رئیس‌جمهوری در ضیافت افطاری امسال خود ابتکار تازه‌ای را در پیش گرفت و میزبان دو جناح سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب شد، هرچند این مراسم حاشیه‌هایی داشت، محمد سلامتی معتقد است که این یک شروع مثبت برای تلطیف فضای سیاسی کشور است که دیگر نهادها و ارکان قدرت نیز باید آن را ادامه دهند.
سلامتی در سال‌های اول انقلاب وزیر کشاورزی بوده و بعد از آن در رأس سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی قرار داشته است. وی در گفت‌وگو خود با آنا معتقد است که اگر روحانی بخواهد کار خوب پیش برود و مردم راضی باشند باید در انتخاب برخی وزیران خود تجدیدنظر کند. سلامتی در این گفت‌وگو ضمن بیان دو مشکل کابینه، انتقادهایش خود از شیوه مدیریتی روحانی را مطرح می‌کند. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
در ماه رمضان امسال، اقدامی از سوی رئیس‌جمهوری رقم خورد که البته حواشی‌ای به همراه داشت. مراسم افطاری رئیس‌جمهوری با حضور اصلاح‌طلبان و اصولگرایان برگزار شد. به نظر شما این اقدام چقدر می‌توانست در ایجاد فضای وحدت و تلطیف فضای سیاسی مؤثر باشد؟
به نظر من، اقدام آقای روحانی، درست و بجا بود. این اقدام می‌تواند شروعی برای تفاهم بین جناح‌های مختلف، وحدت ملی و استفاده از همه ظرفیت سیاسی در جهت رشد جامعه باشد. بنابراین کار مثبت و مفیدی بود. اگر بخواهم به یکی از نتایج مفید این ضیافت اشاره کنم، می‌توانم بگویم که آن گامی در جهت آشتی ملی بود.
آیا به کار بردن اصطلاح «آشتی ملی» به این معناست که در جامعه سیاسی قهری ایجاد شده و حالا با این اقدام مسیر آشتی فراهم شده است؟
خیر!، ولی به هر حال اگر این‌گونه هم برداشت شود، باتوجه به ظاهر امر خیلی دور از واقعیت نیست. آقای روحانی باتوجه به فاصله افتادن مخرب بین جناح‌ها کار خوبی انجام داد. تأکید بر وحدت ملی یا اقدام در این جهت خیلی می‌تواند سازنده و مفید باشد.
نظرتان درباره حواشی آن چیست؟
در این‌گونه ابتکار عمل‌ها به‌وجود آمدن حاشیه امری طبیعی است. درابتدای هر کاری یک سری اشکالات وجود دارد. بخصوص اگر کاری بدون مقدمه انجام شود، واکنش‌هایی را در پی خواهد داشت که دور از انتظار نیست.
در آن ضیافت، بحث نهضت مذاکره ملی مطرح شد. با توجه به اتفاقات بعد از سال 88 آیا این امکان وجود دارد که فضای جامعه سیاسی به سمت بهبود حرکت کند و همان آشتی ملی که خودتان مطرح کردید، شکل بگیرد؟
اگر این را بپذیریم که همه جناح‌های داخل کشور، دلسوز نظام، انقلاب و ملت هستند و همچنین طبق سابقه‌شان آمادگی دارند به کشور و مردم خدمت کنند، لزوم اینکه جناح‌ها باید به هم نزدیک شوند و تفاهم بیشتری داشته باشند، برای همه محرز می‌شود.
همانگونه که برای حل مسئله هسته‌ای با آمریکایی‌ها و کشورهای دیگر مذاکره کردیم باید در نظر گرفت که برای تفاهم در داخل کشور هم می‌شود همین کار را انجام داد. در داخل باید بتوانیم به تفاهم برسیم و از ظرفیتهمه نیروها برای نظام، کشور و مردم استفاده کنیم. به‌خصوص که مشکلات فروانی وجود دارد که برای حل آنها باید از همه نیروها کمک گرفت. تضادهای داخلی در وضع فعلی سطحی است، گرچه ظاهر پیچیده دارد بنابراین با مذاکرات و احساس مسئولیت می‌توان به تفاهم‌های خوبی رسید. آنهایی که مسئله نهضت مذاکره ملی را مطرح کردند کار درستی انجام دادند. مسئولان و دست‌اندرکاران هم باید پیشقدم شوند. گام اول را، گرچه کوچک، آقای روحانی به سهم خود برداشت. امیدوارم گام‌ها ی بعدی نیز به زودی برداشته شود.
