مركزی در تهران كه زیر نظر علی اكبر ولایتی وزیر خارجه اسبق ایران و مشاور مقام رهبری در سیاست خارجی فعالیت دارد خواستار گفت‌وگوی سطح بالا میان ایران و انگلستان شد.

به گزارش ساعت 24،مركز تحقیقات استراتژیك كه پس از ریاست ولایتی بر آن در سال‌های اخیر مطالعاتش به سیاست خارجی گرایش پیدا كرده در مقاله‌ای با عنوان «ملاحظه‌ای بر گفت‌وگوی سطح بالای ایران و اتحادیه اروپا» می‌نویسد: «پس از دستیابی به توافق جامع هسته‌ای ایران و اتحادیه اروپا تصمیم گرفتند گفت‌وگوهای خود را تحت عنوان «گفت‌وگوی سطح بالا» در دوم بهمن ماه ۱۳۹۴ برگزار كردند.

پرسش این نوشته این است كه آیا دستور كار همكاری ایران با اتحادیه اروپا می‌تواند دستاوردهای لازم را داشته باشد و یا آنكه به سیاستی موازی در تعامل با اروپا نیاز است؟

نیاز ایران به گفت‌وگو با اعضای اصلی

مشاهدات و برآوردهای راهبردی از اتحادیه اروپا حكایت از آن دارد كه انگلستان و فرانسه مسوول اصلی تدوین و تنظیم سیاست خارجی اتحادیه اروپا بوده و همچنین تربیت كادر اجرایی سرویس اقدام خارجی (كه در حال حاضر، خانم فدریكا موگرینی سرپرستی آن را برعهده دارد) وظیفه دستگاه سیاست خارجی این دو كشور است. دولت‌های فرانسه و انگلستان از اتحادیه اروپا به عنوان ابزار گسترش‌دهنده قدرت ملی یاد می‌كنند؛ چرا كه سازوكارهای اجرایی اتحادیه به گونه‌ای طراحی شده كه همسو با منافع ملی این دو كشور باشد. در واقع، انگلستان و فرانسه دائما بر فعالیت نهادهای اتحادیه اروپا بخصوص سرویس اقدام خارجی نظارت و مدیریت دارد تا از این طریق با هزینه سیاسی كمتر، بتوانند اهداف و اولویت‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی خود را تحقق بخشند.

نمونه بارز چنین رویكردی، تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران است.در حالی كه در پی گسترش برنامه هسته‌ای ایران، انگلستان به شدت دنبال محدودسازی منابع درآمدی جمهوری اسلامی بود، برخی از كشورهای عضو اتحادیه اروپا مانند یونان (كه نیاز مبرمی به منابع انرژی داشتند)، در آغاز امر با تحریم‌های جدید علیه ایران مخالفت نمودند. با این حال، انگلستان در چارچوب «سیاست خارجی و امنیتی مشترك اتحادیه اروپا» توانست نظر مثبت یونان به اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران را جلب نماید.

تردیدی نیست كه گفت‌وگو و مذاكره با هدف حل معضلات خاورمیانه، هزینه‌های سیاسی و غیرسیاسی را كاهش داده و قدرت معنایی نظام ایران را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، انگلستان یكی از اصلی‌ترین بازیگران فرامنطقه‌ای در خاورمیانه بوده و مدیریت نهادهای راهبردی بسیاری از كشورهای حاشیه خلیج فارس را برعهده دارد. مضاف بر این، انگلستان با دیگر كشورهای همسایه ایران همكاری تنگاتنگی دارد و سعی می‌كند فعالیت‌های آنها را همراستا با سیاست‌های خاورمیانه‌ای خود تنظیم نماید. از این رو، گفت‌وگو با این كشور یك الزام راهبردی برای سیاست خارجی ایران قلمداد می‌شود. نكته قابل توجه آنكه همكاری با انگلستان را صرفا نباید از دریچه تحولات منطقه خاورمیانه نگریست، بلكه همان طور كه اشاره شد، انگلستان نفوذ قابل توجهی در دستگاه سیاست خارجی و دیگر نهادهای اتحادیه اروپا دارد، به طوری كه این كشور می‌تواند مانع یا تسهیل‌گر هر گونه همكاری اتحادیه با ایران باشد.

به گزارش ساعت 24،مساله اساسی دیگر كه می‌تواند در بحث گفت‌وگوی دوجانبه ایران با كشورهای انگلستان و فرانسه خطرح شود، بحث نقض حقوق بشر در ایران است. اتحادیه اروپا توافقنامه‌های اقتصادی خود با كشورهای غیرعضو را منوط به رعایت حقوق بشر (اروپایی) می‌كند، در حالی كه شكی نیست طرح این موضوع از سوی اتحادیه اروپا در جریان گفتوگو با ایران می‌تواند مذاكرات را با چالش روبه‌رو كند. حال آنكه، ‌ورود ایران به گفت‌وگوهای حقوق بشری با انگلستان و فرانسه، تبیین مواضع ایران پیرامون مسادل حقوق بشری و خاتمه این پرونده با این دو كشور می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند گفت‌وگوهای ایران با اتحادیه اروپا داشته باشد.