سوداي مجلسي‌ها براي دور زدن «بررسي صلاحيت» ٤٨ ساعت هم دوام نياورد. ديروز شوراي نگهبان مهر رد خود را بر سينه مصوبه‌اي زد كه روز يكشنبه به تاييد ١٢٥ نماينده مجلس رسيده بود؛ مصوبه‌اي براي استمرار صلاحيت نمايندگان فعلي در انتخابات مجلس بعدي. حالا اما با اعلام شوراي نگهبان نمايندگان فعلي باز هم بايد در كنار ديگر نامزدهاي انتخابات مجلس دهم در صف بررسي صلاحيت بايستند. با اين وجود به نظر نمي‌رسيد كه خود مجلسي‌ها هم اين پيش‌بيني را داشتند كه مصوبه بحث‌برانگيزشان به اين سرعت با مخالفت شوراي نگهبان مواجه شود. ديروز تنها ساعتي قبل از آنكه نجات‌الله ابراهيميان اين خبر را اعلام كند، نمايندگان موافق و مخالف اين مصوبه در راهروي مجلس سرگرم بحث درباره آن بودند؛ بحث‌هايي كه با نظر شوراي نگهبان ديگر هيچ محلي از اعراب نخواهد داشت. ديروز سخنگوي شوراي نگهبان به خبرگزاري ايسنا گفت كه «اين مرجع طرح دو فوريتي الحاق يك جزو به ماده ٢٩ قانون انتخابات مجلس مبني بر استمرار صلاحيت نمايندگان فعلي براي ثبت‌نام در انتخابات دور بعد را مغاير قانون اساسي تشخيص داده است. » وي گفت: «بخشي از اين مصوبه كه نمايندگان فعلي مجلس را تابع يك سازوكار ويژه مي‌كرد مغاير قانون اساسي شناخته شد.» سخنگوي شوراي نگهبان همچنين گفت كه طرح استاني شدن انتخابات هنوز به شوراي نگهبان واصل نشده است.

آنچه رد شد

بر اساس مصوبه روز يكشنبه مجلس شوراي اسلامي كه قرار بود به ماده ٢٩ قانون انتخابات مجلس شوراي اسلامي الحاق شود، در صورت ثبت‌نام نمايندگان فعلي مجلس شوراي اسلامي براي دوره بعد صلاحيت آنان براي نمايندگي مجلس استمرار مي‌يافت، مگر آنكه شوراي نگهبان در جلسه رسمي خود تا ١٥ روز قبل از شروع تبليغات انتخاباتي به استناد اسناد و مدارك معتبر عدم احراز را اعلام كند و بر اين اساس ساير عوامل اجرايي نظارتي حق اظهارنظر درخصوص صلاحيت افراد مذكور را نداشتند. همچنين براساس تبصره ذيل اين موضوع، موارد مربوط به تخلفات افراد مذكور در زمان شروع تا انتهاي تبليغات كه به تشخيص شوراي نگهبان منجر به ابطال يا عدم احراز صلاحيت افراد مذكور مي‌شود از اين قاعده مستثني مي‌شد. اين طرح هنگام برررسي در صحن علني مجلس با مخالفت جدي دولت مواجه شده بود و محمدرضا خباز، معاون تقنيني معاونت پارلماني رياست‌جمهوري هم بعد از تصويب آن گفته بود: «حتي يك درصد هم اميد ندارم شوراي نگهبان اين مصوبه مجلس را تاييد كند،‌ چرا كه اين مصوبه مصداق بارز تبعيض نارواست.»

