قوای سه‌گانه برای اجرای عدالت همکاری کنند

رئیس‌جمهور با صاحب نظران اقتصادی جلسه بگذارد

 روز گذشته رئیس‌جمهور در همایش سراسری قوه قضائیه با اشاره به لزوم وجود عدالت در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اظهار داشت: عدالت سیاسی و اقتصادی، توزیع عادلانه قدرت و ثروت است و عدالت اجتماعی یعنی حقوق و منزلت هیچ‌شهروندی آسیب نبیند. احساس عدالت، امنیت و امید می‌آفریند. اینکه این مفاهیم بسیار زیبا و پسندیده هستند شکی نیست، اما باید پرسید که اجرای آن متکی به چیست. در شرایط فعلی که مردم از وضعیت بد اقتصادی جامعه به تنگ آمده‌اند چگونه می‌توان عدالت اقتصادی بر قرار کرد. از این جهت آقای روحانی همان‌طور که بسیاری از تحلیلگران سیاسی و اقتصادی اظهار می‌کنند باید به سمت و سوی تغییر در بدنه اقتصادی دولت خود برود و جراحی بزرگی در این حوزه انجام دهد تا بتواند با رویکرد اقتصادی مناسب عدالت اقتصادی را در جامعه محقق کند. البته لازم به ذکر است که سایر قوا و دستگاه‌ها نیز باید در رسیدن به این مهم دولت را یاری کنند. مخصوصا نهادهای موازی اقتصادی که بیشترین مشکل را برای دولت رقم می‌زنند. برای بررسی سخنان رئیس‌جمهور در همایش قوه قضائیه و لزوم برقراری عدالت در شئون مختلف جامعه،  با آیت‌ا... محسن غرویان استاد حوزه و دانشگاه به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید.

به گزارش روز نو : رئیس‌جمهور در همایش قوه قضائیه اذعان داشته که باید در جامعه عدالت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برقرار شود. به‌نظر شما شرایط تحقق این شئون از عدالت چیست؟

عدالت؛ آرمانی اساسی برای انسان و همه حکومت‌ها بوده، هست و خواهد بود و تمام نظام‌های سیاسی در پی رسیدن به عدالت هستند. نظام ما نیز از این قاعده مستثنی نیست و دنبال برقراری عدالت است. در کشور، قوای سه‌گانه‌ای وجود دارد که حاکمیت را نشان می‌دهند. از این رو چنین نیست که عدالت فقط در حوزه قانونگذاری یا در حوزه اجرا یا قضاوت باشد، بلکه عدالت مفهوم عامی است که همه این 3 حوزه را شامل می‌شود. عدالت اقتصادی نیاز به قوانین اجرایی و قضایی دارد. در این راستا باید اذعان داشت که اگر بخواهیم عدالت در تمام شقوق جامعه اجرا شود باید هر 3 قوه در حوزه کاری خود با یکدیگر همکاری کنند تا مفهوم عدالت مصداق خارجی پیدا کند. ارتباط میان این سه قوه به‌گونه‌ای است که باید باهم همپوشانی داشته باشند. مثلا اگر قوه مقننه قانون عادلانه‌ای را وضع کند، اما قوه مجریه و قضائیه آن را برهم بزنند و نقض عدالت کنند مفهوم عدالت در حالت کلی مصداق خارجی نمی‌یابد. از این جهت سخنان رئیس‌جمهور بر اساس این مبانی فکری و فلسفه سیاسی اجتماعی است که همه نهادهای حکومتی با یکدیگر مرتبط و برای تحقق عدالت محتاج همکاری هستند. نمی‌توان از یک قوه انتظار داشت که عدالت را اجرا و پیاده کند، اما قوای دیگر همکاری نکنند.