با توجه به فضای سیاسی کشور، چه موانعی برای رسیدن به نهضت مذاکره ملی وجود دارد؟
به نظر من انحصارطلبی بخشی از جناح مقابل و نیز سوء‌تفاهمی که برای بعضی مسئولان به وجود آمده است از موانع این کار است. اصلاح‌طلبان نمی‌توانند در این امر پیشقدم باشند، چون ابزار کار در اختیارشان نیست. آنهایی که ابزار کار یا بخشی از قدرت را در اختیار دارند، باید پا پیش بگذارند و برای تفاهم بین جناح‌های مختلف اقدام کنند. این کار هم به نفع خودشان، هم به نفع جناح‌ها و هم به نفع مملکت است.
آیا انتخابات مجلس می‌تواند زمینه‌ای برای بیشتر شدن اختلافات بین جناح‌ها باشد؟
همیشه در عرصه رقابت‌ها چه انتخابات باشد و چه مسائل دیگر، تضادها بیشتر خود را نشان می‌دهد.
آیا ممکن است همین موضوع باعث سختی مسیر مذاکره ملی شود؟
بله، اما به این معنی نیست که حتی در آستانه انتخابات امکان این مذاکرات نباشد. منافع ملی ما اقتضا می‌کند که اکثریت قریب به اتفاق کسانی که واجد شرایط هستند در انتخابات شرکت کنند و این یک اصل است. اگر هر دو جناح این را بپذیرند باید زمینه تفاهم را به وجود آورند. در مسیر همین هدف می‌توان با سعه صدر بیشتری تأیید صلاحیت نامزدها برای مجلس را انجام داد، تا ضمن برداشتن گامی در جهت تفاهم، شاهد حضور هرچه بیشتر مردم در انتخابات و رقابت سالم جناح‌ها باشیم. بنابراین می‌توان حتی در آستانه انتخابات مجلس هم در جهت تفاهم اقدام کرد.
در نبود تعریف جرم سیاسی بیشتر از همه احزاب ضربه می‌خورند و قبل از اینکه قانون احزاب به تصویب برسد اول باید تکلیف این مسئله روشن شود
آیا دولت توانایی انجام این کار را دارد؟
دولت اولا در مورد انتخابات به سهم خود باید تلاش کند تا انتخابات سالم برگزار شود. برای این کار باید فرمانداران و بخشداران بی‌طرفی به کارگیرد و آنها نیز باید هیئت‌های اجرایی بی‌طرفی انتخاب کنند. ثانیا دولت باید کاری را که با ضیافت افطاری آغاز کرد با شیوه‌های دیگری پیگیری کند. وزارت کشور که متولی سیاست داخلی است نیز می‌تواند در جهت تفاهم جناح‌ها گام‌های مفیدی بردارد.
به هرحال دولت برای انجام این کار پیشقدم شده است.
بخش سنگینی از این کار برعهده دولت است. اما انجام همه کار در توان دولت نیست چون همه امکانات در اختیار دولت قرار ندارد و بخشی دیگر در اختیار سایر ارکان نظام از جمله شورای نگهبان است. بررسی صلاحیت‌ها و برخی مسائل دیگر در دست شورای نگهبان است که در انتخابات موضوعیت پیدا می‌کند و آنها هم به سهم خودشان می‌توانند مشکلی را حل کنند.
رئیس‌جمهوری اخیرا بحث جرم سیاسی را مطرح کردند و وعده داده‌اند که تا قبل از پایان کار دولت یازدهم بتوانند یک لایحه‌ای را به مجلس ارائه دهند؛ فکر می‌کنید دولت واقعا بتواند لایحه جرم سیاسی را تا قبل از پایان کار خود تنظیم کند و در مجلس به تصویب برساند؟
اگر دولت اراده کند، می‌تواند در مدت کوتاهی این کار را انجام دهد. وظیفه دولت این است که لایحه‌اش را تنظیم کند و به مجلس بفرستد. هرچند که ممکن است مجلس فعلی با توجه به اکثریت جناح اصولگرا آن را دستکاری و لایحه را بر اساس نظر خود تصویب کند، این نافی تلاش دولت جهت پیگیری لایحه مصوب خود نیست.
