ائتلاف میان دو گروه اصول‌گرا و اصلاح‌طلب فرض محال نیست؛ اما زمزمه‌ها درباره نزدیکی چهره‌های میانه‌روی اصول‌گرا مثل ناطق نوری و علی لاریجانی به اصلاح‌طلبان دلیلی بر ایجاد ائتلاف آنها با اصلاح‌طلبان نخواهد بود. جواد اطاعت، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با «وقایع اتفاقیه» با رد احتمال ائتلاف اصلاح‌طلبان با اصول‌گرایان معتدل از جمله لاریجانی و ناطق نوری تأکید کرده که ائتلاف اصلاح‌طلبان با اصول‌گرایان موضوعیت ندارد، چراکه هردو از جریان‌های ریشه‌دار کشورند و اصل بر این است که این دو جریان با هم رقابت کنند. چراکه ائتلاف دو جریان یا حزب سیاسی معمولا در مقابل رقیب مشترک صورت می‌گیرد و اگر دو جناح اصلی کشور بخواهند با هم ائتلاف کنند، اصولا موضوع رقابت مخدوش خواهد شد. او معتقد است، اصلاح‌طلبان مایلند رقبایی داشته باشند که قاعده‌بازی را رعایت می‌کنند. وی تأکید می‌کند با توجه به مشی اعتدالی آقایان لاریجانی و ناطق نوری اصلاح‌طلبان از داشتن چنین رقبایی خوشحال خواهند بود. گفت‌وگوی این استاد علوم سیاسی با روزنامه «وقایع اتفاقیه» تقدیم خوانندگان می‌شود.
برخی چهره‌های اصلاح‌طلب درباره ائتلاف با اصول‌گرایان معتدل یا احتمال سرلیستی لاریجانی و ناطق نوری صحبت کرده‌اند، نظر شما درباره این ماجرا چیست؟
اصولا ائتلاف اصلاح‌طلبان با اصول‌گرایان به عنوان دو جریان رقیب موضوعیت ندارد، چراکه هردو از جریان‌های ریشه‌دار کشورند و اصل بر این است که این دو جریان با هم رقابت کنند. چراکه ائتلاف دو جریان یا حزب سیاسی معمولا در مقابل رقیب مشترک صورت می‌گیرد و اگر دو جناح اصلی کشور بخواهند با هم ائتلاف کنند، اصولا موضوع رقابت مخدوش خواهد شد. البته اصلاح‌طلبان مایل هستند، رقبایی داشته باشند که قاعده‌بازی را رعایت می‌کنند. با توجه به مشی اعتدالی آقایان لاریجانی و ناطق نوری اصلاح‌طلبان از داشتن چنین رقبایی خوشحال خواهند بود؛ اما این موضوع دلیلی برای ایجاد ائتلاف نیست.
چرا نباید این دو جریان با هم ائتلاف کنند؟
اگر قرار باشد درباره رعایت قواعد بازی و همکاری دو جریان برای حمایت از دولت سخن به میان آوریم یا روی منافع و مصالح ملی کشور، ائتلاف داشته باشیم حرف درستی است، اما اگر منظور از ائتلاف‌داشتن فهرست مشترک در انتخابات باشد که مرزهای روشی و اعتقادی را مخدوش خواهد کرد و رأی‌دهندگان را با مشکل مواجه خواهد ساخت؛ بنابراین نه اصلاح‌طلبان و نه اصول‌گرایان نیازی به این ائتلاف نمی‌بینند.
چرا در ایران ائتلاف‌ها قبل از انتخابات و در برخی از کشورها ائتلاف‌ها پس از انتخابات و در درون پارلمان شکل می‌گیرد؟
در نظام‌های اکثریتی که سیستم برنده بازنده - حاکم است، هرگونه ائتلافی باید قبل از برگزاری انتخابات صورت پذیرد چراکه تفرقه آرا، باعث شکست جریان‌های سیاسی خواهد شد. برعکس در نظام‌هایی داشته که هر حزب به نسبت پایگاه اجتماعی می‌تواند در پارلمان نماینده باشد چنانچه، ساختار حقوقی کابینه‌ای یا پارلمانی باشد و مجلس در رأی اعتماد به رئیس دولت و اعضای کابینه نقش آفرین است، ائتلاف‌ها بعد از برگزاری انتخابات و در درون پارلمان شکل خواهد گرفت. از آنجا که نظام انتخاباتی ایران اکثریتی است لاجرم ائتلاف‌ها قبل از برگزاری انتخابات شکل خواهد گرفت.
اما برخی از اصلاح‌طلبان، از احتمال ائتلاف با آقای لاریجانی و ناطق نوری سخن به میان آورده‌اند؟
احتمالا منظور دوستان ایجاد ائتلاف درباره حمایت از دولت، سیاست‌ها و برنامه‌ها برای رفع معضلات کشور است که امری طبیعی است و در شرایط کنونی که کشور با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو است، به طبیعی همه دلسوزان و کسانی که دل در گرو منافع ملی دارند، می‌توانند برای رهایی کشور از رکود و بیکاری فزاینده، مشکلات زیست محیطی و... با هم همکاری نزدیک داشته باشند و این موضوع نه تنها لازم که امری ضروری است.
البته آقای موسوی‌لاری هم گفته بود اگر لاریجانی و عارف را در یک فهرست انتخاباتی قرار دهیم، سر مردم کلاه گذاشته‌ایم چون لاریجانی یک اصول‌گرا است؟
این حرف درستی است و مهم‌تر اینکه نه آقای لاریجانی و همفکرانش چنین موضوعی را قبول دارند و نه اصلاح‌طلبان.
