«شیرین هانتر» استاد ایرانی – امریکایی در دانشگاه «جورج تاون» در مطلبی در سایت «لوب لاگ» تحت عنوان «ایران چگونه باید به تروریسم و چالش های متوجه از جانب آن پاسخ دهد؟» ضمن ارائه پیش زمینه ای از علل رشد تروریسم در نواحی حاشیه ای ایران توصیه هایی را به مدیران و سیاستگذاران ایرانی برای مقابله با این چالش ارائه می کند. 

به گزارش سايت روزنو، این استاد دانشگاه می نویسد:«حوادث تروریستی در ایران در ماه های اخیر افزایش یافته است. ابتدا در منطقه اسیب پذیر سیستان و بلوچستان واقع در جنوب شرقی در مرز با پاکستان و افغانستان و در اذربایجان غربی در مرز با ترکیه و کردستان عراق. جای تعجب ندارد چرا که این استان ها به ویژه سیستان و بلوچستان مدت هاست که تحت تاثیر گروه های افراط گرای سنی مانند حیش العدل و جندالله قرار دارند که از سوی پاکستان وعربستان سعودی مورد حمایت قرار می گیرند و اسیب پذیر بوده اند. 

این حملات باعث جانباختن سربازان مرزی ایران شد. باید اشاره کرد که تحت فرمان عبدالمالک ریگی در سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ میلادی در زاهدان بمبگذاری هایی توسط جندالله صورت گرفت و عمدتا مساجد را هدف قرار داد.

 ایران به طور منظم از پاکستان گلایه کرده بود که تمایلی به بازداشت و محاکمه مجرمانی که اغلب از آن کشور وارد ایران شده اند ندارد این موضوع در مه ۲۰۱۷ میلادی باعث ایجاد تنش شدیدی در روابط ایران و پاکستان شد و ایران پاکستان را در این باره تهدید کرد که در صورت تعلل آن کشور خود وارد عمل برای پیگرد مجرمان در داخل خاک پاکستان می شود. با این حال، در سال ۲۰۱۰ میلادی پاکستان در ظاهر با اصرار امریکا ریگی را بازداشت کرد و او را به ایران تحویل داد. با این حال، تا همین اواخر تروریست ها قادر به نفوذ عمیق در داخل ایران نبودند. با این وجود، چرا در هفته های اخیر آنان توانستند خود را به مجلس ایران و ارمگاه ایت الله خمینی برسانند»؟‌

شیرین هانتر می نویسد بخشی از علل فوری و مرتبط با تحولات سیاسی منطقه و بخشی دیگر در رابطه با سیاست امريکا در قبال ایران هستند ومی افزاید:«امر پنهانی نیست که عربستان سعودی مدت های مدیدی تلاش کرده تا بر اقلیت سنی ایران تاثیر بگذارد بخصوص زمانی که انان به زیارت خانه خدا می روند. 

عربستان سعودی از گروه های افراطی سنی استفاده می کند تا با همکاری پاکستان ایران را بی ثبات سازند. برخی دیگر از کشورهای عربی خلیج فارس نیز همین کار را کرده اند. در گذشته نیز جورج دابلیو بوش از فعالیت های تروریستی در جنوب شرقی ایران برای بی ثبات کردن ایران استفاده می کرد. 

هر زمانی که امریکا موضع خود را درباره ایران تشدید کرده است همسایگان ایران نیز سیاست خصمانه تری را دنبال کرده اند. همسایگان ایران خواستار برهم خوردن برجام و پیگیری سیاست تهاجمی تر از جانب تهران هستند. از زمان به قدرت رسیدن ترامپ نشانه هایی وجود دارند که می توان دید رویکرد امریکا نسبت به ایران منفی تر شده است. 

چنانچه رکس تیلرسون وزیر امور خارجه امریکا خواستار تغییر رژیم صلح امیز در ایران شد رقبای منطقه ای ایران بدون شک این تغییر در رویکرد امریکا را دوست دارند. با این حال، تلاش برای بی ثبات کردن جامعه به ندرت می تواند موفقیت امیز باشد مگر آن که شرایط داخلی نیز با ان همراه باشد بیش تر حملات تروریستی در استان هایی از ایران انجام شده اند که محروم هستند و سطح صنعتی شدن و استاندارد زندگی مردمان در آنجا پایین تر از میانگین ملی است.

 دولت روحانی و حتی احمدی نژاد سعی داشتند این کاستی ها را جبران کنند اما به دلیل تحریم ها و مدیریت نادرست و کمبود بودجه انتظارات مردم در این مناطق براورده نشدند. اگرچه هیچ رابطه اي بین فقر و رادیکال شدن وجود ندارد اما همه شواهد نشان می دهند که فقر سبب می شود تا جوانان بیکار وناامید و بدون برخورداری از لذت زندگی و سرگرمی به راحتی توسط گروه های افراطی شکار شوند و مورد سو استفاده و بهره برداری قرار گیرند. 

هانتر در ادامه با طرح این پرسش که استراتژی ایران برای مقابله با تروریسم باید چه باشد می نویسد:«اول آن که ایران باید درک کند که بسیاری از مشکلات مرتبط با سیاست خارجی آن کشور به دلیل خصومت با اسرائیل و امریکاست. در واقع موضوع اصلی مشکلات امریکا با ایران بر سر موضع ایران در قبال اسرائیل است.

 به این ترتیب رقبای منطقه ای ایران نیز از این موضوع برای تحت فشار قرار دادن تهران استفاده می کنند در مقابل روابط بهتر امریکا و ایران توانایی رقبای منطقه ای ایران برای تحت فشار قرار دادن ایران را محدود می کند. عامل امریکا بر روی اقتصاد تجارت ایران تاثیرگذار است. ایران نمی تواند امریکا را نادیده بگیرد اگر بخواهد این کار را انجام دهد خود را تضعیف می کند. دوم ان که ایران نیازمند اصلاحات جدی داخلی به خصوص در حوزه فرهنگی است. پس از انقلاب ایران از لحاظ جمیعتی آن کشور دچار دگرگونی شده است. ایرانیان به شادی نیاز دارند بسیاری از جوانان بیکار هستند و کار و امید به اینده می خواهند. 

نکته سوم  آن که استراتژی ایران باید جذب ایرانیان در خارج از کشور باشد انان می توانند با سرمایه گذاری حود به احیای اقتصادی کشور کمک کنند. نسل قبل از انقلاب  از بین رفته اند اکنون جوانان در کشورهای خارجی در ارتباط با رژیم سابق نبوده اند. ایران می تواند در این زمینه مانند چین در اواخر دهه ۸۰ از ورود جوانان ثروتمند خارج از کشور استقبال کند.