آیا ماه عسل رئیس‌جمهور روسیه و رئیس‌جمهور منتخب آمریکا پایان یافته است؟
به گزارش روز نو؛ از سال ١٩٧٢ که لئونید برژنف، رهبر وقت اتحاد جماهیر شوروی و ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا، پیمانی برای محدودیت سلاح‌های هسته‌ای امضا کردند، آمریکا و روسیه مکررا پیمان‌هایی برای کنترل دوجانبه تسلیحات هسته‌ای خود داشته‌اند، اما اکنون نگرانی‌هایی درباره گسترش زرادخانه هسته‌ای این دو وجود دارد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا، روز پنجشنبه با انتشار متنی در صفحه «توئیتر» خود نوشت ایالات متحده می‌بایست نسبت به توسعه توانایی‌های هسته‌ای خود اقدام کند. این اظهارات که بر خلاف مواضع رسمی هر دو حزب اصلی آمریکا در ضرورت کاستن از حجم سلاح‌های هسته‌ای است، با واکنش‌های متعددی مواجه شده است.
«نیویورک تایمز» در مطلبی در این زمینه می‌نویسد، موضع ترامپ ممکن است پاسخی به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه بوده باشد که ساعاتی پیشتر، خواستار استمرار ارتقای توانایی‌های هسته‌ای کشورش شده بود، به گونه‌ای که سلاح‌های هسته‌ای روسیه بتواند قابلیت نفوذ در هرگونه سامانه دفاع موشکی در حال و آینده را داشته باشد.
این روزنامه اشاره می‌کند که دستیاران ترامپ، در پاسخ به درخواست توضیح درباره موضع گیری اخیر وی، پاسخی داده‌اند که عملاً ربطی به اصل موضوع ندارد. جیسون میلر که قرار است در دولت جدید سمت مدیر روابط عمومی کاخ سفید را بر عهده بگیرد، در بیانیه‌ای اعلام کرد که اشاره ترامپ به «تهدید اشاعه هسته‌ای و ضرورت جلوگیری از آن، به ویژه در ارتباط با سازمان‌های تروریستی و رژیم‌های بی ثبات و سرکش بوده است.»
میلر همچنین افزود که ترامپ در گذشته نیز «بر ضرورت بهبود و نوسازی توانایی بازدارندگی به عنوان راهی حیاتی جهت دستیابی به صلح از طریق توانمندی تاکید کرده است.»
به هر حال، هرچند هنوز به طور دقیق مشخص نیست که ترامپ چه برنامه‌ای برای زرادخانه‌های هسته‌ای آمریکا در سر دارد، اما می‌توان مواردی از قبیل خارج شدن از پیمان‌های عدم اشاعه هسته‌ای، مانند پیمان «استارت» جدید با روسیه را در این زمینه مطرح نمود. در هر صورت، اتفاق نظر بر این است که انجام چنین اقداماتی می‌تواند تاثیری عمیق بر امنیت بین المللی داشته باشد.
**روسیه شوک زده، آمریکای بلاتکلیف!
روسیه طی سال‌های 2015 و 2016 دوبار و هربار شدیدتر از بار قبل توسط ترکیه (مستقیم و غیر مستقیم) دچار شوکی عجیب شد؛ یک بار یک فروند جنگنده روسی بر فراز خاک سوریه هدف قرار داده شد که منجر به کشته شدن خلبان روسی شد و دیگر بار همین چند روز قبل که سفیر روسیه در آنکارا پیش چشم خبرنگاران هدف چندین گلوله پلیس امنیت ترکیه قرار گرفت و جان سپرد. این دو شوک به احتمال بسیار زیاد روس‌ها را به قدر کافی عصبانی و برافروخته کرده است که در پی افزایش توان هسته‌ای و قوای دفاعی خود باشند، خاصه آن که آمریکایی‌ها در شرق اروپا همچنان به دنبال تضعیف جایگاه مسکو هستند.
آمریکا اما با خلاص شدن از یک رقابت سخت و نفسگیر، دچار پدیده‌ای به نام ترامپ شده است که فضایی مبهم و بلاتکلیف بر آسمان آینده آمریکا مستولی کرده است، ترامپ چهره‌ای ناشناخته در دنیای سیاست که با برزبان راندن برخی حرف‌ها، جهان را دچار التهاباتی سخت نمود و اگر تمام یا حتی برخی از ادعاهای انتخاباتی این برج ساز خواسته باشد جامه عمل بپوشاند قطعا موجی از آمریکا ستیزی یا حداقل آمریکا گریزی در جهان به راه خواهد انداخت.
اگرچه با انتخاب وزیر امور خارجه آمریکا، این احتمال داده می‌شد که فصل نوینی از ارتباطات بین آمریکا و روسیه حکمفرما شود اما تحرکات سیاسی اخیر نشان داد، در پس و پشت این گونه اظهارنظرات، آن چه بیشتر از همه اهمیت دارد، سیاست‌های کلی و همه جانبه نگری است که مسکو ـ واشنگتن برای سال‌های پیش رو اتخاذ کرده‌اند و این یعنی ترامپ گام به گام با آن چهره جنجالی دوران رقابت‌های انتخاباتی فاصله گرفته، در قالب یک رئیس جمهور تابع سیاست‌های ایالات متحده آمریکا به اظهار نظراتی جدید خواهد پرداخت و این یعنی یک وزیر امورخارجه که سابقه دوستی دیرینه با پوتین نیز دارد هرگز نخواهد توانست سیاست‌های کلی آمریکا را تحت‌الشعاع قرار دهد.
