توصيه کارشناسان تغذيه‌ این است كه حتما همراه مواد پروتئيني اعم از حيواني (انواع گوشت، تخم‌مرغ، لبنيات) يا گياهي (حبوبات، غلات، مغز دانه‌ها) لازم است نان يا برنج يا ساير مواد نشاسته‌اي مصرف شود. در اين صورت مواد پروتئيني مي‌توانند وظايف اصلي خود يعني تامين رشد، ترميم بافت‌ها، توليد ترشحات داخلي و واكنش‌هاي حياتي را به خوبي انجام دهند. در غير اين صورت، يعني چنانچه مواد پروتئيني را بدون مواد نشاسته‌اي مصرف كنيم، پروتئين به مصرف توليد انرژي مي‌رسد، بدين معنا متابوليزه شده و توليد انرژي مي‌كند، بنابراين، انسان دچار اختلالات و عوارض مختلف ناشي از كمبود پروتئين خواهد شد. به اضافه آن‌كه بدن انسان انرژي مورد نياز خود را عمدتا از يك منبع گران يعني مواد پروتئيني تامين مي‌كند در حالي كه مي‌تواند از منبع بسيار ارزان‌تر يعني مواد نشاسته‌اي استفاده کند. پس مصرف مواد پروتئيني به همراه مواد نشاسته‌اي توصيه مي‌شود. 

 

پروتئين‌هاي گياهي چنانچه به تنهايي مصرف شوند نمي‌توانند كاربرد بالايي داشته باشند، بدين معنا كه قادر نيستند به‌طور كامل و به مقدار كافي در بدن توسط سلول‌ها مورد استفاده قرار گيرند زيرا در برخي از اسيدهاي آمينه كمبود دارند. ولي چنانچه دو نوع از پروتئين‌هاي گياهي، مثلا مخلوط غلات و حبوبات (عدس‌پلو، آش، پلوشويد باقلا، دلمه و...) يا مخلوط غلات و مغز دانه‌ها يا حبوبات و مغز دانه‌ها به همراه يكديگر مصرف شوند ارزش بيولوژيكي پروتئين آنها بسيار بالا مي‌رود و به ميزان بيشتري در بدن به مصرف مي‌رسند. 

 

 

آهن حيواني يعني جگر، دل و قلوه، گوشت قرمز، ماهي و مرغ جذب بهتري نسبت به آهن موجود در منابع گياهي دارد و حدود 30-10 درصد آن در دستگاه گوارش جذب مي‌شود. اما آهن منابع گياهي كه شامل سبزيجات، حبوبات، مغزدانه‌ها و غلات است جذب كمي داشته و حدود 10-5 درصد آن جذب مي‌شود. پس چه بايد كرد؟ آيا نبايد از منابع گياهي آهن استفاده کرد؟ همان‌گونه كه بر همگان مسلم است مواد گياهي داراي خواص تغذيه‌اي بسيار خوبي بوده و حاوي مواد ضروري براي بدن هستند. اما براي افزايش جذب آهن گياهي لازم است به مواد گياهي حاوي آهن مقدار مناسبي از يكي از منابع ويتامين C به هنگام مصرف يعني پس از آماده‌سازي و طبخ غذا، اضافه نمود، به اين ترتيب آهن موجود در منابع گياهي بهتر جذب خواهد شد. 

 

 

متاسفانه يكي از عادات نامطلوب افراد، نوشيدن چاي پس از صرف غذاست. چاي با وجود آنكه به علت داشتن پلي‌فنل، براي سلامت شخص مفيد است اما به علت داشتن ماده‌اي به نام تانن، باعث دفع آهن غذا از بدن مي‌شود، به اين ترتيب كه تانن موجود در چاي با آهن غذا تشكيل تركيبي به نام تانات آهن مي‌دهد كه غيرقابل جذب است و باعث دفع آهن مي‌شود. 

 

 

درباره بلع هم مانند هضم و جذب لازم است بدانيم كه اين عمل يك مكانيزم طبيعي است و پس از گذاردن غذا در دهان و جويدن لقمه، عمل بلع انجام خواهد شد. اختلال در بلع غذا از عوارضي است كه حتما بايد پيگيري و درمان شود، نوشيدن آب يا مايعات به مقدار زياد همراه غذا موجب رقيق شدن شيره‌هاي گوارشي شده و مانع تاثير كافي و كامل شيره‌هاي گوارشي بر روي غذا مي‌شود كه نتيجه آن، اختلال در هضم و جذب غذا و دفع مواد مغذي از روده است. 

