در حالی که امیررضا خادم، معاون وزیر ورزش 3 سال قبل بدهی پرسپولیس را 70 میلیارد عنوان و تاکید کرد 50 میلیارد آن مربوط به مدیریت محمد رویانیان است در همان زمان بدهی استقلال 45 میلیارد عنوان شد که به گفته خادم 36 میلیارد آن محصول دوران مدیریت علی فتح‌ا...‌زاده است. 

البته این بدهی‌های کلان طی 3 سال اخیر هم همچنان رو به افزایش بوده و حالا صحبت از بدهی 80 میلیاردی استقلال و بدهی بالای 100 میلیارد پرسپولیس است. مرداد سال 96 بود که خبرگزاری تسنیم آمار جدیدی از بدهی‌های سرخابی منتشر کرد که بر اساس آن مجموع بدهی‌های باشگاه استقلال که شامل بدهی مالیاتی، دارایی و بدهی به اشخاص است، ۱۱۸ میلیارد و مجموع بدهی‌های پرسپولیس ۲۱۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان اعلام شد. در این گزارش سعی شد از مدیران سرخابی که در مقاطع مختلف مسئولیت داشتند اطلاعات دقیق و جزیی درباره بدهی‌های کلان گرفته شود که از مدیران سابق به جز امیررضا واعظی‌آشتیانی، مدیرعامل سابق باشگاه استقلال دیگر مدیران سرخابی چندان شفاف‌سازی نکردند. حتی تلاش برای ارتباط‌گیری با علی فتح‌ا...‌زاده ناموفق بود و این مدیر فوتبالی پاسخی به تلفن‌ها و پیامک خبرنگار خراسان نداد. در هر حال گزارش پیش رو به خاطر عدم پاسخ‌گویی صریح و شفاف برخی مسئولان و مدیران سرخابی عاری از هرگونه نتیجه‌گیری و صرفا ارایه گزارشی آماری است.
 

فوتبال امروزه نه یک ورزش بلکه یک صنعت است، یک بیزینس سودآور که گاهی گردش مالی سالانه آن از بودجه سالانه چندین کشور بیشتر می‌شود. فقط در ایران گردش مالی این جادوی جذاب به گفته وزیر ورزش بین 500 تا 600 میلیارد تومان است؛ حال این سوال برای خیلی‌ها پیش می‌آید که با این گردش مالی چه می‌شود که 2 باشگاه بزرگ ایران بدهی کلان به بار می‌آورند و سرآغاز این بدهی‌ها چه زمانی بود و چه شد که بدهی روی بدهی آمد و حال برای برون‌رفت از این بحران چه باید کرد؟

شاید بتوان اواخر دهه 80 را نقطه آغاز این معضل عنوان کرد یا حداقل در مورد باشگاه استقلال اینگونه بوده است. این را می‌شود از حرف‌های امیررضا واعظی‌آشتیانی، مدیرعامل سابق باشگاه استقلال که از اواسط 87 تا خرداد 89 مدیرعامل این باشگاه بوده استنباط کرد. واعظی‌آشتیانی می‌گوید: «وقتی که باشگاه استقلال را تحویل گرفتم 8 میلیارد بدهی داشت. آن زمان بودجه‌ای که برای باشگاه در نظر گرفته شده بود 5/8 میلیارد بود. ما با وجود چنین بدهی آن مقطع درآمدزایی داشتیم که بخشی از آن مربوط به صرفه‌جویی و جلوگیری از ولنگاری هزینه و چابک کردن باشگاه بود و به این ترتیب توانستیم 5 میلیارد از بدهی‌ها را تسویه کنیم.»