درباره حزب اعتدال و توسعه که حرف و حدیث‌هایی در باره خروجش از شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شنیده شده و همین‌طور توصیه‌هایی اصول‌گرایان به آنها می‌کنند که از اصلاح‌طلبان جدا شوند، این موضوعات چقدر صحت دارند و تا کجا عملی هستند؟
حزب اعتدال و توسعه از شورای هماهنگی جبهه اصلاحات خارج نشده است. حزب اعتدال و توسعه در دو جلسه‌ای که به این شورا دعوت شدند، در آن جلسات شرکت کردند. آنچه به نظر من به صلاح و نفع حزب اعتدال و توسعه است، اتحاد با اصلاح‌طلبان و دادن فهرست مشترک است، چون در سراسر کشور کاندیداهای مشترکی دارند و در برخی حوزه‌های انتخاباتی روی کاندیداهای خاصی اتفاق نظر دارند. همان‌گونه که در انتخابات ریاست جمهوری حزب اعتدال و توسعه در کنار سایر احزاب اصلاح‌طلب قرار داشت در این انتخابات هم با هم فعالیت خواهند کرد.
این نزدیکی و اشتراک نظر در کاندیدا‌ها به نفع اصلاح‌طلبان است یا اعتدال‌گرا‌ها؟
در مرحله اول به نفع کشور و ملت است که ائتلاف 92 در انتخابات 94 نیز تداوم داشته باشد تا دولت با پشتوانه بیشتری، درصدد رفع مشکلات بکوشد. درثانی اصلا به صلاح دولت و حزب اعتدال و توسعه نیست که تجربه رایحه خوش خدمت، در این انتخابات تکرار شود.
توصیه شما به این حزب چیست؟
توصیه می‌کنم حزب اعتدال و توسعه در انتخابات پیش رو با اصلاح‌طلبان ائتلاف کنند و در استان‌های مختلف فهرست‌های مشترک بدهند. البته در شهرهای کوچک هم کاندیداهای مشترکی دارند. درغیراین‌صورت هم اگر می‌خواهد فهرست جداگانه بدهد، فهرستی متشکل از لیست اصلاح‌طلبان و اعتدالیون باشد. یعنی اگر در فهرستی ۳۰ نفره تهران، ۱۵ نفر از اصلاح‌طلبان و ۱۵ نفر از اعتدالیون را جای دهند، به نفع این حزب است. در غیراین صورت اگر مثل رایحه خوش خدمت فهرست جداگانه بدهد، به نفعش نیست.
موضوع سرلیستی اصلاحات به نظرتان چقدر برای مردم جدی است و آنها چقدر دغدغه سرلیستی را دارند؟ مگر غیراز این است که مردم به دنبال برنامه‌های اقتصادی کاندیدا‌ها هستند؟
سرلیستی در انتخابات فقط یک نماد و یک شاخص است و مثلا اگر مردم عارف را می‌شناسند به اعتبار او به فهرستی که آقای عارف و سایر چهره‌های اصلاح‌طلب در آن حضور دارند رأی می‌دهند، وگرنه این دغدغه مردمی نیست و باید روی برنامه‌ها تمرکز کرد.
با توجه به شرایط موجود چشم‌انداز شما از مجلس آینده چیست؟
اگر از منظر افکار عمومی موضوع را مد نظر قرار دهیم به نظرم اکثریت مجلس، ترکیبی از اعتدالیون اصلاح‌طلب و اصول‌گرا خواهد بود.
نظرتان در باره «نفوذ» چیست؟
بزرگان نظام دغدغه خود که موضع درستی هم هست، مطرح کرده‌اند. یکی از اهداف سیاست خارجی کشورهای بزرگ ،اهداف آرمانی درازمدت است و منظور آن است که این کشورها فرهنگ و ارزش‌های خود را جهانی کنند و طبیعی است که برای تحقق برنامه‌های خود از نفوذ در کشورهای هدف استفاده کنند؛ اما اگر فعالان سیاسی بخواهند از این دغدغه درست سوءاستفاده کنند و با تکرار آن تبدیل به باور علیه یک جریان سیاسی باشد و این موضوع وسیله‌ای برای اتهام‌زنی به رقبای سیاسی باشد، کار ناپسند و غیراخلاقی است. ضمن اینکه استفاده از کلمه «نفوذ» در بعد شعاری هم ایرادی ندارد و در فضای انتخابات ممکن است چنین مطالبی مطرح شود؛ انتظار این است که فعالان سیاسی عقلایی برخورد کنند و رقبای خود را متهم نکنند و سلامت فضای اخلاقی را به اغراض سیاسی آلوده نکنند.
ایراد کار کجاست؟
ایراد از آنجا شروع می‌شود که به جای استفاده از رویکرد اثباتی، با رویکرد سلبی‌مان درصدد نفی دیگران باشیم. باید تلاش کنیم رویکرد سلبی را کنار بگذاریم و رویکرد اثباتی را جایگزین کنیم؛ یعنی به جای اینکه رقیب را نفی کنیم خودمان را اثبات کنیم. این نوع عملکرد فضای سیاسی ما را آلوده و مسموم کرده است و با توجه به مشکلاتی که کشور دارد، همه سعی کنند برنامه‌ها و راهکارهای مناسب با شرایط کشور ارائه دهند. رقابت‌ها به جای تخریب دیگران به مسابقه برای اداره بهتر کشور و جامعه تبدیل شود (فاستبقوالخیرات).
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
