حمله مرگبار روز شنبه در کابل که داعش مسئولیت آن را بر عهده گرفت مقدمه‌ای برای نفوذ بیشتر این گروه در افغانستان نیست.
این روزها افغانستان در رأس خبرها قرار نمی‌گرفت. تا اینکه گروه خبرساز و تروریستی داعش مسئولیت حمله‌ای مرگبار در تظاهراتی صلح‌آمیز در کابل در روز شنبه را بر عهده گرفت. این حمله مرتبط با داعش که بیش از هشتاد کشته بر جای گذاشت ترس‌ها درباره ادامه قدرت و میزان نفوذ این گروه در افغانستان را دوباره زنده کرد. به طرز نگران‌کننده‌ای به نظر می‌رسد داعش این حمله را برای شعله‌ور کردن تنش‌های فرقه‌ای صورت داده است.
این ترس‌ها به احتمال زیاد تا حد زیادی اغراق‌آمیز است. البته، داعش نشان داده قدرت صورت دادن حملات بزرگ در کابل را دارد که نباید دست‌کم گرفته شود. اما این مسئله لزوماً نشان‌دهنده قدرت داعش در افغانستان نیست و نه مقدمه‌ای برای جای پای بیشتر این گروه در کشور در نظر گرفته می‌شود. شرایط افغانستان زمینه سیاسی مناسبی برای رشد داعش ندارد. بسیاری از افغان‌ها نسبت به خارجی‌ها عمیقاً شکاک و خصمانه هستند و این کشور علیرغم تقسیم‌بندی‌هایش، نسبت به تنش‌های فرقه‌ای آسیب‌پذیری کمتری دارد.
حمله روز شنبه در یک تظاهرات صلح‌آمیز متشکل از معترضان به برقراری مجدد خط انتقال برق ترکمنستان- ازبکستان- تاجیکستان- افغانستان- پاکستان (TUTAP) رخ داد که حداقل هشتاد تن کشته و صدها نفر مجروح شدند. این آمار، این حمله را به بزرگ‌ترین حمله از سال 2001 در این کشور تبدیل می‌کند. داعش سریعاً با انتشار بیانیه‌ای در خبرگزاری "اعماق" مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت. مقامات افغان نیز ادعا می‌کنند تماس‌های تلفنی‌ای یافته‌اند که نشان می‌دهد داعش مسئول این حمله است.
اگر درست باشد، این بزرگ‌ترین حمله داعش در افغانستان است. تا همین اواخر، داعش که عمدتاً از همان اعضای ناراضی طالبان (که اکنون پرچم سیاه داعش را در دست گرفته‌اند) و برخی اعضای خارجی تشکیل‌شده (عمدتاً از آسیای مرکزی و برخی از بقایای طالبان پاکستان)، تنها در بخش شرقی کشور در ولایت ننگرهار حضور داشتند. بنابراین حمله‌ای به این وسعت در پایتخت کشور می‌تواند نشانه نگران‌کننده‌ای از افزایش ظرفیت و توانایی داعش در نفوذ به پایتخت باشد.
البته مهم است که زود تصمیم نگیریم و درباره تهدید داعش مبالغه نکنیم. هماهنگی با رهبری اصلی در سوریه و عراق فعلاً محدود است. و هنوز نشانه‌ای از هیچ ارتباط مستقیم میان حمله و داعش وجود ندارد. داعش معمولاً به‌سرعت مسئولیت حمله‌ها را بر عهده می‌گیرد؛ حتی در مواردی که هیچ مدرک محکمی از دخالت این گروه یافت نمی‌شود.
دولت افغانستان نیز از این تهدید استفاده کرد تا نشان دهد به ادامه حضور نظامیان آمریکا نیاز دارد. حتی اگر این حمله توسط افراد یا گروه‌های متحد با داعش صورت گرفته‌شده باشد، لزوماً بدین معنا نیست که این گروه تروریستی در حال به دست آوردن جایگاه قوی‌تری در افغانستان است. افغانستان همانند سوریه و عراق محیط لازم برای ریشه گرفتن این گروه را فراهم نمی‌کند و داعش از دید اکثر افغان‌ها یک نهاد خارجی است. همچنین نیروهای داعش در ولایت ننگرهار توسط نیروهای امنیتی افغانستان، حملات هوایی آمریکا و درگیری با طالبان تحت‌فشار زیادی قرار گرفته‌اند.
بنابراین جنبش طالبان است که تهدید بزرگی برای ثبات و امنیت افغانستان به‌حساب می‌آید. اما در حمله اخیر، طالبان هرگونه دخالتی در این حمله را رد کرد و سخنگوی این گروه این اقدام را برای تلاش به "ایجاد جنگ داخلی" محکوم کرد. به نظر می‌رسد این عمل واکنشی به بیانیه داعش است که به‌وضوح اعلام کرد جامعه شیعه هزاره را برای انتقام از "شیعه‌های افغان" که با "سنی‌های روسیه" مبارزه می‌کنند در نظر گرفته است.
