الجزیره به نقل از یک منبع آگاه ادعا کرد آمریکا با ارسال نامهای به ایران، از آمادگی دونالد ترامپ برای برکناری جان بولتون خبر داده است.
آن طور که باشگاه خبرنگاران جوان مینویسد الجزیره در گزارشی ادعا کرد دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با ارسال نامهای به ایران اعلام کرده آماده است جان بولتون را که به دشمنی با ایران شهره است، از مقام خود به عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا برکنار کند.
الجزیره این ادعای خود را به نقل از یک منبع آگاه در وزارت خارجه ایران که نخواسته نامش فاش شود، مطرح کرده است.
همه میدانند که جان بولتون از جملهی ضدایرانیترین چهرههای سیاسی آمریکا به شمار میرود که حتی در میان طیف محافظهکار و نومحافظهکار آمریکا نیز به عنوان یک فرد جنگطلب شناخته میشود.
این پایگاه قطری در ادامه گزارش خود به نقل از منبع مذکور نوشته است: (با وجود پیشنهاد برکناری بولتون از جانب ترامپ) ایران به آمریکا اعتماد ندارد و مسئولان در تهران بر این باورند که ترامپ به دنبال استفاده از برگ برنده مذاکره در انتخابات ریاستجمهوری سال آینده (۲۰۲۰) است.
الجزیره همچنین در گزارش خود عنوان کرده است که شینزو آبه، نخستوزیر ژاپن، که هفته آینده به تهران سفر خواهد کرد، ممکن است حامل نامهای از جانب ترامپ برای مقامات ایران باشد.
روز گذشته نیز رئیسجمهور آمریکا که در انگلیس به سر میبرد، در مصاحبه با شبکه «آیتیوی» ضمن بیان اظهاراتی بیاساس علیه کشورمان، بار دیگر از تمایل خود خود برای گفتوگو با تهران و مذاکره مستقیم با حسن روحانی، رئیسجمهور ایران، سخن گفت.
ادعا درباره این نامه در حالی مطرح میشود که هنوز مقامات ایران به این موضوع واکنش نشان ندادند. از سویی این اظهارات در حالی است که ترامپ بیشتر درباره جان بولتون و تندرویهای او اظهارنظرهایی مانند اگر به خواستههای بولتون تن میدادم الان آمریکا در جنگ بود را مطرح کرده است. موضوعی که بسیاری از آن به عنوان اوج گرفتن اختلافات ترامپ و بولتون یاد میکنند. از سویی ترامپ این روزها مدام از لزوم مذاکره با ایران سخن میگوید. این در
حالی است که تاریخ نشان میدهد پیشتر نیز ارسال یک نامه از سوی اوباما به ایران
دستمایه ای برای آغاز مذاکرات ایران و آمریکا شده بود
اکنون شائبه ارسال نامه اینبار از ترامپ این مسئله مطرح میشود که آیا تاریخ در حال تکرار شدن است؟ یا اساسا منطقی است که بپذیریم ترامپ در چنین شرایطی نامه ای برای ایران ارسال میکند آن هم با این مضمون که حاضر است برای مذاکره با کشورمان جان بولتون را برکنار کند؟ آن هم در حالی که در جدیدترین خبرها آمده است که وزارت امور خارجه آمریکا ”چارلز ولکنر" را که دستیار معاون مایک پامپئو بود، مجبور به استعفا کرد. آن هم به این دلیل که او در تدوین دستور وضع فوق العاده علیه ایران دست داشت که به دولت ترامپ اجازه میداد بدون ارجاع به کنگره، موشکهای هدایت شونده به ارزش دو میلیارد دلار به عربستان و امارات بفروشد.
>منطقی نیست چون ...
فریدون مجلسی دیپلمات سابق درباره صحت این نامه واحتمال ارسال آن به کشورمان اظهار میکند: «نمیتوان صحت ارسال این نامه را صددرصد هم باور کرد و احتمالا مقامات ایران درباره آن بعدها سخن میگویند. اما به نظر میرسد اگر خود این نامه شایعه نباشد ، محتوای آن نامه که ترامپ برای ایران حاضر به اخراج جان بولتون است، یک شایعه است که به دلیل چند توئیت ترامپ که اشاره به تندرویهای بولتون کرده بود، اکنون آن را تا این اندازه بزرگ کرده اند . بنابراین اگر اصل ارسال نامه به ایران را واقعی بدانیم این که در نامه قید شده باشد رئیس جمهور یک کشور برای امتیاز دادن به یک کشور دیگر آن هم ایران حاضر است مشاور امنیت ملی خود را برکنار کند منطقی به نظر نمیآید.»
