با توجه به اینکه ما اسفندماه 98 انتخابات مجلس شورای اسلامی را در پیش داریم اما فضای کشور انتخاباتی نیست. جریان‌ها و جناح‌های سیاسی خیلی بی‌رمق هستند و تمایل چندانی از سوی آنها به انتخابات مشاهده نمی‌شود. گمانه‌زنی‌های زیادی در رابطه با حضور جریان‌های سیاسی برای انتخابات اسفندماه وجود دارد.

درواقع اگر همین روال فعلی در کشور ادامه یابد، این انتخابات برای جریان‌های سیاسی کشور و همه مسئولان، مسئله‌ای به نام چگونگی دعوت مردم را به همراه خواهد داشت. این سکوت سنگین نشانه نبود گفتمان از سوی جریان‌هاست و یا عدم تمایل بدنه اجتماعی به برنامه‌ها و راهکارهای آنان است؟ اگر در طی این روزهای اخبار جریان‌های سیاسی را دنبال کرده باشیم می‌بینیم که تلاشی از سوی آنها برای به صحنه کشاندن مردم در انتخابات دیده نمی‌شود. تحرکات انتخاباتی اصولگرایان نشان می‌دهد که به نوعی از انتخابات مجلس عبور کرده‌اند و بیشتر برای انتخابات 1400 متمرکز شده‌اند. اصلاح‌طلبان نیز به مشارکت مشروط اشاره کرده‌اند و موانع سر راه خود را عامل این تصمیم بیان کرده‌اند. راهبرد اصلاح‏طلبان در انتخابات آتی چگونه خواهد بود آیا ساختار جریان‌های سیاسی برای انتخابات آینده تغییر خواهد کرد؟ اصلاح‌طلبان می‌گویند اساس نگاه ما به بحث انتخابات، مشارکت‌جویی بوده است، اما ممکن است شرایط اجازه مشارکت ندهد. سید‏عبدالواحد موسوی‏لاری، وزیر کشور دوره اصلاحات در گفت‌وگو با «ابتکار» می‌گوید: باید میزان تاثیرگذاری وجود داشته باشد وقتی ما قدرت و توان تاثیرگذاری نداشته باشیم و نتوانیم پاسخگویی مطالبات بدنه و سرمایه اجتماعی خود باشیم، مشارکت نخواهیم داشت. 

اصلاح‌طلبان فعلا درگیر مشکلات ورود به فضای انتخابات هستند 

این عضو مجمع روحانیون مبارز در پاسخ به این سوال که دلیل بی‌رمقی و به نوعی کمای جریان‌های سیاسی چیست، می‌گوید: فضای انتخاباتی در کشور یک حرکت تدریجی است و اینگونه نیست که فضا یک مرتبه خیلی پرشور و انتخاباتی شود و درواقع به‏صورت معقول و متعارف همین رویه از ابتدا وجود داشته است. اگر توجه کرده باشید در تمام ادوار انتخابات هم به این صورت بوده است، یعنی ما هرچه به انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم فضا هیجانی‌تر و انتخاباتی‌تر می‌شود. این فعال سیاسی در ادامه می‌افزاید: مسئله دیگر اولویت‌بندی است؛ واقعیت کلی این است که ما در حال حاضر در کشور مسائل کلی و مهم‌تری را در پیش‌رو داریم که برای همه کنشگران سیاسی در اولویت قرار دارد. موضوع انتخابات هنوز اولویت جامعه نیست؛ بلکه توجه به شرایط داخلی و وضعیت معیشتی مردم و همچنین تهدیدهایی که توسط آمریکا و همدستانش متوجه جهموری اسلامی شده است. 

وزیر کشور دوره اصلاحات با اشاره مشکلات پیش‌روی جریان‌ها تصریح‌ می‌کند: موضوع سوم اینکه جناح‌ها هنوز به نتیجه نرسیده‌اند، که چگونه و با چه سازوکاری وارد فضای انتخاباتی شوند. البته باید این را در نظر گرفت که همیشه جناح رقیب در انتخابات به گونه‌ای خیالش راحت بوده موانع کمتری پیش‌رو داشته است. در مقابل جریان اصلاح‌طلب با مسائل، موانع و مشکلات زیادی برای ورود به انتخابات روبه‌رو بوده است. به همین دلیل، آن چیزی که امروز اصلاح‌طلبان مطالبه می‌کنند چگونگی حل مشکلات پیش‌روی خودشان است و همچنین نحوه تعامل با دستگاه‌های مختلف اعم از برگزار‏کنندگان و نظارت‏کنندگان انتخابات و همچنین شبکه‌های مختلف اجتماعی. در مقابل جریان اصولگرا بیشتر درگیر همگرایی و ائتلاف درون‌تشکیلاتی بوده است که همچنان هم نتوانسته‌اند یک اجماع در رابطه با جهت‌گیری‌های کلی خودشان داشته باشند. 

وی می‌افزاید: با این حال الان دیگر باید نشاط و فضای انتخاباتی وارد کشور شود، البته یک شرطی هم وجود دارد و آن این است که دستگاه‌های متولی و مسئول فضا را برای جریان‌های مختلف سیاسی به‏طور یکسان فراهم کنند تا بتوانند دیدگاه‌های خودشان را عرضه کنند و مردم نیز بر اساس آن تصمیم بگیرند. 