ترس از این است که داعش تلاش دارد شعله‌های جنگ فرقه‌ای در افغانستان را روشن کند که باوجود تنش‌های ریشه‌دار قومی، جناحی و قبیله‌ای زیاد تحت تأثیر فرقه‌گرایی قرار نگرفته است. این اولین باری نیست که داعش هزاره‌های افغانستان را هدف قرار داده. در نوامبر 2015، مشخص شد که شبه‌نظامیان افغانِ وفادار به داعش، هفت غیرنظامی هزاره در جنوب افغانستان (استان زابل) را ربوده و سربریده‌اند.
تعدادی از مفسران افغان به‌سرعت جنبه فرقه‌ای این کشتار را کاهش دادند و تأکید کردند که قربانیان شهروندان افغان بودند. مقامات افغان حق‌دارند که احتیاط کنند. این تظاهرات صرف‌نظر از شرکت‌کنندگان، یک هدف جذاب برای گروه‌هایی بود که می‌خواهند تلفات غیرنظامی ایجاد کنند. اما جامعه هزاره سابقه تاریکی در افغانستان دارد؛ به‌خصوص در زمان طالبان. این حمله در زمان حساسیت سیاسی بر سر مسئله TUTAP اتفاق افتاد که به یک موضوع سیاسی خطرناک و تفرقه‌انداز تبدیل‌شده که ادعا می‌کند دولت اشرف غنی میان هزاره‌ها و دیگر اقوام تمایز قائل می‌شود.
حملات مرتبط با داعش سبب فروش روزنامه‌ها می‌شود. اما مهم است که اجازه ندهیم این مسائل واقعیت را مبهم جلوه دهد. هر حمله‌ای مرتبط با داعش نیست. و اگر در افغانستان ثابت شود که داعش در حمله‌ای نقش داشته، نباید سبب ایجاد هراس از قدرت گیری و نفوذ داعش در این کشور شود. در حال حاضر، هنوز هم بزرگ‌ترین خطر برای امنیت افغانستان همان طالبان است. تمرکز بیش‌ازحد بر داعش به معنای غفلت از دیگر خطرات است. همچنین باعث می‌شود داعش به هدفش که ایجاد تصویری خطرناک از خود در افغانستان و کل جهان است، نزدیک‌تر شود.
این روزها افغانستان در رأس خبرها قرار نمی‌گرفت. تا اینکه گروه خبرساز و تروریستی داعش مسئولیت حمله‌ای مرگبار در تظاهراتی صلح‌آمیز در کابل در روز شنبه را بر عهده گرفت. این حمله مرتبط با داعش که بیش از هشتاد کشته بر جای گذاشت ترس‌ها درباره ادامه قدرت و میزان نفوذ این گروه در افغانستان را دوباره زنده کرد. به طرز نگران‌کننده‌ای به نظر می‌رسد داعش این حمله را برای شعله‌ور کردن تنش‌های فرقه‌ای صورت داده است.
این ترس‌ها به احتمال زیاد تا حد زیادی اغراق‌آمیز است. البته، داعش نشان داده قدرت صورت دادن حملات بزرگ در کابل را دارد که نباید دست‌کم گرفته شود. اما این مسئله لزوماً نشان‌دهنده قدرت داعش در افغانستان نیست و نه مقدمه‌ای برای جای پای بیشتر این گروه در کشور در نظر گرفته می‌شود. شرایط افغانستان زمینه سیاسی مناسبی برای رشد داعش ندارد. بسیاری از افغان‌ها نسبت به خارجی‌ها عمیقاً شکاک و خصمانه هستند و این کشور علیرغم تقسیم‌بندی‌هایش، نسبت به تنش‌های فرقه‌ای آسیب‌پذیری کمتری دارد.
حمله روز شنبه در یک تظاهرات صلح‌آمیز متشکل از معترضان به برقراری مجدد خط انتقال برق ترکمنستان- ازبکستان- تاجیکستان- افغانستان- پاکستان (TUTAP) رخ داد که حداقل هشتاد تن کشته و صدها نفر مجروح شدند. این آمار، این حمله را به بزرگ‌ترین حمله از سال 2001 در این کشور تبدیل می‌کند. داعش سریعاً با انتشار بیانیه‌ای در خبرگزاری "اعماق" مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت. مقامات افغان نیز ادعا می‌کنند تماس‌های تلفنی‌ای یافته‌اند که نشان می‌دهد داعش مسئول این حمله است.