 

برخي از افراد، با خوردن ماست يا دوغ همراه غذاهاي حاوي ماهي موافق نيستند و معتقدند كه باعث نفخ و ناراحتي گوارش مي‌شود اين مساله ارتباط زيادي با وضعيت گوارش شخص دارد. بعضي‌ها چنانچه ماهي را با دوغ يا ماست ميل كنند دچار نفخ، اختلالات گوارشي و حتي گاه اسهال مي‌شوند. برخي افراد ديگر در اثر خوردن اين مواد غذايي با هم سردي‌شان مي‌كند ولي بعضي ديگر در اثر خوردن ماهي با ماست يا دوغ دچار هيچ نوع عارضه‌اي نمي‌شوند. بنابراين هر فردي بايد با توجه به وضعيت دستگاه‌هاي بدن خود و به‌ويژه دستگاه گوارش خود نوع تغذيه‌اش را مشخص کند. 

 

 

افرادي كه عادت به مصرف بستني دارند و در واقع بستني را بسيار دوست دارند لازم است بدانند كه بستني به علت داشتن مقدار زيادي شكر و نيز چربي بالا، چنانچه در مصرفش افراط شود مي‌تواند موجب چاقي و افزايش چربي‌هاي نامطلوب خون، بالا رفتن فشار خون و در افراد آماده ابتلاء به ديابت (پرديابيتيك) منجر به ديابت بشود. افرادي كه به‌طور مكرر بستني را به صورت مخلوط با برخي ميوه‌ها مثلا طالبي، هلو، شليل، گيلاس، آلبالو و بعضي ميوه‌هاي ديگر ميل كنند، اولا ميوه‌ها مي‌توانند جانشين بستني شوند و به اين ترتيب مقدار بستني چربي دريافتي كاهش مي‌يابد. 

 

باور غلط ديگري كه در ذهن بسياري از افراد تثبيت شده، آن است كه بلافاصله بعد از صرف غذا يا با فاصله كوتاهي بعد از غذا بايد شيريني ميل نمايند تا غذا بهتر هضم شود. اين باور صحيح نيست. زيرا عمل هضم يك فرآيند طبيعي بدن است و به‌طور معمول غذا باید در دستگاه گوارش به خوبي هضم و جذب شود، چنانچه اختلالي در فرآيند هضم يا جذب رخ دهد، يك وضعيت غيرعادي است و بايد شخص حتما تحت نظر متخصص گوارش به مداوا بپردازد. بنابراين براي عمل هضم نيازي به شيريني نيست. عادت دادن خود به مصرف شيريني بعد از غذا نه تنها مفيد نيست بلكه موجب چاقي، افزايش چربي‌هاي نامطلوب خون و برقراري عادت غلط مصرف شيريني متعاقب صرف غذا مي‌شود. 

 

 

بعضي از افراد معتقدند خوردن نوشابه‌هاي گازدار به همراه غذا، به هضم غذا كمك مي‌كند. مصرف نوشابه نه تنها ضروري و مفيد نيست بلكه زيان‌هايي نيز براي تمام افراد از كودك و بزرگسال، زن و مردم و پير و جوان در بر دارد، بنابراين از چنين عادتي نيز نبايد پيروي كرد و به هيچ‌وجه نبايد خود را به مصرف نوشابه‌ها يا مواد غذايي زيان‌آور عادت داد. 

 

چنانچه پروتئين‌هاي گياهي با مقداري ولو مختصر از يكي از انواع پروتئينهاي حيواني مصرف شوند كاربرد آنها در بدن بالاتر خواهد رفت مثلا اگر خوراك لوبيا چيتي يا عدسي را با مقدار مختصري ماست يا كشك يا تخم‌مرغ يا انواع ديگري از پروتئين‌هاي حيواني مخلوط نمائيم، حاوي ارزش بالاتر از نظر پروتئين خواهد شد، يعني همان مقدار مختصر پروتئين حيواني به افزايش كاربردي پروتئين‌هاي گياهي در بدن بسيار كمك خواهد كرد.