شب چله، انتظار تماشاگران برنامه تلویزیونی90 چندان به درازا نکشید و مصاحبه وعده داده‌شده عادل فردوسی‌پور با محمد‌جواد ظریف، پخش نشد. عادل در ابتدای برنامه بابت پخش‌نشدن مصاحبه عذرخواهی کرد و چند بار به این موضوع اشاره و تأکید کرد: «مسئولان شبکه صلاح ندیدند مصاحبه ورزشی ما با وزیر خارجه پخش شود!» چند دقیقه بعد حدادل عادل نماینده و کاندیدای احتمالی مجلس شورای اسلامی، در شبکه سه برای تماشاگران تلویزیون که هرگز انتظار نداشتند، فال شب یلدا گرفت! 

آن‌طور که از تحلیل برخی تحلیلگران سیاسی برمی‌آید، دلواپسان سیاست‌های هسته‌ای دولت که در مجلس و رسانه‌های حکومتی مانند تلویزیون، نقدهای تندی به رفتارهای ظریف داشتند، این‌بار نیز با برخوردی سلبی نسبت به پخش مصاحبه وزیر خارجه با یک برنامه ورزشی، این شیوه عجیب از نقد را تکرار کردند. 

ممانعت از پخش مصاحبه ظریف به فشار جریان حامی سعید جلیلی تعبیر شده است، جریانی که در بدنه سیاسی صدا و سیما نفوذ دارند و بعد از نتیجه‌بخش بودن ماجرای برجام و تعیین دقیق رفع تحریم‌ها، دنبال نوعی ابراز وجود هستند. 

دغدغه‌ای برای رسانه‌های تندرو

به گزارش «وقایع اتفاقیه»، هفته پیش تارنمای اینترنتی برنامه 90 با انتشار تصویری از مصاحبه عادل فردوسی‌پور با وزیر امورخارجه کشور، برای پخش این مصاحبه تبلیغات کرد. بعد از انتشار خبر این مصاحبه، رسانه‌های تندرو وابسته به جبهه پایداری با انتقاد از عادل فردوسی‌پور، تلاش کردند پخش این مصاحبه را با چالش مواجه کنند. روزنامه وطن امروز در نامه‌ای به سرافراز رئیس سازمان صدا و سیما از دغدغه خود درباره عادل فردوسی‌پور نوشت و در این نامه مصاحبه با وزیر خارجه را «اقدام محیرالعقول» خوانده است. 

بااین‌حال جواد ظریف، در پیامکی برای فردوسی‌پور نوشت: «شنیدم فشار آوردند، از طرف من هیچ نگران نباشید، پخش‌نشدن مصاحبه اصلا برای من مهم نیست. بی‌جهت درگیر نشوید».

رابطه نزدیک میان جریان پایداری و صدا و سیما

آن‌طور که تحلیلگران می‌گویند؛ رابطه نزدیکی میان جریان پایداری و بخشی از مدیریت صدا و سیما به‌ویژه بخش اخبار این سازمان که پیش‌تر به معاونت سیاسی شهره بود، برقرار است. نماد این رابطه، برنامه خبری20:30 است که بار سیاسی و حتی جناحی بالایی دارد. به‌همین‌دلیل، به نظر می‌رسد آنچه در روزنامه‌هایی مانند وطن امروز، کیهان و حتی خبرگزاری فارس نوشته و کد‌گذاری می‌شود، در صدا و سیما نیز قابل پیاده‌سازی است. 

با این‌حال صادق زیبا‌کلام در گفت‌وگو با ایلنا گفت؛ صداوسیما کاملا تأکید می‌کند که سازمانی متعلق به گروهی خاص از اصول‌گرایان تندرو است و از آشکار‌شدن این موضوع هم ابایی ندارد. رفتار صدا و سیما نشان داد، این سازمان متعلق به همه ۸۰ میلیون نفر مردم ایران نیست، بلکه متعلق به چهار میلیون نفری است که در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری به سعید جلیلی رأی داده‌اند. 