وی ادامه میدهد: «حتی اگر آمریکا قصد تغییر جانبولتون را داشته باشد این اقدام را برای ایران انجام نخواهد داد بلکه در کنارمسئله ایران، دلایل دیگری هم برای تغییر اوخواهد داشت. عقلانی نیست که آمریکا برای مذاکره با ایران بخواهد بگوید جان بولتون را کنار میگذاریم. هرچند میتواند بگوید مواضع جان بولتون در ارتباط با ایران تند است او
بهتر است آن را تغییر دهد. اساساً در دنیای
بین الملل ، برای تغییر مدیران در سطح کلان، ارتباط با یک کشور دیگر را بهانه نمیکنند به ویژه آنکه جان بولتون خودش کسی است که به انتخاب ترامپ به این سمت در آمده است تا با همراهی او بتوانند تحریمها در ایران را تشدید کنند.»
مجلسی اضافه میکند: «جان بولتون و اقداماتش پیش از انتخاب شدن او به عنوان مشاور ترامپ، کاملا مشخص بود. ترامپ بهتر از هر کسی میدانست او چه مواضعی نسبت به ایران دارد. سخنرانیهای بولتون، حضورش در مجالس منافقین برای سادهترین آدمها نیز مشخص میکرد که او با جمهوری اسلامی ایران عناد دارد.»
این دیپلمات سابق اما در ادامه مطرح میکند: «البته اینکه آمریکا بخواهد در شرایط موجود تغییر ایجاد کند و برای این کار حاضر به دادن برخی امتیازات به ایران باشد منطقی است. اما مطمئناً برای هر تغییری مراحلی تحت عنوان مقدمات طی میشود . مطمئن باشید اگر ترامپ نامهای به ایران فرستاده این موضوع همان مقدمات را پشت سر گذرانده و اینطور نیست که به یکباره برای ایران نامه ارسال شده باشد، بلکه از قبل زمینه سازیهایی در این زمینه صورت گرفته است.»
>افزایشی برای فشار سیاسی نه برکناری بولتون
مرتضی مکی دیگر کارشناس مسائل بینالملل نیز درباره این ادعا که در نامه ترامپ بیان شده که او حاضر به تغییر جان بولتون است به آفتاب یزد میگوید: «توجه کنیم اظهاراتی که پامپئو یا حتی جان بولتون در این روزها مطرح کردند خیلی متفاوت با آن چیزی است که پیشتر بر زبان میآوردند. آنها زمانی از تغییر رژیم میگفتند اما الان مشخصا میگویند که اصلاً چنین هدفی ندارند بنابراین وقتی جان بولتون مواضعش را هم راستا با ترامپ تغییر داده چه لزومیدارد که باز هم ترامپ بخواهد برای مذاکره با ایران او را کنار بگذارد؟»
مکی اظهار میکند: «به نظر میآید اگر نامهای هم ارسال بشود این رویکرد بیشتر یک رویکرد تاکتیکی است تا موضع جدی آمریکا نسبت به ایران. رویکردی که ترامپ و مسئولین امنیت کاخ سفید در پیش گرفتند ادامه همان فشار برجمهوری اسلامیاست. اما این فشار به جای فشار اقتصادی یا نظامی، فشار سیاسی است .این نامه اگر صحت داشته باشد مطمئناً در ادامه افزایش فشارهای سیاسی بر کشورمان خواهد بود به این معنا که آمریکا میخواهد ثابت کند این کشور بسیار مشتاق به مذاکره است و این ایران است که به دنبال تنش میگردد مواضعی هم که ترامپ اخیرا در فرانسه اتخاذ کرد هم درهمین چارچوب بود. او در آنجا باز هم خود را مشتاق برای مذاکره نامید، اما باز هم به نوعی ایران را تروریستی یا حامیگروههای تروریستی معرفی کرد و از سویی از کار آمد بودن تحریمها نیز سخن به میان آورد. این امر نشان میدهد
که آمریکاییها در عمل
عقب نشینی از خودشان نشان نداده اند. بنابراین ادعای الجزیره مبنی بر ارسال نامه ای از سوی ترامپ به ایران حتی اگر درست باشد نباید به معنای
عقب نشینی ترامپ تلقی شود.»