موسوی‏لاری در پاسخ به این سوال که ادامه این روند چه آسیب‌هایی را هم برای جریان‌های سیاسی و هم فضای کشور به دنبال خواهد داشت، می‌گوید: طبیعی است اگر این سرخوردگی و یاس در جامعه مستولی شود، به فضای همدلی در جامعه، همچنین روابط بین دولتمردان و مردم لطمه وارد می‌کند. متاسفانه اگر این روند ادامه پیدا کند و بین این دو فاصله ایجاد شود در مقابل دشمن نیز آسیب‌پذیر خواهیم بود. در ادامه در جامعه نیز با مشکلات گفتمانی مواجه خواهیم بود. 

باید عرصه باز باشد تا بتوانیم شرکت کنیم

این فعال سیاسی در پاسخ به این سوال که با توجه به انتقاداتی که به جریان اصلاحات در رابطه با عملکرد دولت و همچنین عدم پاسخگویی به برخی از مطالبات بدنه اجتماعی وارد است حضور این جریان در انتخابات آتی چگونه خواهد بود، می‌گوید: جریان اصلاحات جریان غالب جامعه است. حتی اگر ما فرض را بر این بگیریم که از نظر میزان حضور، با جریان رقیب هم سطح هستیم باز نمی‌توانم بگوییم در عرصه انتخابات حضور پیدا نمی‌کنیم. ما از طریق صندوق‌های رای به وظایف خودمان عمل می‌کنیم. بنابراین حضور جریان اصلاحات در صحنه یک امر الزامی است. اما این امر الزامی شرایطی دارد. ما برای حضور شرط نمی‌گذاریم بلکه شرایطی وجود دارد. یعنی باید عرصه باز باشد تا بتوانیم شرکت کنیم. اگر زمینه فراهم نباشد و عرصه‌ای برای حضور همفکران ما وجود نداشته باشد، مشارکت بی‌تاثیر است.

وزیر کشور دوره اصلاحات تصریح می‌کند: اینکه می‌گویند اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات شرط گذاشته‌اند، درست نیست. درواقع برای حضور شرطی گذاشته نشده است، بلکه حضور موثر در انتخابات خودش به‏صورت طبیعی شرایطی دارد که باید آن شرایط فراهم شود. ما امیدوار هستیم که دست‏اندرکاران این شرایط را با دقت ببینند و بستر را فراهم کنند. 

وی می‌افزاید: باید میزان تاثیرگذاری وجود داشته باشد وقتی ما قدرت و توان تاثیرگذاری نداشته باشیم و قادر به پاسخگویی به مطالبات بدنه و سرمایه اجتماعی خود نباشیم، حضور ما در انتخابات الزامی ندارد. ما فضا را سیاه‏و‏سفید و یا صد و صفر نمی‌بینیم بلکه امور را نسبی می‌بینیم. وقتی امور نسبی باشد ما انتظار داریم که این تاثیرگذاری صد‏در‏صد باشد اما امکانش نیست، پس در اینجا ما باید انتخاب کنیم که آیا تاثیرگذاری محدود را قبول کنیم و یا بی‌تاثیری مطلق را. قاعدتا ما وقتی شرایط را نسبی ببینیم تلاش می‌کنیم که بیشترین تاثیرگذاری را داشته باشیم، اما اگر باور داشته باشیم که هیچ تاثیری نداریم طبیعتا حضوری نخواهیم داشت. 

مصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در مصاحبه‌ای گفته بود که من موقعی رای می‌دهم که تغییر معنادار احساس کنم. اگر ببینم نتیجه انتخابات این لیست با آن لیست فرقی نمی‌کند در انتخابات شرکت نخواهم کرد. این اما و اگرها در مشارکت مشروط اصلاح‌طلبان اینگونه به مخاطب القا می‌کند که آنها در انتخابات آینده حضور صد‏در‏صدی نخواهند داشت. موسوی‏‏لاری با رد این موضوع می‌گوید پیش‌بینی در این رابطه فعلا خیلی زود است و می‌افزاید: من نمی‌توانم در حال حاضر بگوییم که چه تصمیمی خواهیم گرفت همه اینها مرهون شرایط خاص خودش است. ما به‏طور طبیعی به صورت یک جریان و مجموعه سیاست‌ورز جامعه باید حضور داشته باشیم و داریم. به هر مقدار هم که بتوانیم تلاش می‌کنیم که دین خود را نسبت به جامعه و کشور ادا کنیم. ما نمی‌توانیم از دلبستگی خود به انقلاب و نظام و مردم صرف‌نظر کنیم. تلاش می‌کنیم به بهترین وجه وظیفه خودمان را انجام دهیم. مطمئنا یکسری مشکلات از گذشته وجود داشته و دارد که اگر آنها رفع شوند که شرایط بهتر می‌شود، اما اگر باقی بمانند کار ما دشوارتر خواهد شد. باید منتظر بمانیم ببینیم زمان چگونه پیش می‌رود.