وی ادامه داد: رفتار صدا و سیما پیش از آمدن محمد سرافراز به این سازمان و در زمان ضرغامی نیز همین‌گونه بود، اما تفاوت ضرغامی با سرافراز در این است که ضرغامی حداقل حفظ ظاهر می‌کرد. 

نگرش متفاوت مدیران صدا و سیما و ظریف

چندی پیش محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با خبرنگار «وقایع اتفاقیه» درباره واکنش صدا و سیما به مذاکرات هسته‌ای گفته بود: احساس می‌کنم صدا و سیما نگرشی به برجام و کل مذاکرات داشت که این نگرش در واقع بی‌اعتمادی به طرف مذاکره ما و به اقدامات مذاکره‌کنندگان ایرانی تعمیم می‌داد. یعنی دلواپس دو طرف شده بود. از‌سوی‌دیگر آن قسمتی از اظهارات غربی‌ها را برجسته می‌کرد که باعث نگرانی و حتی سرخوردگی مردم می‌شود. 

وی در ادامه گفت: متأسفانه صدا و سیما به جای اینکه با بهره‌برداری و برجسته‌کردن اذعان اوباما به ناتوانی آمریکا در برابر اراده مردم ایران و به مردم اعتماد به نفس بدهند، تلاش می‌کنند با ارائه نقل‌قول ناقص مردم را نگران کنند و حتی خدای ناکرده و به صورت ناخواسته در مردم احساس تحقیر ایجاد کنند. این روش برنامه سازان صدا و سیما در دو سال گذشته شده بود. او به «وقایع اتفاقیه» گفت: با هر دو رئیس صدا و سیما، آقایان ضرغامی و سرافراز جلسه گذاشتم و سعی کردم بحث‌ها را توضیح دهم؛ ولی به خاطر اینکه نگرش‌ها متفاوت بود، متأسفانه در همین حد باقی ماند. امیدوارم زمینه تعامل فعال و مثبت فراهم شود و ما همچنان دراین‌زمینه تلاش خواهیم کرد. 

برنامه در آخرین دقایق پخش نشد

با‌این‌حال قائم‌مقام شبکه سوم سیما در گفت‌وگو با «وقایع اتفاقیه» ضمن اظهار بی‌اطلاعی از دلیل اصلی پخش‌نشدن مصاحبه ظریف با عادل فردوسی‌پور، گفت: از ابتدا قرار بود کل برنامه 90 پخش نشود، اما بعد از آن بنا بر این شد که به‌خاطر مخاطبان دائمی، این برنامه پخش شود و آنچه در این برنامه شبانه اتفاق افتاد، قرار شد در این شب فقط برنامه‌های فوتبالی پخش شود.  

به گفته حمیدی، برنامه 90 با تأخیر پخش شد و اساسا پخش‌نشدن مصاحبه آقای ظریف سیاسی نبوده است. این نشان می‌دهد که طراحی برای ممانعت از پخش این مصاحبه صورت نگرفته و برای این کار هیچ‌کس از بالا نگفته بود که مصاحبه پخش نشود. به همین دلیل در آخرین لحظات پخش نشده است و طبیعی است که این مسئله حساسیت ایجاد کند، اما باید بگویم که در صدا و سیما روی وزارت خارجه حساسیتی وجود ندارد.   

کار صدا و سیما غیرمسئولانه است

این در حالی است که سخنگوی وزارت خارجه، معتقد است؛ اقدام صدا و سیمای جمهوری اسلامی در ممانعت از پخش مصاحبه مجری برنامه ورزشی90 با وزیر امورخارجه غیرمسئولانه است. وی خواستار پاسخگویی مسولان سیما به افکار عمومی ملت ایران بابت این اقدام شد. حسین جابر‌انصاری سخنگوی وزارت امورخارجه، درباره پخش‌نشدن مصاحبه فردوسی‌پور با ظریف با بیان اینکه جزئیات این موضوع ارتباطی به وزارت امورخارجه ندارد، به ایرنا گفت: آنچه به ما مربوط است، این‌ است که ماه‌ها مسئولان این برنامه تلویزیونی تلاش، پیگیری و سماجت کردند، پی‌درپی زنگ زدند، آمدند و رفتند تا بتوانند این مصاحبه را انجام دهند. 

