هدف ایران از واگذاری بخش های اقتصادی نهادهای نظامی چیست؟/واگذاری بخش های اقتصادی نهادهای نظامی؛ نمایش یا امتیاز | روزنو

Roozno | پایگاه خبری تحلیلی روزنو

به روز شده در: ۲۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۵:۵۶
کد خبر: ۳۰۲۰۲۲
تاریخ انتشار: ۰۰:۴۹ - ۰۶ بهمن ۱۳۹۶
اندیشکده مهم امریکایی «استراتفور» که با انتشار یک بولتن اینترنتی روزانه تحلیل‌ها، اطلاعات و پیش‌بینی‌های راهبردی را در مورد مسائل بین‌المللی و تهدیدهای امنیتی در اختیار نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی چند ملیتی قرار می‌دهد با انتشار مقاله ای تحلیلی تحت عنوان «واگذاری بخش های اقتصادی نهادهای نظامی؛ نمایش یا امتیاز» با اشاره به وعده های اخیر مطرح شده درباره واگذاری بخش های اقتصادی وابسته به نهادهای نظامی می نویسد:«نهادهای نظامی به خصوص سپاه نقش بزرگی در جامعه ایران ایفا می کنند با این حال، اکنون تهران به این نتیجه رسیده است که نیروهای نظامی بایستی بر وظیفه اصلی دفاعی خود تمرکز کنند. اگرچه خارج کردن نهادهای نظامی از اقتصاد کار اسانی نخواهد بود با این حال، در صورتی که این طرح از حمایت مقام رهبری ایران برخوردار باشد امکان پذیر خواهد بود».
اندیشکده مهم امریکایی «استراتفور» که با انتشار یک بولتن اینترنتی روزانه تحلیل‌ها، اطلاعات و پیش‌بینی‌های راهبردی را در مورد مسائل بین‌المللی و تهدیدهای امنیتی در اختیار نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی چند ملیتی قرار می‌دهد با انتشار مقاله ای تحلیلی تحت عنوان «واگذاری بخش های اقتصادی نهادهای نظامی؛ نمایش یا امتیاز» با اشاره به وعده های اخیر مطرح شده درباره واگذاری بخش های اقتصادی وابسته به نهادهای نظامی می نویسد:«نهادهای نظامی به خصوص سپاه نقش بزرگی در جامعه ایران ایفا می کنند با این حال، اکنون تهران به این نتیجه رسیده است که نیروهای نظامی بایستی بر وظیفه اصلی دفاعی خود تمرکز کنند. اگرچه خارج کردن نهادهای نظامی از اقتصاد کار اسانی نخواهد بود با این حال، در صورتی که این طرح از حمایت مقام رهبری ایران برخوردار باشد امکان پذیر خواهد بود».

به گزارش سایت روزنو، این اندیشکده می افزاید:«در حالی که امریکا تهدیدات اش متوجه توافق هسته ای است ایران در نظر دارد از نقش نیروهای نظامی در فعالیت های اقتصادی ای که مرتبط با وظایف اصلی آن نهادها نیست بکاهد. این اقدام مهمی است با توجه به این که سپاه در سیاست و اقتصاد  ایران نقش مهمی دارد. با این حال، هنوز برای قضاوت زود است. هنوز نمی توانیم بگوییم ایا این اقدام صرفا یک نمایش است و یا تصمیمی واقعی و قانونی. 
عوامل داخلی در این تصمیم گیری موثر بوده اند با این حال، نبایستی نقش عوامل بین المللی در محاسبات تهران را نادیده گرفت چرا که این عوامل تاثیرگذارتر هستند. امریکا به لحاظ اقتصادی در حال فشار بر ایران است و از اتحادیه اروپا می خواهد تا توافق اضافی و تکمیلی را به برجام بیفزاید و بر ایران فشار آورد. واشنگتن می گوید اگر توافق نامه کنونی اصلاح نشود و بندهای اضافی به آن الحاق نشوند به برجام متعهد نخواهد ماند».

