اعضای باقیمانده توافق هسته ای« 1+4» بعد از خروج آمریکا از برجام، به دنبال راه حلی برای ادامه مسیر توافق هسته ای بدون حضور آمریکا و همچنین اجرای دقیق برجام به ویژه متقاعد ساختن بانکهای بزرگ اروپایی بدون جریمه واشنگتن بودند. از این رو، سه کشور بزرگ اروپایی «بریتانیا، فرانسه و آلمان» همزمان با برگزاری نخستین نشست گروه 1+4 در بروکسل بدون آمریکا، بستهای به ظریف ارائه دادند که این بسته به تعبیرمقامات ارشد اروپایی، برای حفاظت از اجرای برجام تدارک دیده شده بود و این اطمینان را به ایران میدهد که در صورت موافقت با شروط اروپا، تهران از منافع اقتصادی توافق هستهای تا حدود بسیاری بهرهمند خواهد شد. از این رو، اکنون بیش از سه هفته از زمان ارائه بسته پیشنهادی اروپا به ایران میگذرد اما هنوز درباره این بسته مهم پیشنهادی سه کشور بزرگ اروپایی، مواضع محکمی از سوی مقامات کشورمان اتخاذ نشده است. این در حالی است که با توجه به وضعیت حساس برجام ضروری است که مقامات کشورمان هر چه زودتر درباره بسته مهم سه کشور اروپایی تصمیم بگیرند به همین دلیل علی بیگدلی در گفت وگو با آفتاب یزد درباره عدم رونمایی دولت از بسته پیشنهادی گفت: «بسته پیشنهادی شروطی است که اتحادیه اروپا برای بقای برجام مطرح کرده است. زیرا اتحادیه با ارائه این بسته به ایران درصدد است که به آمریکا بگوید ما خواسته شما را هم عملی کردیم اما خواهان ادامه راه و اجرای برجام هستیم.»
مواضع ایران نسبت به بسته پیشنهادی
به گزارش روز نو : طی سه هفته اخیر همواره اظهارات متفاوتی از سوی مقامات کشورمان در رابطه با بسته پیشنهادی اروپا مطرح شد به گونه ای که ابهاماتی نسبت به سرنوشت این بسته در میان افکار عمومی ایجاد شده است مبنی بر اینکه عدم رونمایی از این بسته به مفهوم مخالفت ایران با این بسته است و یا اینکه دولت با وقت کشی به دنبال بررسی بیشتر این بسته است. به همین دلیل، این بخش از گزارش به مروری کوتاه از مواضع چند تن از مقامات کشورمان پرداخته است که به ابهامات در رابطه با سرنوشت بسته پیشنهادی در میان افکار عمومی بیشتر دامن میزند. بر این اساس؛ رئیس جمهور بعد از چند ساعت از زمان تحویل بسته پیشنهادی، آن را مایوس کننده خواند و در گفت وگو با آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان گفت:« متاسفانه در بسته پیشنهادی ارائه شده راهکار عملیاتی و شیوه مشخصی برای ادامه همکاریها وجود نداشت و یکسری تعهدات کلی در حد بیانیههای سابق اتحادیه اروپا عنوان شده بود.» روحانی همچنین پس از گفت و گوی تلفنی با مرکل، در گفت و گوی تلفنی دیگری با امانوئل مکرون همتای فرانسوی خود گفت: «بسته پیشنهادی اروپا درباره ادامه روند همکاریها در برجام دربرگیرنده همه خواستههای ما نیست و امیدواریم روند مذاکرات وزرای پنج کشور «مذاکرات تیرماه ایران با گروه 1+4 » در وین، بتواند خواستههای ایران را برای ادامه همکاری در برجام تامین کند.» ظریف وزیر امور خارجه هم واکنشی یکسان با رئیس جمهور نسبت به بسته پیشنهادی نشان داد اما پس از چندی که ابهامات نسبت به چرایی عدم تصمیمگیری مسئولان نسبت به این بسته افزایش یافت، او طی اظهاراتی گفت: «هماکنون جمهوری اسلامی ایران در حال مذاکره با اروپائیان است. هر زمان نظام به جمعبندی نهایی برای بسته پیشنهادی اروپا برسد، تصمیمات لازم اتخاذ میشود.» طی روزهای اخیر علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه مذاکرات با اروپاییها در حال پیگیری است و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند مذاکرات از طریق وزارت خارجه پیگیری میشود، گفت: «اروپاییها در مذاکره با ایران پیشنهادهایی در خصوص فروش نفت و ساماندهی امور بانکی ارائه کردهاند که در سطح کلان پیشنهادهای معقولی بوده است و باید جزئیات این پیشنهادات تبدیل به دستورالعمل اجرایی شود که در این زمینه مذاکرات در حال پیگیری است.»