برخلاف آنکه در قانون اساسی به موضوع جرم سیاسی اشاره شده است، تعریف آن در قانون موضوعه سال‌هاست که معطل مانده است. به نظر شما رسیدگی به این مسئله چقدر ضروری است؟
تعریف نشدن جرم سیاسی بعد از گذشت بیش از سه دهه از عمر انقلاب اسلامی و برخلاف تأکید قانون اساسی، می‌تواند یکی از ضعف‌های دولت‌ها تلقی شود. به‌هرحال ارزیابی فعالیت احزاب و شخصیت‌های سیاسی، می‌تواند در معرض خطر برخورد سلیقه‌ای قرار گیرد. در نبود تعریف جرم سیاسی بیشتر از همه احزاب ضربه می‌خورند و قبل از اینکه قانون احزاب به تصویب برسد اول باید تکلیف این مسئله روشن شود.
در زمان مجلس ششم نیز تعریف جرم سیاسی در دستور کار قرار گرفت اما به نتیجه نرسید. به نظر شما چه عواملی ممکن است دوباره مانع به نتیجه رسیدن این مسئله شود؟
در شرایط التهاب و زمانی که جناح‌بندی‌ها حالت حاد دارد، ممکن است بعضی قوانین با توجه به برخورد جناح‌ها به تصویب نرسد. اما فکر می‌کنم آن وضع تغییر کرده است و الان وضعمناسب‌تری برای تصویب این‌گونه قوانین وجود دارد و از طرفی جامعه و فضای سیاسی هم اقتضا می‌کند که این موضوع زودتر مورد بررسی قرار گیرد.
به نظرتان در این مجلس با توجه به حضور اکثریت اصولگرایان و جود طیفی از جبهبه پایداری امکان انجام این کار وجود دارد؟
من فکر می‌کنم در این مجلس هم این امکان وجود دارد. چون مجلس هم به هر حال نمی‌خواهد برای انتخابات آینده وجهه‌اش در این باره موضوع خدشه‌دار شود.
نگرانی انتخاباتی در این باره وجود دارد؟
بله.
اگر وزیری به‌هر دلیلی برنامه آقای روحانی را اجرا نمی‌کند، رئیس‌جمهوری باید در تغییر او تامل نکند
اگر دولت اقدام کند، مانع خاصی پیش خواهد آمد؟
خیر، فکر نمی‌کنم مانع جدی وجود داشته باشد. گرچه همان طورکه قبلا گفتم ممکن است تغییرات سلیقه‌ای درآن لحاظ شود.
به‌نظر شما بعد از این، فضا برای آن دسته از مخالفان دولت و مخالفان مذاکرات هسته‌ای چگونه خواهدبود؟
یک مقدار از حربه آنها گرفته می‌شود اما بی‌تفاوت هم نمی‌نشینند. تمام تلاش‌شان این خواهد بود که نقطه ضعفی از توافقنامه را مطرح و بر اساس اینکه چه امتیازاتی داده‌ایم علیه دولت تبلیغ کنند. طبیعی است وقتی می‌خواهد توافقی انجام شود، یکسری امتیاز باید بدهیم و یکسری امتیاز باید بگیریم. کسانی که مخالف هستند قطعا روی امتیازات داده‌شده مانور می‌دهند و آنهایی که موافق هستند روی امتیازاتی که گرفته‌شده مانور خواهند داد. این یک کار طبیعی است، در آمریکا هم همین کار خواهد شد.
با توجه به اینکه انتخابات مجلس و خبرگان به زودی برگزاری می‌شود، ممکن است مخالفان برای دولت یا حامیان دولت هزینه‌سازی‌سازی کنند. نظر شما در این باره چیست.
طبیعتا در آستانه انتخابات برای دولت یک مقدار تبلیغات منفی خواهد شد. علاوه براین طرف‌های خارجی ما هم ممکن است در انجام تعهدات‌شان تعلل نشان و بهانه به دست مخالفان دولت دهند. این یک چیز مسلم است. همین تعلل‌ها موجب خواهد شد که در داخل، مخالفان بیشتر قدرت مانور پیدا کنند ولی بعد از چند ماه همه اینها فروکش خواهد کرد. اینها در عرصه سیاسی یک امر عادی است. دولت هم باید آمادگی داشته باشد و به سهم خودش علیه این جوسازی‌ها برخورد مناسب انجام دهد. البته قبل از دولت کسانی که موافق امضای این توافق هستند و کسانی که می‌خواهند دولت تقویت شود باید جواب آنهایی را که منفی‌بافی می‌کنند، بدهند تا اثر منفی برانتخابات نگذارد.
انتقادات زیادی به بدنه سیاسی دولت مطرح می‌شود مبنی بر اینکه وزرا با روحانی همراه نیستند و همین باعث شده است که هماهنگی مناسبی در برابر مخالفت‌ها وجود نداشته باشد و این وضع نگرانی‌هایی را درباره انتخابات آینده شکل می‌دهد.