مدیرعامل سابق باشگاه استقلال در ادامه آمار و ارقامی ارایه می‌دهد که حاکی از تحویل باشگاه استقلال با تراز مالی مثبت به مدیرعامل بعدی است. واعظی‌آشتیانی ادامه داد: «سازمان تربیت بدنی وقت موظف بود مبلغی به استقلال بدهد که 2 میلیارد و 700 میلیون مانده بود که در جلسه هیئت مدیره باشگاه استقلال با آقای سعیدلو، رئیس وقت سازمان ایشان گفت که من این پول را نمی‌دهم و همان موقع هیئت مدیریت و بنده شبانه استعفا دادیم. اگر ایشان به آن تعهد عمل می‌کرد باشگاه استقلال به سود می‌رسید و ترازش مثبت می‌شد چراکه ما عملکرد یک ساله اولمان از اواسط 87 تا اواسط 88 وقتی تراز مالی‌مان را گرفتیم مثبت یک میلیارد و 400 بود. وقتی که استعفا دادیم باشگاه هنوز بدهی گذشته را داشت. ما در سال 88 در لیگ قهرمانان بودیم 300 میلیون تومان از ای‌اف‌سی طلبکار بودیم که مدیریت بعدی آمد آن را گرفت و یک میلیارد و 200 هم از سازمان لیگ طلبکار بودیم که آن را هم گرفت. در واقع سال 89 و در پایان مدیریت بنده باشگاه استقلال را با بدهی یک میلیارد و 500 میلیونی تحویل دادیم و حالا این بدهی شده 80 میلیارد تومان. البته اگر سازمان تربیت بدنی 2 میلیارد و 700 میلیون طلب استقلال را داده بود در واقع باشگاه نه تنها بدهی نداشت بلکه با یک میلیارد و 200 میلیون باقی‌مانده به سوددهی هم رسیده بود.»

 
در مورد باشگاه پرسپولیس و این‌که این بدهی‌ها از چه زمانی استارت خورد و به بیش از 100 میلیارد تومان رسید روایات مختلف است. آنطور که امیر عابدینی، مدیرعامل دهه 70 پرسپولیس در گفت‌وگو با خراسان درباره بدهی‌ها گفته، شواهد حاکی از آن است که در پایان مدیریت او و آغاز دهه 80 بدهی‌های باشگاه کلان نبوده؛ به طوری که به گفته عابدینی می‌شد طی 2 سال آن را تسویه و به درآمدزایی رسید. اما چه می‌شود که طی 15 سال بدهی‌های باشگاه پرسپولیس به بیش از 100 میلیارد تومان می‌رسد؛ سوالی است که مدیران دهه 80 و 90 این باشگاه و روسای سازمان تربیت بدنی و وزارت ورزش و جوانان باید پاسخگو باشند. به نظر می‌رسد انباشت بدهی‌های پرسپولیس مثل باشگاه استقلال از اواخر دهه 80 و همزمان با رقابت‌ شدید سرخابی برای جذب بازیکن و اقناع هوادارانشان آغاز شده است.

یک ایربــــــــاس بـدهـی

امیرحسین طبسی - بدهی 2 باشگاه استقلال و پرسپولیس سر به فلک کشیده؛ بدهی‌هایی که مدت‌هاست روی هم انباشته و حالا به بدهی نجومی تبدیل شده است. پیش از شروع فصل جاری مجموع بدهی‌های باشگاه استقلال که شامل بدهی مالیاتی، دارایی و بدهی به اشخاص است، 118 میلیارد اعلام شد که البته مسئولان این باشگاه در حال حل کردن بدهی سنگین مالیاتی خود هستند و در بخش بدهی به اشخاص نیز توانسته‌اند با برخی از بازیکنان سابق تیم تسویه‌حساب کنند. بدهی‌های باشگاه پرسپولیس اما تقریبا 2 برابر بدهی‌های باشگاه استقلال اعلام شد. تا قبل از حل و فصل پرونده مانوئل ژوزه این باشگاه 3.5 میلیون دلار بدهی به اشخاص خارجی داشت که با احتساب دلار با قیمت 3 ماه پیش این باشگاه 13 میلیارد و 300 میلیون تومان بدهی خارجی داشت. همچنین 30 میلیارد از بدهی‌های باشگاه پرسپولیس به اشخاص ایرانی اعم از مربی و بازیکن است.

سنگین‌ترین بدهی باشگاه پرسپولیس هم مربوط به بیمه، دارایی و اداره مالیات است که به 140 میلیارد تومان می‌رسد. همچنین پرسپولیسی‌ها 28 میلیارد بدهی متفرقه یا سایر بدهی‌ها دارند که مجموع این بدهی‌ها 211 میلیارد و 300 میلیون تومان است. جالب است بدانید با مجموع بدهی‌های سرخابی به مبلغ 329 میلیارد تومان می‌توان یک هواپیمای ایرباس 321 به ناوگان هوایی کشور اضافه کرد و یا با اضافه کردن 950 اتوبوس نو به ناوگان حمل و نقل شهری تا حدود زیادی به کم شدن آلودگی هوای کلان‌شهرها کمک کرد.