وی با بیان اینکه هیچگاه یک تهیه‌کننده یا یک مجری تلویزیونی برای انجام چنین مصاحبه‌ای با یک وزیر مهم دولت، خودش اقدام نمی‌کند گفت: منطق کار این است که قبلا هماهنگی را در مجموعه کاری خود انجام می‌دهند و بعد این همه پیگیری و سماجت می‌کنند، اینها را نمی‌توان فردی تفسیر کرد. بنابر‌این، از دید ما صدا و سیمای جمهوری اسلامی یا در واقع سیمای جمهوری اسلامی بوده که برای انجام این مصاحبه در چند ماه گذشته اصرار و پیگیری پی‌درپی کرده است. جابرانصاری با بیان اینکه، دکتر ظریف تمایلی به انجام این مصاحبه نداشت، گفت: اصرارها و پیگیری‌های پی‌درپی دوستان سیما و تهیه‌کنندگان این برنامه ورزشی باعث شد که وزیر امورخارجه با انجام این گفت‌وگو موافقت کند و در نهایت مصاحبه انجام نشد. 

انحصار حاکمیتی دلیل مشکلات صدا و سیما

مهدی محسنیان‌راد استاد ارتباطات و جامعه‌شناس در گفت‌وگو با «وقایع اتفاقیه» انحصار دولتی رادیو و تلویزیون در ایران را آسیب بزرگی برای کشور می‌داند و معتقد است: وقتی صدا و سیما در انحصار حکومت است و خارج نمی‌شود، طبیعی است که رقابتی به وجود نمی‌آید و مشکلاتی مثل سلیقه‌ای انتخاب‌کردن مدیران به وجود می‌آید. وی با اشاره به پخش‌نشدن مصاحبه ظریف با یک مجری برنامه ورزشی تلویزیون معتقد است: وقتی رقابت نیست، کارگزاران مجبور می‌شوند برای بقای خودشان کاری را انجام دهند که به آنها دیکته می‌شود؛ ما جزء نادرترین کشورهایی هستیم که هنوز رادیو و تلویزیونمان دولتی است و به نظر من پافشاری برای بقای این انحصار سبب خواهد شد دچار مشکلات اساسی شویم که حل آن بسیار مشکل‌تر از آن خواهد بود که الان با تأسیس یک شبکه پیشگیری کنیم. 

ظریف تنها سیاسی‌ای نبود که درباره ورزش حرف زد 

مازیار ناظمی در یادداشتی نوشت؛ مصاحبه دکتر محمدجواد ظریف وزیر امور‌خارجه با عادل فردوسی پور، روی آنتن برنامه90 نرفت. خیلی‌ها دلایل زیادی آوردند و پخش‌نشدن این مصاحبه ضبط‌شده را به رابطه سیاسیون، مانورهای سیاسی و تبلیغات در آستانه انتخابات ربط دادند. رابطه ورزش و سیاست دیگر آنقدر روشن است که نیازی به اثبات ندارد، فقط کافی است به همین مسابقات المپیک در ادوار مختلف نگاهی بیندازید. وی تأکید کرد: حرف اینجاست که مصاحبه ظریف با برنامه 90 و عادل فردوسی‌پور اولین مصاحبه سیاسیون با یک چهره شاخص ورزشی نبوده و بدون شک آخرین آن هم نخواهد بود. فردوسی‌پور از یک برند مطرح برای جذابیت برنامه‌اش در یک مناسبت خوب مثل شب یلدا استفاده کرد، کاری که هر شبکه‌ای به دنبال آن است. همه تهیه‌کنندگان و مجریان برای جذب مخاطب این کار را انجام می‌دهند.