همان گونه که در روابط ایران و امریکا با نرمش در مذاکرات هسته ای بهبود حاصل شد چنین انعطاف پذیری ای ممکن است در روابط میان ایران و عربستان سعودی حاصل شود.

 "محمد نوروززمان" استاد دانشگاه در رشته روابط بین الملل در دانشگاه فناوری و علوم در کویت و دارنده مدرک دکترای علوم سیاسی از دانشگاه البرتا در سال 2003 میلادی با انتشار گزارشی در نشریه "اینترنشنال پالسی دایجست" به روابط میان ایران و عربستان سعودی اشاره می کند. او می نویسد:"دو کشور رقبای سنتی یکدیگر در خاورمیانه  و بازیگران اصلی در سیاست های مطنقه ای هستند. امروز رقابت آن دو برای افزایش حوزه قدرت و نفوذ سیاسی خود می باشد. اما معادلات کنونی متفاوت با گذشته هستند. تا همین اواخر امریکا بود که داور قدرتمند در منطقه محسوب می شد و اراده خود را دیکته می کرد و سایر کشورها نیز مجبور به پذیرش آن بودند در درجه اول منافع امریکا حفاظت از منافع اسرائیل و حفظ شرایط مطلوب نفتی برای آن کشور بود. سیاست مهار دوگانه بیل کلینتون در دهه 90 میلادی یا پس از سال 2003 میلادی سیاست ترویج دموکراسی شعار جورج دابلیو بوش بود. اکنون اما شاهد کاهش تدریجی نفوذ ایالات متحده و افزایش نفوذ ایران و عربستان همزمان با آن هستیم. رقابت ژئوپولیتیک میان دو کشور پس از سال 2003 میلادی تشدید شد به خصوص با حمله امریکا به عراق. هر دو کشور با عجله به ترویج منافع خود در منطقه می پردازند آنان از متحدان خود در عراق و سوریه و یمن حمایت می کنند و شبکه های مختلفی از اتحادهای منطقه ای را ایجاد کرده اند. در مرحله دوم باید اشاره کرد که امریکا در ایجاد ترمز در رقابت شدید میان ایرانه و عربستان سعودی برای افزایش قدرت و نفوذ شکست خورده است".  
 
به گزارش روز نو، این تحلیلگر در ادامه می نویسد:"دولت اوباما از دسامبر سال 2011 میلادی درباره سیاست حضور نیروهای نظامی در عراق  تجدیدنظر کرد و داعش ظهور کرد. امریکا هم چنین نسبت به بمباران علیه نیروهای اسد در دمشق ابراز بی تمایلی کرد. روابط امریکا و اسرائیل نیز نشان می دهد که دو طرف هماهنگی ای برای حل وفصل مناقشه فلسطینی – اسرائیلی ندارند. در نهایت توافق هسته ای با ایران باعث شد تا هجمه جنگ طلبان در واشنگتن، تل اویو ور یاض علیه دولت اوباما افزایش یابد".  
 
اینترنشنال پالسی دایجست اشاره می کند که توافق هسته ای بیش از سایر موارد باعث ایجاد تنش در روابط ایران با عربستان سعودی و اسرائیل شده است. او در این باره می نویسد:"برای واشنگتن و تهران توافق هسته ای امری مقدس برای جلوگیری از جنگ بود اما ریاض و تل اویو دوست داشتند از این موضوع به عنوان پاشنه اشیل استفاده کنند. از نظر ما این توافق امتیازی بزرگ به ایران بود و آنان را نسبت به افزایش قدرت ایران در منطقه وحشت زده کرد. آنان پس از تلاش ناموفق در خنثی سازی توافق هسته ای به این نتیجه رسیدند که امریکا دیگر قدرت هژمونیک در منطقه نیست و باید خود دست به کار شوند. سعودی ها عصبی هستند. از دید آنان برنامه هسته ای ایران صلح منطقه را به خطر می اندازد. به همین خاطر است که آنان ماهانه 6 میلیارد دلار هزینه برای حمله هوایی علیه انصارالله در یمن می کنند که مورد حمایت ایران است. عربستان و امارات هم چنین از معارضان سوری با تسلیحات و پول حمایت می کنند".  
 
این استاد دانشگاه اما اشاره می کند که شرایط وخیم حاکم بر عراق و سوریه ایران و عربستان را مجبور به ارزیابی مجدد در سیاست های شان خواهد کرد و در این باره  می نیوسد:"حرکت از منازعه به سوی همکاری میان دو کشور دشوار به نظرمی رسد. اما پیش از این دو کشور سابقه همکاری های خوبی را داشته اند. برای مثال در دوران ریاست جمهوری نیکسون در امریکا سیاست دو ستونی متکی به ایران و عربستان سعودی بود و دو کشور برای مقابله با تهدیدات کمونیستی در سرتاسر منطقه با یکدیگر همکاری می کردند. آیت الله هاشمی و رییس جمهوری دولت اصلاخات نیز در زمان سلطنت ملک عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود با عربستان سعودی همکاری هایی داشتند. در سال 1998 میلادی پیمان امنیتی میان دو کشور امضا شد. در سال 2001 میلادی نیز در دوران اصلاحات میان رییس دولت اصلاحات و ملک عبدالله توافق برای مبارزه علیه القاعده و ترویج اعتماد متقابل و همکاری های دوجانبه صورت گرفت".  
 
او اشاره می کند که در گذشته تهدیدات بالقوه ای چون شوروی کمونیستی و نفوذ آن کشور در خلیج فارس و تهدید بعثی ها در عراق و القاعده ایران و عربتسان سعودی را به سوی همکاری سوق دادند. اکنون نیز از دید او داعش تهدید مشترک شناخته شده برای ایران و عربستان سعودی است. او معتقد است که همان گونه که در روابط ایران و امریکا با نرمش در مذاکرات هسته ای بهبود حاصل شد چنین انعطاف پذیری ای ممکن است در روابط میان ایران و عربستان سعودی حاصل شود. 

*خرداد