«استراتفور» با اشاره به این که قدرت تجاری و مالی نهادهای نظامی در دوران احمدی نژاد در فاصله سال های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۳ میلادی افزایش یافت می نویسد:«این موضوع حتی به ضرر توانایی دفاعی و اطلاعاتی نیروهای نظامی نیز تمام شد و سبب افزایش نفوذ و حضور آنان در بخش سیاسی به گونه ای رو به رشد شد.
 احمدی نژاد از تلاش ها دولت های قبلی برای خصوصی سازی بخش های اقتصاد ایران انتقاد کرد و اعضای اصلی کابینه خود را از میان افراد عضو نهادهای نظامی و نیمه نظامی برگزید. به این ترتیب او با اصولگرایان متحد شد و در برابر اصلاخ طلبان ایستاد. 
با این حال در دوران او خصوصی سازی سرعت گرفت این بار اما به شرکت های نیمه دولتی و افراد مرتبط با نهادهای نظامی واحدهای دولتی واگذار می شدند. بسیاری از قراردادهای سودآور داخلی در حوزه گاز و نفت و پروژه های عمرانی نیز به نهادهای نظامی واگذار شدند. 
دوران احمدی نژاد به پایان رسید اما تاثیرات آن بر اقتصاد ایران پابرجاست. روحانی از ابتدای کارزار انتخابات وعده داد که از طریق لغو تحریم ها اقتصاد ایران تقویت خواهد شد. یکی از پیام های اصلی او در کارزار انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۷ این بود که نهادهای نظامی بایستی جنبه هایی از قدرت تجاری بزرگ خود را کنار بگذارند.
 با این حال، این نهادها در برابر برنامه اصلاح اقتصادی روحانی ایستادند و از منافع خود دفاع کردند. روحانی کماکان بر وعده خود برای بازگشت نهادهای نظامی به ایفای وظایف اصلی خود پایبند است.
 با این حال، او تنها به اندازه ای می تواند در پیشبرد این هدف موفق باشد که بتواند حمایت مقام رهبری را جلب نماید. اخیرا خبر بازداشت هایی از میان تاجران مرتبط با برخی از نهادهای نظامی منتشر شدند. واقعیت آن است که چینن اقداماتی بدون دست کم جلب رضایت ضمنی مقام های ارشد نظام امکان پذیر نبودند. 
حمایت رهبری از واگذرای بخش های اقتصادی وابسته به سپاه اشکار بوده است و ایشان خود دستور این موضوع را صادر کردند. از سوی دیگر محدود کردن نقش نظامی ها در اقتصاد ایران می تواند امتیازی برای اروپایی ها باشد و در مذاکرات به طرف ایرانی کمک کند.
 اگر این طرح محقق شود در صورت تشدید تحریم ها علیه ایران تاثیرگذاری آن بر اقتصاد محدودتر خواهد شد چرا که عمده تحریم ها علیه نهادهای نظامی  و افراد وابسته به آن هستند. اتحادیه اروپا احتمالا از این موضوع استقبال خواهد کرد اما مشخص نیست که امریکا چه واکنشی نشان خواهد داد و هنوز مشخص نیست این اقدامات داخلی در ایران چه واکنشی را از سوی رقبای منطقه ای ایران یعنی عربستان سعودی و اسرائیل خواهد داشت. 
این هفته تیلرسون در اروپاست و مشخص خواهد شد که مذاکرات او اروپایی ها را به این نتیجه رسانده که از برجام و دفاع از آن ادامه دهند یا آن که پشت سر امریکا ایستاده و فشار بر ایران را در حوزه هسته ای  و برنامه های نظامی افزایش دهند که خود موجب تضعیف خودبه خودی برجام خواهد شد. ایران از این موضوع آگاه است و امیدوار است که اقدامات اخیر در قبال  نهادهای نظامی اش باعث تغییر توزان قوا به نفع آن کشور شود».

ویژه روز
عکس روز
خبر های روز