**دوما(مجلس نمایندگان روسیه)
و تعلیق پیمان هسته‌ای با آمریکا
28 مهرماه (19 اکتبر) دوما یا همان مجلس نمایندگان روسیه، با اکثریت قاطع آرا به تعلیق پیمان هسته‌ای با آمریکا رای داده بود و این تصمیم در پی درخواست ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه که خواهان تعلیق این پیمان شده بود صورت واقعی به خود می‌گیرد. زیرا پوتین«تهدید فزاینده ثبات راهبردی[روسیه] در اثر اقدامات غیردوستانه آمریکا» را دلیل تعلیق این پیمان دانست. رئیس جمهور روسیه در نشست اخیر خود با خبرنگاران آمریکا را به برانگیختن مسابقه تسلیحاتی متهم کرده، می‌گوید: «خروج آمریکا از پیمان محدودسازی موشک‌های ضدبالستیک در سال ۲۰۰۱، به ایجاد شرایطی برای یک مسابقه تسلیحات هسته‌ای جدید انجامیده است. این در حالی است که روسیه و آمریکا سال ۲۰۰۰ به توافق رسیده بودند که پلوتونیوم به دست آمده از فرایندهای هسته‌ای را که قابلیت استفاده تسلیحاتی دارد، معدوم کنند و ذخایر پلوتونیوم را کاهش دهند. حال با تصویب مجلس روسیه و در صورت تایید سنای این کشور اجرای این پیمان معلق می‌شود و چون بنا به گزارش‌ها ۴۴۵ نفر از ۴۵۰ نماینده دوما به تعلیق پیمان رای داده‌اند پس می‌توان حدس زد که سنا نیز این تعلیق را تایید خواهد کرد. بر این اساس دومای روسیه این اختیار را به رئیس جمهور داده است که در صورت کاهش تجهیزات و نیروهای نظامی آمریکا در شرق اروپا، همکاری با آمریکا در این زمینه را از سر بگیرد. روسیه گسترش ناتو به شرق اروپا را تهدیدی برای خود می‌داند و به استقرار نظامی آمریکا در این کشورها حساس است. سرگئی ریابکوف، معاون وزارت خارجه روسیه، در جلسه دوما هشدار داد که در صورت تشدید تحریم‌های آمریکا علیه این کشور، روسیه قادر است که با اقداماتی پرقدرت و غیرمتقارن پاسخ دهد. ریابکوف می‌گوید اگر آمریکا تحریم‌ها علیه روسیه را گسترش دهد روسیه اقداماتی خواهد کرد که: «برای آمریکا و موقعیتش در جهان دردناک خواهد بود.»
**انگیزه‌های رویارویی!
آمریکا با پایان انتخابات ریاست جمهوری که منجر به پیروزی دونالد ترامپ شد همواره روسیه را به دخالت در انتخابات خود متهم کرده است اتهامی که مسکو همواره آن را رد می‌کند و حتی پوتین در واکنش به این ادعاهای دولت آمریکا در مواجهه با خبرنگاران؛ اتهام مداخله در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را رد کرده با اشاره به شکست حزب دموکرات در انتخابات کنگره، می‌گوید: «این چه طور؟ این هم کار من بود؟» رئیس جمهور روسیه این را نیز گفته که: «طرف بازنده دنبال این است که تقصیر را گردن افراد دیگر بیندازد. اگر به مشکلاتی که درون خودشان هست توجه می‌کردند وضع‌شان بهتر می‌بود!» وی در عین حال معتقد است نظام انتخاباتی آمریکا «قدیمی و کهنه» است، اما این قانونگذاران آمریکایی هستند که باید درباره تغییر شیوه انتخابات ریاست جمهوری تصمیم بگیرند.
منهای این تقابل انتخاباتی که شاید چندان هم مهم نباشد، آمریکا و روسیه در دوجبهه سوریه و شبه جزیره کریمه نیز حرف‌هایی برای گفتن دارند. از یک سو روسیه آمریکا را متهم به گسترش ناتو در شرق اروپا کرده است و از سوی دیگر آمریکا خواهان ساقط کردن دولتی در سوریه است که مورد حمایت صد در صد روسیه قرار دارد.
با کنار هم قرار دادن حوادث و رخدادهای اخیر باید پذیرفت که روسیه در تلاش است تا جایگاه برتر خود در خاورمیانه و شرق اروپا را حفظ کند و در مقابل آمریکا می‌کوشد که ابتکار عمل در برخی رویدادها را هرچند فرامنطقه‌ای باشد از دست ندهد و در این رویارویی آن چه بر جای مانده است التهاباتی است که می‌تواند بحرانی جهانی و بین‌المللی را رقم زند، التهاباتی که شاید در خاورمیانه بیشتر از دو کشور روسیه و آمریکا تاثیر گذار نشان داده شود که برخی معتقدند این تاثیرات تمامی اتحادیه اروپایی را دربر خواهد گرفت.
روسیه تصمیمش را گرفته است، ترامپ هم مواضعش را روشن و آشکار بیان کرده است اما باید منتظر ماند و دید سیاست‌های کلان مسکو ـ واشنگتن این تقابل‌های رسانه‌ای توئیتری را دچار چه سرنوشتی خواهد کرد اما قدر مسلم آن که این دو کشور انگیزه‌های پیدا و پنهان بسیاری برای رویارویی در اختیار دارند، خاصه آن که با از دست دادن حلب، نزد افکار عمومی هم قرعه برتری به نام روسیه برداشته شد.
ترامپ: «آمریکا باید تا زمانی که جهان در مورد سلاح‌های هسته‌ای بر سر عقل نیامده؛ توان هسته‌ای خود را به شدت گسترش و قدرت ببخشد.»
پوتین: «خروج آمریکا از پیمان محدودسازی موشک‌های ضدبالستیک در سال ۲۰۰۱ به ایجاد شرایطی برای یک مسابقه تسلیحات هسته‌ای جدید انجامیده است»
*آفتاب يزد
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