اگر درست باشد، این بزرگ‌ترین حمله داعش در افغانستان است. تا همین اواخر، داعش که عمدتاً از همان اعضای ناراضی طالبان (که اکنون پرچم سیاه داعش را در دست گرفته‌اند) و برخی اعضای خارجی تشکیل‌شده (عمدتاً از آسیای مرکزی و برخی از بقایای طالبان پاکستان)، تنها در بخش شرقی کشور در ولایت ننگرهار حضور داشتند. بنابراین حمله‌ای به این وسعت در پایتخت کشور می‌تواند نشانه نگران‌کننده‌ای از افزایش ظرفیت و توانایی داعش در نفوذ به پایتخت باشد.
البته مهم است که زود تصمیم نگیریم و درباره تهدید داعش مبالغه نکنیم. هماهنگی با رهبری اصلی در سوریه و عراق فعلاً محدود است. و هنوز نشانه‌ای از هیچ ارتباط مستقیم میان حمله و داعش وجود ندارد. داعش معمولاً به‌سرعت مسئولیت حمله‌ها را بر عهده می‌گیرد؛ حتی در مواردی که هیچ مدرک محکمی از دخالت این گروه یافت نمی‌شود.
دولت افغانستان نیز از این تهدید استفاده کرد تا نشان دهد به ادامه حضور نظامیان آمریکا نیاز دارد. حتی اگر این حمله توسط افراد یا گروه‌های متحد با داعش صورت گرفته‌شده باشد، لزوماً بدین معنا نیست که این گروه تروریستی در حال به دست آوردن جایگاه قوی‌تری در افغانستان است. افغانستان همانند سوریه و عراق محیط لازم برای ریشه گرفتن این گروه را فراهم نمی‌کند و داعش از دید اکثر افغان‌ها یک نهاد خارجی است. همچنین نیروهای داعش در ولایت ننگرهار توسط نیروهای امنیتی افغانستان، حملات هوایی آمریکا و درگیری با طالبان تحت‌فشار زیادی قرار گرفته‌اند.
بنابراین جنبش طالبان است که تهدید بزرگی برای ثبات و امنیت افغانستان به‌حساب می‌آید. اما در حمله اخیر، طالبان هرگونه دخالتی در این حمله را رد کرد و سخنگوی این گروه این اقدام را برای تلاش به "ایجاد جنگ داخلی" محکوم کرد. به نظر می‌رسد این عمل واکنشی به بیانیه داعش است که به‌وضوح اعلام کرد جامعه شیعه هزاره را برای انتقام از "شیعه‌های افغان" که با "سنی‌های روسیه" مبارزه می‌کنند در نظر گرفته است.
ترس از این است که داعش تلاش دارد شعله‌های جنگ فرقه‌ای در افغانستان را روشن کند که باوجود تنش‌های ریشه‌دار قومی، جناحی و قبیله‌ای زیاد تحت تأثیر فرقه‌گرایی قرار نگرفته است. این اولین باری نیست که داعش هزاره‌های افغانستان را هدف قرار داده. در نوامبر 2015، مشخص شد که شبه‌نظامیان افغانِ وفادار به داعش، هفت غیرنظامی هزاره در جنوب افغانستان (استان زابل) را ربوده و سربریده‌اند.
تعدادی از مفسران افغان به‌سرعت جنبه فرقه‌ای این کشتار را کاهش دادند و تأکید کردند که قربانیان شهروندان افغان بودند. مقامات افغان حق‌دارند که احتیاط کنند. این تظاهرات صرف‌نظر از شرکت‌کنندگان، یک هدف جذاب برای گروه‌هایی بود که می‌خواهند تلفات غیرنظامی ایجاد کنند. اما جامعه هزاره سابقه تاریکی در افغانستان دارد؛ به‌خصوص در زمان طالبان. این حمله در زمان حساسیت سیاسی بر سر مسئله TUTAP اتفاق افتاد که به یک موضوع سیاسی خطرناک و تفرقه‌انداز تبدیل‌شده که ادعا می‌کند دولت اشرف غنی میان هزاره‌ها و دیگر اقوام تمایز قائل می‌شود.
حملات مرتبط با داعش سبب فروش روزنامه‌ها می‌شود. اما مهم است که اجازه ندهیم این مسائل واقعیت را مبهم جلوه دهد. هر حمله‌ای مرتبط با داعش نیست. و اگر در افغانستان ثابت شود که داعش در حمله‌ای نقش داشته، نباید سبب ایجاد هراس از قدرت گیری و نفوذ داعش در این کشور شود. در حال حاضر، هنوز هم بزرگ‌ترین خطر برای امنیت افغانستان همان طالبان است. تمرکز بیش‌ازحد بر داعش به معنای غفلت از دیگر خطرات است. همچنین باعث می‌شود داعش به هدفش که ایجاد تصویری خطرناک از خود در افغانستان و کل جهان است، نزدیک‌تر شود.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