وی میگوید: «از سویی بعید به نظر میرسد دراین نامه اشاره ای به کنار گذاشتن جانبولتون شده باشد . هرچند ترامپ انسان غیر قابل
پیش بینی است و موضع گیریهای متفاوتی انجام
میدهد، اما باید این مسئله را دور از ذهن دانست که ترامپ موضوع کنارهگیری جان بولتون را به عنوان امتیازدهی به ایران در نظرگرفته باشد و اگر هم واقعاً این کار صورت بگیرد صرفاً این امر، یک کار تبلیغاتی و سیاسی از سوی آمریکاست. این را نیز فراموش نکنیم که این تنها ترامپ نیست که درباره کسانی مثل جان بولتون قرار است تصمیم بگیرد. از طرفی ترامپ، جان بولتون را به دلیل همراهی با سیاستهای کنونی آمریکا تعیین کرده است. ممکن است ترامپ بخواهد به خاطر رویکردهای تنش آفرینی که جان بولتون در منطقه دنبال میکند از چنین فردی در ادامه مسیر راه خود به عنوان پلیس بد استفاده کند اما این متفاوت با برکناری اوست.»
>اگر بولتون عوض شود
از مکی میپرسیم اگر واقعا تغییر جان بولتون صحت داشته باشد این اتفاق را چگونه تحلیل میکند که پاسخ میدهد: «ترامپ نشان داده است که از آدمها و نفرات خود به عنوان مهرههایی برای پیشبرد سیاستهای موجود آمریکا استفاده میکند، ممکن است در این میان –هرچند به احتمال خیلی پایین-بحث برکناری جان بولتون را نیز مطرح کند. اما مطمئناً اگر چنین اتفاقی هم بیفتد برکناری او هم در راستای همان تغییر حرکت مهرههاست ولی برکناری جان بولتون منجر به تغییر محسوسی در روابط میان ایران و آمریکا نمیشود . اگرچه اساساً برکناری او را بعید میدانم و معتقدم وجود بولتون به عنوان پلیس بد در ساختار حاکمیت آمریکا برای ترامپ بهتر از برکناری کامل وی از قدرت است.»
>فشار سیاسی به ایران
همه اینها درحالی است که شینزوآبه نخست وزیر ژاپن نیز قرار است تا بیست و دوم خردادماه به ایران بیاید، سفری که بسیاری آن را به معنای تلاش این کشور برای میانجیگری میان ایران و آمریکا توصیف میکنند. آن هم به اصرار دونالد ترامپ .
قاعدتا ترامپ نیز متوجه است که تداوم تندرویها مسیر را به سمت بحرانیتر شدن پیش خواهد برد و این اتفاق خوبی نیست
به ویژه که او در آستانه انتخابات 2020 تمایل شدیدی به انجام مذاکره با کشورمان را دارد . او میداند ایران کشوری بزرگ با پتانسیل بالاست. با علم به همین ظرفیت اکنون ترامپ از شینزوآبه در کنار نامهای که ادعا میشود برای ایران فرستاده، خواسته تا میان آمریکا و کشورمان پادرمیانی کند. این در حالی است که مکی این سفر را هم مانند نامه ترامپ به ایران در راستای تشدید فشارهای سیاسی به کشورمان ارزیابی میکند و میگوید: «آنها امیدوارند با این فشارهای سیاسی و رایزنیهایی که انجام میشود ترامپ به هدف راهبردی مذاکره با ایران برسد.» اگرچه مجلسی معتقد است انگیزه ژاپن برای این میانجیگری هرچه که باشد اما یک نکته در آن عیان است و آن اینکه ژاپن بخشی از توسعه و درآمدش مدیون ایران است و یکی از مجراهای بزرگ بازار خود را کشورمان میداند و از همین رو مطمئنا تنش ایران و آمریکا به زیان ژاپن نیز تمام خواهد
شد. تعدیل موضع جان بولتون ، به میان آمدن بحث ژاپن برای میانجیگری ایران و آمریکا اظهارات ترامپ مبنی بر تمایلش به مذاکره و شائبه مطرح شدن نامه او به کشورمان و اظهارات پامپئو مبنی براینکه بدون پیش شرط حاضر به مذاکره با ایران است تماما نشان میدهد که آمریکا میخواهد به گونه ای از فضای رسانهای استفاده کند تا توپ را در زمین ایران بیندازد. شاید این را بتوان شطرنج
سیاسی آمریکا به موازات تحریمهای
اقتصادی اش علیه ایران دانست که اکنون شینزوآبه به عنوان یکی از مهرهها این نقش را برعهده خواهد گرفت .