فرصت سوزیها نسبت به تصمیم درباره بسته
نکته قابل توجه این است که هنور از بسته پیشنهادی حتی در مجلس شورای اسلامی هم رونمایی نشده است و هیچکس از محتوای بسته پیشنهادی چیزی نمی داند تا آنجا که به تازگی سید محمدجواد ابطحی نماینده مردم خمینیشهر در مجلس با بیان اینکه نمایندگان مجلس هیچ اطلاعی از بسته پیشنهادی اروپا ندارند، گفت: «هر قرارداد بینالمللی بر طبق قانون اساسی باید به مجلس ارائه شود. از دولت میخواهیم بسته پیشنهادی اروپا را رونمایی کند چراکه ملت نامحرم نیستند و حاضرند در این شرایط به نظام و دولت کمک کنند.» بنابراین با توجه به اینکه هنوز بسته پیشنهادی اروپا به ایران حتی در مجلس هم رونمایی نشده است به نظر میرسد که عدم تصمیم دقیق درباره این بسته، عدم رونمایی از آن در مجلس و همچنین ادامه مذاکرات ایران با اروپا بیانگر عدم رضایت کافی ایران نسبت به بسته پیشنهادی است. این در حالی است که حداقل کار ممکن دولت به ویژه وزارت خارجه میتوانست رونمایی از این بسته در مجلس شورای اسلامی باشد که این مسئله خود میتواند به مفهوم فرصت سوزی و وقت کشی دولت نسبت به تصمیم گیری درباره این بسته مهم اروپایی تلقی شود. بسته ای که به باور بسیاری از تحلیلگران در وضعیت صاردات و واردات ایران و فعالیتهای بانکی کشورمان گشایش ایجاد کرده و به طور کل تا حدود بسیاری خواستههای ایران را در برجام تامین میکند. به همین دلیل انتظار میرود قبل از اینکه زمان برای تصمیم گیری درباره این بسته از دست برود، دولت هر چه زودتر از این بسته مهم پیشنهادی رونمایی کند تا بتواند با کمک صاحب نظران و بزرگان کشورتصمیم بهتری درباره آن اتخاذ کند.
دلایل تعلل ایران جهت تصمیم
درباره بسته پیشنهادی
علی بیگدلی تحلیلگر مسائل سیاست خارجه و استاد دانشگاه درباره عدم رونمایی بسته پیشنهادی از سوی دولت به آفتاب یزد گفت: قبل از نشست وزرای ایران با گروه 1+4 در بروکسل، وزرای خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس در نشست مونیخ درباره محتویات بسته پیشنهادی با ظریف سخن گفتند. او ادامه داد: اکنون از زمان تحویل رسمی بسته پیشنهادی در نشست بروکسل چند هفتهای میگذرد، تعلل ایران در تصمیم گیری نهایی نسبت به این بسته در حالی است که از یک سو، ایران میخواهد اتحادیه اروپا را از دست ندهد و از سویی با فشار آمریکا روبرو هستیم. این تحلیلگر مسائل سیاست خارجه افزود: علاوه براین؛ پاسخ دادن به خواسته اروپا در شرایط کنونی برای ایران دشوار است و همچنین نتیجه مذاکرات تجاری اروپا با آمریکا درهالهای از ابهام قراردارد. به همین دلیل، خواستههای اروپا سبب گشته است که مقامات کشور هنوز درباره بسته پیشنهادی مواضع شان را مطرح نکنند.
به نظر دو طرف همچنان در حال بررسی این بسته هستند. بیگدلی در پایان افزود: بسته پیشنهادی شروطی است که اتحادیه اروپا برای بقای برجام مطرح کرده است. اتحادیه با ارائه این بسته به ایران درصدد است که به آمریکا بگوید ما خواسته آمریکا را هم عملی کردیم اما خواهان ادامه راه و اجرای برجام هستیم.
لزوم انتشار بسته جهت واکاوی و تحلیل
حسن بهشتیپور تحلیلگر مسائل سیاست خارجه و هسته ای درباره عدم رونمایی بسته پیشنهادی از سوی دولت، به آفتاب یزد گفت احتمالا ایران با این بسته مخالفت نکرده است اما آن را ناکافی میداند. از سویی این بسته روشن نکرده است که به طور دقیق اقدامات اقتصادی و بانکی اطمینان بخش به ایران چه زمانی و توسط چه کسانی قرار است، صورت بگیرد. او افزود: وزارت خارجه و سایر مقامات مسئول باید این بسته پیشنهادی را منتشر کنند تا تحلیل دقیق تری نسبت به آن صورت بگیرد. اما براساس بیانیه موگرینی پس از مذاکرات تیرماه ایران و1+4 به نظر میرسد که بندهای پیشنهادی درباره رفت وآمد کشتیرانی ایران به کشورهای اروپایی، بیمه بانکها، مبادلات فلزات گرانبها و خرید نفت بود اما مسئله اساسی این بود که به هیچ روی مشخص نبود که کدام یک از بانکهای اروپایی قرار است اقدامات بانکی را انجام دهد. این تحلیلگر مسائل سیاست خارجه ادامه داد: در صورتی که ایران در رابطه با بسته پیشنهادی به نتیجه مثبت برسد به بخشی از خواسته خود در برجام دست مییابد. زیرا ایران خواهان صدور آسان نفت به کشورهای دیگر و بازگشت بدون مشکل پول آن به کشور است. از سویی پتروشیمی نیز خواهان صادرات محصولات خود است. در نتیجه موارد مذکور و نیز بیمه بانکها و کشتیرانی خواستههای حداقلی ایران در برجام محسوب میشود. او اظهار کرد: اگر اروپا بتواند این خواستهها را از طریق ارائه راهکارهای روشن و شفاف تامین کند ایران تا حدود بسیاری میتواند به خواستههای خود در برجام دست یابد. در این صورت برجام منهای آمریکا ادامه خواهد یافت. در غیر این صورت ایران در اجرای برجام دچار مشکل میشود. بهشتی پور در پایان گفت: دولت تصورش بر این است که بدون فضاسازی رسانه ای، بهتر میتواند بسته پیشنهادی را به نتیجه برساند. در حالی که اسناد مهمی نظیر بسته پیشنهادی که تعیین کننده سرنوشت برجام است باید منتشر و به بحث کارشناسی در رسانهها گذاشته شود. به نظر میرسد که وزارت خارجه با این ملاحظه که عدهای به جای در نظر گرفتن منافع ملی به دنبال منافع جناحی خود هستند این بسته را در دسترس افکار عمومی و رسانهها قرار نداد. اما محاسن انتشار این بسته از سوی دولت و در نهایت بحث و تحلیل کارشناسان بیشتر از زیانهایش است.
آفتاب یزد