رئیس‌جمهور اخیرا اظهار داشته نباید اجازه دهیم که در هیچ‌تریبونی، تهمت و افترا و تخریب حاشیه امن داشته باشد؛ به‌نظر صرفا اقدام دولت در این مقوله کافی است یا این لازمه حاکمیت است که با تخریب‌گران و اهانت‌کنندگان برخورد کند؟

من معتقدم حفظ انقلاب به انگیزه احتیاج دارد، یعنی همه کسانی که مناصب و تریبون‌هایی دارند باید انقلاب راحفظ کنند. این افراد باید انگیزه‌ای برای مشارکت در حفاظت از انقلاب در وجودشان باشد. زمانی که در تریبون برخی اشخاص را متهم به ضد انقلاب یا وطن فروش می‌کنیم انگیزه را در آن شخص از بین می‌بریم و شخص مورد نظر با خود می‌گوید حال که اینها من را خارج از قطار انقلاب می‌دانند انگیزه‌ای برای همکاری و مشارکت ندارم. از لحاظ روانشناختی زمانی که برخی تریبون‌های عمومی تهمت، دروغ و شایعه‌ای را پخش می‌کنند در افرادی که باید حافظ انقلاب باشند انگیزه‌کشی می‌کنند. سخن آقای روحانی نیز ناظر بر این مطلب است که یکدیگر را متهم نکنیم، چراکه همه در درون یک خانواده و نظام هستیم و باید حافظ انقلاب، نظام و منافع ملی باشیم. از تریبون‌ها و مناصبی که داریم برای توهین و تخریب دیگران سوء استفاده نکنیم. در واقع منظور نظر رئیس‌جمهور اینجا نفی انحصارطلبی و انحصارگرایی است که هیچ‌گروه یا شخصی حق ندارد که فقط خود را انقلابی بداند و سایرین را ضد انقلاب بشمارد.

آقای روحانی بحران اقتصادی اخیر را بیشتر سیاه‌نمایی و توطئه‌ دشمن خارجی برای ترساندن مردم از آینده خوانده است. به‌نظر شما در اعتراضات و نارضایتی‌های اخیر چه میزان فشار‌های داخلی و تا چه حد فشارهای خارجی تاثیر‌گذار بوده است؟

در مباحث اجتماعی و سیاسی یک یا دو عامل بحران را ایجاد نمی‌کنند بلکه علل و عوامل متعددی وجود دارند که بطور پیدا و ناپیدا موجب ایجاد بحران‌های اجتماعی می‌شوند. از این جهت باید اوضاع به‌دقت تحلیل شود. یکسری از بحران‌هایی که با آن مواجه هستیم داخلی و عوامل و اسباب برخی خارجی است که تحلیل و جداسازی اینها کار دقیقی می‌طلبد. از این رو همه این عوامل تاثیر گذارند، اما‌درصد کمی را نمی‌توان مشخص کرد، چرا که در مفاهیم علوم انسانی با کمیت و سانتیمتر نمی‌توان صحبت کرد، اما می‌دانیم که همه این علل و عوامل دخالت دارند. عده‌ای نیز سودجو هستند و درصددند از این اوضاع آشفته استفاده کنند. برخی به فکر منافع حزبی، سیاسی و گروهی هستند و عده‌ای منافع مادی و دنیوی خود را پی می‌گیرند و از این جهت می‌خواهند از این وضعیت بحرانی بازار استفاده‌های مختلف خود را داشته باشند. آنچه به‌نظر می‌رسد اینکه رئیس‌جمهور باید جلسات متعددی با صاحب نظران مسائل اقتصادی داشته باشد و به ملت نیز شرایط را به‌طور شفاف بگوید و تصمیم‌گیری‌هایی کنند. البته تصمیم خوبی گرفته شده که معاملات ارزی را در صرافی‌‌ها با نرخ توافقی آزاد کردند که خود این امر موجب کاهش قیمت کاذب ارز در بازار شده است. البته نباید از مسائل سیاسی و موقعیت بین‌المللی خود نیز غافل شویم. باید موضع خود را با جهان امروز روشن و تثیت کنیم. دلیلی ندارد که همواره با جهانیان بجنگیم؛ به هر حال زندگی باید در فضای آرام‌تری باشد و این مسائل باید در روابط سیاسی با جهان امروز حل شود. از آنجایی که اقتصاد وابسته به سیاست بین‌المللی است و از آن تاثیر می‌پذیرد مسلما با حل مشکلات سیاسی مشکلات اقتصادی نیز رفع خواهد شد.