این مسئله وجود دارد و متأسفانه بدنه اقتصادی دولت هم خیلی قوی نیست. خود آقای روحانی باید اقدام مناسب انجام دهد و از وزیران حساب و کتاب بخواهد. هرچند ترکیب دولت را عناصری از جناح‌های مختلف تشکیل می‌دهد، به این معنی نباید باشد که آنها در انجام وظیفه خود تعلل و کوتاهی کنند یا خدایی ناکرده به ضرر دولت برخورد انفعالی داشته باشند. برای اینکه این اتفاق نیفتد، آقای روحانی باید برنامه هر کدام را دیکته کند و انجام آن را از آنها بخواهد. اگر وزیری به هر دلیلی برنامه آقای روحانی را اجرا نمی‌کند، رئیس‌جمهوری باید در تغییر او تامل نکند.
بر این اساس به نظر شما مشکل کابینه روحانی چیست؟
کابینه دو مشکل دارد؛ یک مشکل مربوط به ضعف برخی وزیران است و مشکل دیگر مربوط به دیدگاهی است که برخی از وزیران به مسائل سیاسی و اقتصادی دارند. همین موارد باعث می‌شود تا هماهنگی‌ای که باید بین وزیران وجود داشته باشد، به وجود نیاید و برخی برنامه‌های آقای روحانی عملی نشود.
به نظر شما رئیس دولت در این زمینه باید چه اقدامی انجام دهد؟
آقای روحانی باید از وزیرانش بر اساس برنامه‌ای که اعلام کرده است تعهد اجرا بگیرد. اعضای کابینه بر اساس برنامه‌ای که اعلام کرده است، باید برنامه جامع تهیه کنند و آن را ارائه دهند. وزیران بر اساس آن برنامه جامع باید عمل کنند و آقای روحانی هم بر اساس آن برنامه باید از آنها حساب بخواهد. اگر مدیریت بخواهد قوی عمل کند باید این حداقل کار را انجام دهد. الان احساس می‌شود که در دولت این کار انجام نمی‌شود. بنابراین تمام وظیفه درحال حاضر به عهده آقای روحانی است. هم در امر انتخابات و هم در مسئله اقتصادی باید آقای روحانی پیگیر کار وزیران باشد.
خیلی وقت‌ها پیش آمده است که رئیس‌جمهوری صحبتی می‌کند، ولی وزرا حرف روحانی را دنبال نمی‌کنند و حتی بعضی از اعضای کابینه حرف رئیس‌جمهوری را انکار می‌کنند. ارزیابی شما از این وضع چیست؟
من هم این را قبول دارم و این ممکن است یکی از نقاط ضعف دولت تلقی شود. من به عنوان کسی که طرفدار دولت هستم، به دولت رأی دادم و نیز دوست دارم که دولت موفق شود، پیشنهادهایی برای پیشرفت امور به دولت دادم و در این زمینه و زمینه‌های دیگر به دولت انتقاداتی دارم.
فکر می‌کنید دلیلی اصلی که آقای روحانی پیگیر اقدامات وزیران نمی‌شود، چیست؟
گرچه ممکن است گفته شود فعلا آقای روحانی تمرکز کارش را روی سیاست خارجی گذاشته باشد، ظاهر امر نشان می‌دهد که شیوه مدیریتی آقای روحانی این‌گونه است. آقای روحانی شیوه مدیریتش را باید تغییر دهد و هر چند مدت، یکی از وزیران را بخواهد و عملکرد آنها را بر اساس برنامه‌ها بررسی و آنها را بازخواست کند. این حداقل کار مدیر کلان است.
نگاه اصلاح‌طلبان به کابینه و عملکرد آن چیست؟ گاهی انتقاداتی مطرح می‌شود که با توجه به پایگاه دولت روحانی، می‌تواند زنگ خطری برای دولت محسوب شود؟
اصلاح‌طلبان چون در قبال مردم متعهد هستند و مشکلات مردم را می‌بینند دست به انعکاس این مشکلات می‌زنند. تاکنون برخی از اصلاح‌طلبان به نقد کارهای دولت پرداخته‌اند و از عاقبت ناهماهنگی و بی‌برنامگی در دولت نگران شده‌اند. این باید زنگ خطری برای دولت یازدهم باشد. وقتی این ناهماهنگی‌ها و تعلل‌ها وجود دارد، مردم هم ناراضی می‌شوند. مردم می‌خواهند کار پیش برود. وقتی کار پیش نمی‌رود نارضایتی شکل می‌گیرد و این نارضایتی در انتخابات آینده خودش را نشان خواهد داد. آقای روحانی باید توجه داشته باشد که بیلان کار اگر مثبت نباشد، نتیجه این خواهد بود که مردم به طرفداران دولت رأی مثبت نخواهند داد یعنی نتایج مثبت یا منفی کار دولت، در انتخابات مؤثر واقع خواهد شد.
