با توجه به اینکه همکاری نظامی با قدرت های پیشرو اروپایی در دستور کار ایران قرار ندارد آن کشور درصدد است تا با قدرت های متوسط اروپایی در این حوزه کار کند و از این نظر وارد فاز تازه ای از همکاری های گسترده تر شود. 

به گزارش سايت روزنو، «المانیتور» با اشاره به گسترش نادر روابط نظامی اخیر میان ایران و اروپا می نویسد:«از انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ میلادی روابط ایران با اروپا عمدتا در سطح اقتصادی و سیاسی باقی ماند. با این حال، از لحاظ همکاری های نظامی تقریبا هیچ ارتباطی وجود نداشت. 

امضای برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی اما محیطی را ایجاد کرد که تهران را تشویق به همکاری نظامی با همتایان اروپایی اش کرد. با نگاهی به گذشته زمان هایی که دو طرف درگیر همکاری نظامی بودند در تاریخ بسیار اندک بوده است. بالعکس زمانی که جنگ تحمیلی عراق و ایران در سال ۱۹۸۰ میلادی آغاز شد اروپایی ها تحریم تسلیحاتی را علیه ایران اعمال کردند به همین دلیل بود که ایده همکاری در سطح نظامی میان تهران و بروکسل تابو به نظر می رسید.

 یک نمونه از همکاری های نادر دو طرف در سال ۲۰۰۵ میلادی بود زمانی که سازمان ملی پلیس ایران ۸۰۰ اسلحه تک تیرانداز اچ اس ۵۰ از اتریش با سفارشی ۵ میلیون پوندی خریداری کرد. این معامله در حمایت از مبارزه ایران علیه قاچاق مواد مخدر از کشور همسایه افغانستان بود زمانی که دولت اصلاحات در قدرت بود کشور روابط گرم تری با اروپا داشت. 

امریکا این همکاری را تایید نکرد و واکنش شدیدی از خود نشان داد و تهدید کرد که شرکت های صادر کننده هر نوع تجهیزات نظامی به ایران را تحریم خواهد کرد. زمانی که احمدی نژاد در سال ۲۰۰۵ میلادی رییس جمهور شد همکاری نظامی و سیاسی با اروپا وجود نداشت و علاوه بر آن تقریبا تمام روابط اقتصادی با غرب نیز به پایان رسیدند. 

این وضعیت ادامه یافت تا زمانی که در سال ۲۰۱۳ میلادی دولت حسن روحانی اعلام کرد که قصد دارد مسئله هسته ای که به موضوعی امنیتی تبدیل شده بود را حل کرده و گره گشایی کند. امضای برجام به ایران اجازه داد تا به عنوان تامین کننده امنیت در منطقه برای گسترش روابط اش با کشورهای جهان به ویژه اروپایی ها کار کنند. 

در این میان ایران تمرکزش را بر روی همکاری نظامی با کشورهای اروپایی قرار داده که با آنان روابط اقتصادی بهتری دارد به خصوص ایتالیا. در سپتامبر سال ۲۰۱۶ میلادی یک هیئت نظامی از ایتالیا با دریادار «حبیب الله سیاری» فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در مورد گسترش روابط گفت و گو کردند.

 با فاصله کوتاهی ناوی ایتالیایی در جنوب ایران در بندرعباس برای انجام مانور نظامی مشترک نیز پهلو گرفت. مانور در ۲۷ سپتامبر آن سال در تنگه استراتژیک هرمز اجرایی شد. تنها چند هفته پس از آن در تاریخ ۱۷ اکتبر دریادار سیاری در یازدهمین سمپوزیوم دریایی دریای مدیترانه و دریای سیاه در ایتالیا شرکت کرد. 

فرماندهان ایرانی مهمان مقام های نیروی دریایی ایتالیا بودند. این نخستین سفر سطح بالای یک فرمانده نظامی از ارتش ایران به کشوری اروپایی از سال ۱۹۷۹ میلادی به این سو بود. در حاشیه این دیدار مقام های نظامی ایران با همتایان اسپانیایی، پرتغالی، یونانی، بلغاری و کروات نیز دیدار کردند تا زمینه همکاری های نظامی بیش تر را فراهم آورند. دریادار سیاری گفته بود که در سمپوزیوم بحث درباره امنیت در آبهای بین المللی بود. او اشاره کرد که بسیاری از کشورهای اروپایی علاقمند به گسترش روابط با ایران هستند». 

«مهدی بختیاری» از کارشناسان امور نظامی ایران به «المانیتور» می گوید:«ایران و اروپا در گذشته همکاری های نظامی داشتند اما این همکاری ها تحت فشار امریکا متوقف شدند. برای مثال،‌  برای ساخت کشتی ما قراردادی برای تفاهم درباره واردات موتور با آلمان امضا کردیم. اما مانع فعلی برای همکاری نظامی میان ایران و اروپا قعطنامه شورای امنیت سازمان ملل است. این در حالیست که ایران مایل به گسترش همکاری نظامی با اروپا است. با این حال، دستیابی به این هدف بسیار دشوار است. به ویژه آن که فشارهای روزافزون اروپا در مورد برنامه موشکی ایران ادامه دارد. بسیاری از رهبران اروپایی ابراز نگرانی کرده اند و خواستار مذاکره در این زمینه هستند این در حالیست که تهران تاکید کرده که برنامه موشکی اش تنها برای اهداف دفاعی است و قابل مذاکره نیست». 

«بختیاری» در این باره به «المانیتور» می گوید:«علیرغم آن که بحث در مورد موشک ها به موضوعی چالش برانگیز تبدیل شده است حضور ناوهای نظامی ایتالیایی در ایران نشانه ای مثبت بود. در مقابل، ایران نیز اعلام کرده است که ناوی دریایی را روانه ایتالیا و اسپانیا می کند. اقدامات این چنینی سبب می شوند تا ناوهای ایرانی به دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس راه یابند. همه این ها نشانه خوبی از روابط نظامی به ویژه میان نیروهای دریایی کشورهای مختلف با ایران هستند». 

«المانیتور» در پایان می نویسد:«به نظر می رسد که ایران نسبت به این موضوع آگاه است که همکاری نظامی با قدرت های پیشروی اروپایی دست کم در برهه زمانی کنونی امکان پذیر نیست. به همین دلیل است که کشورهای اروپایی در سطح متوسط مانند ایتالیا و اسپانیا در دوران تحریم علیه برنامه هسته ای ایران موضع کم تر سیاسی ای را اتخاذ کردند و به همکاری های خود با تهران در آن شرایط نیز ادامه دادند».