کابینه دو مشکل دارد؛ یک مشکل مربوط به ضعف بعضی وزراست و مشکل دیگر مربوط به دیدگاهی است که برخی از وزرا به مسائل سیاسی و اقتصادی دارند
به نظر شما آقای روحانی اراده‌ای برای تغییر کابینه نشان می‌دهد؟
به نظر من، باید این همت را به خرج بدهد. اگر بخواهد که مردم راضی باشند و بخواهد که کار خوب پیش برود و بیلان مثبت ارائه بدهد، باید در انتخاب وزیران خود تجدیدنظر کند.
با توجه به اینکه به انتخابات نزدیک می‌شویم و خیلی از مدیران و شخصیت‌ها برای نامزدی اعلام حضور کرده‌اند، سؤال این است که آیا اصلاح‌طلبان هم مشخصا به اسم خاصی برای حضور در انتخابات رسیده‌اند؟
هنوز زود است که اصلاح‌طلبان به اسم برسند. مقدمات انتخابات این است که معمولا سازماندهی لازم انجام شود. برای اینکه به موقع بتوانند این سازماندهی را برای انتخاب اسامی نامزدها انجام دهند، به‌خصوص که کار اصلاح‌طلبان مشکل‌تر است. اصولگراها از چند سال قبل می‌دانند که چه فهرستی را می‌توانند تهیه کنند، چون تقریبا مشکل ردصلاحیت ندارند ولی اصلاح‌طلبان چون مشکل رد صلاحیت دارند باید صبر کنند تا اینکه ببینند چه اشخاصی از کانال شورای نگهبان رد می‌شود و بر اساس آن، فهرست خود را کامل کنند. اصلاح‌طلبان فعلا مشغول نهایی کردن سازماندهی خود در تهران و استان‌ها هستند تا این سازماندهی بتواند در اسرع وقت نامزدهای خود را معرفی کند.
در این مدت شاهد یکسری اختلافات بودیم و انتقاداتی به شورای هماهنگی مطرح شد. نظر شما چیست؟
بله، یکسری سوء‌تفاهم‌هایی درباره شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان پیش آمد. یعنی احساس می‌شد که تشکیلات جدیدی، تشکیلات شورای هماهنگی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد در صورتی که این‌طور نبود و نیست. تشکیلاتی که در حال شکل‌گیری بود، قصد انتخاب نامزدها را نداشت و بیشتر برای این بود که حالت ریش‌سفیدی نهایی را داشته باشد. انتخاب نامزدها چه در تهران و چه در استان‌ها، از سوی خود شورای هماهنگی و دست اندرکاران ذی‌ربط انجام می‌شود و کار استان‌ها هم به عهده خود استان‌ها و شهرستان‌هاست.
مشکل خاصی برای این هماهنگی وجود ندارد؟
تقریبا نه، البته هر حرکتی در آستانه انتخابات از طرف هر جناحی که انجام شود با یکسری ناهماهنگی‌های ابتدایی همراه است. اگر یادتان باشد اصولگرایان هم برخلاف امکاناتی که داشتند نتوانستند این کار را انجام دهند. البته در جبهه اصلاح‌طلبان مشکلات این‌گونه حاد نیست. اما به هر حال مشکلاتی که به وجود آمده تقریبا در حال تمام شدن است.
آیا مسیر کلی وحدت بین اصلاح‌طلبان در امر انتخابات مشخص است؟
مسیر کلی روشن است یعنی مشخص شده که گروه‌ها و احیانا شخصیت‌های استانی و شهرستانی تصمیم‌گیرنده اصلی برای نامزدها هستند و مشخص است اگر مشکلی به وجود بیاید چگونه در محل قابل حل است و اگر احیانا حل نشود در تهران قابل حل است.
ارزیابی شما از نحوه ارائه فهرست چیست؟
ارائه فهرست حداقل برای اصلاح‌طلبان زود است چون اصلاح‌طلبان نمی‌دانند که چه کسی رد صلاحیت می‌شود و چه کسی تأیید صلاحیت می‌شود و اگر هم بدانند و اسامی را الان مطرح کنند احتمال ضربه‌پذیری بالا می‌رود.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