دفاع تمام قد نادران

با اين وجود اما ديروز الياس نادران، از موافقان اين طرح در مجلس، در جمع خبرنگاران توضيحاتي درباره دلايل و توجيهات اين مصوبه ارايه كرد. نادران معتقد بود: «وقتي فردي در ابتداي دوره توسط شوراي نگهبان و نهادهاي نظارتي تاييد صلاحيت مي‌شود، اين بدان مفهوم است كه اين فرد در پستي كه براي او تعريف شده صلاحيت دارد؛ حالا وقتي كه اين مسووليت ادامه مي‌يابد، در استمرار آنچه صلاحيت آن را داشته است، مساله «سلب صلاحيت» موضوعيت پيدا مي‌كند نه «احراز صلاحيت». اين غير از وضعيتي است كه فردي در اين پست نبوده و در مسووليت وي انقطاع حاصل شده و اكنون مجددا مي‌خواهد در آن پست فعاليت كند.» نادران همچنين افزوده: «اين وضعيت مانند وضعيت يك وزير است كه وقتي از مجلس راي اعتماد مي‌گيرد و مجلس به او صلاحيت مي‌دهد، صلاحيت وزارتي او استمرار مي‌يابد تا زماني كه مجلس به او بگويد ديگر صلاحيت نداري و او را استيضاح و عزل كند؛ به اين دليل اعتقاد ما بر اين است و از اين اعتقاد دفاع مي‌كنيم كه نمايندگان تا موقعي كه نمايندگي مردم را برعهده دارند و شوراي نگهبان براساس عدله‌اي كه در اختيار دارد، آنها را سلب صلاحيت نكرده است، صلاحيت آنها باقي است؛ البته ما از نظر قانون اساسي يك ايراد مبنايي داريم و آن اين است كه نمايندگان حين نمايندگي سلب صلاحيت نمي‌شوند كه البته ما از اين نيز دفاع مي‌كنيم چراكه اگر نماينده‌اي حين نمايندگي صلاحيتش سلب شد، بايد يك مرجع قانوني او را سلب صلاحيت كند اما اين نافي از اين نيست كه وقتي كسي صلاحيت داشته، شوراي نگهبان و نهادهاي نظارتي چهارگانه او را تاييد كرده‌اند و اكنون دارد كار مي‌كند، مجددا بگوييم بايد همه مراحل تاييد صلاحيت را مانند كسي كه هيچ بررسي درباره او صورت نگرفته طي كند؛ مانند اينكه مدرك تحصيلي، سن و مشخصات شناسنامه‌اي او را بررسي كنيم، اين موارد همه محرز بوده و درباره كسي مصداق پيدا مي‌كند كه تازه مي‌خواهد وارد رقابت‌هاي انتخاباتي شود.» نادران همچنين توضيح داده كه «در اين مصوبه از هيچ مرجع نظارتي سلب اختيارات نشده است؛ آنچه مهم است اين است كه نماينده مجلس تا زماني كه صلاحيتش توسط شوراي نگهبان رد نشده، براي رقابت‌هاي نمايندگي صالح است.»

زاكاني و توكلي؛ رفقاي سياسي نادران در موضع مخالفت

جالب اما اينجاست كه عليرضا زاكاني، يكي از نزديك‌ترين و همفكرترين نمايندگان مجلس به الياس نادران كه عموما مواضعي هماهنگ با يكديگر اتخاذ مي‌كنند، در اين ماجرا در جبهه مخالفان مصوبه مجلس قرار داشت. او ديروز همزمان با دفاع رفيق سياسي‌اش از استمرار صلاحيت نمايندگان در موضع‌گيري كاملا متفاوتي به خبرگزاري فارس گفت: «اين مصوبه شايبه منفعت طلبي و دادن امتياز ويژه نمايندگان به خودشان را در اذهان عمومي ايجاد كرد و بنده با هر امتيازي كه سبب تبعيض يا بي‌عدالتي در عرصه رقابت‌هاي سياسي ميان كانديداها مي‌شود مخالف هستم.» اين نماينده اصولگراي مجلس اين را هم گفته كه خانه ملت نبايد مصوباتي داشته باشد كه نمايندگان و مجلس شوراي اسلامي را در معرض اتهام قرار دهد، حتي  از موارد شبهه‌دار هم بايد پرهيز كرد هرچند كه مصوباتي از اين دست جزو موارد شبهه‌دار نيست و به‌طور آشكار و علني، امتيازات ويژه‌اي را براي نمايندگان در مقابل رقباي انتخاباتي‌شان ايجاد مي‌كند كه قطعا كار درستي نيست. او هم البته همچون محمدرضا خباز پيش‌بيني كرده بود كه شوراي نگهبان دست رد بر سينه اين مصوبه خواهد زد. پيش‌بيني‌اي كه خيلي زود محقق شد. جمع سياسي نادران و زاكاني در مجلس اما همواره يك ضلع ديگر هم دارد؛ احمد توكلي. اين سه يكي از مهم‌ترين حلقه‌هاي بهارستان هستند. با اين حال در اختلاف‌نظر فني بين نادران و زاكاني، احمد توكلي هم در كنار ضلع مخالف اين مصوبه قرار گرفته و گفته كه «اين مصوبه درباره نحوه تاييد صلاحيت نمايندگان فعلي در انتخابات بعدي يك امتيازطلبي نافرجام خواهد بود.» اين جمله كوتاه احمد توكلي، پيش از اعلام راي شوراي نگهبان شايد كامل‌ترين تعريف از وضعيت مصوبه حاشيه‌ساز مجلس بود؛ مصوبه‌اي كه هم تبعيض‌آميز بودن آن اثبات شد و هم نافرجام ماند. با اين وضعيت ديگر بين نمايندگان كنوني مجلس كه باز هم قصد كانديداتوري دارند با ديگر نامزدهاي انتخابات مجلس دهم تبعيضي در خصوص روند بررسي صلاحيت‌ها نيست. باز هم همگي بايد در يك صف بايستند، چه آنها كه يك يا چند دوره‌اي حضور در مجلس را تجربه كرده‌اند و چه آنها كه مي‌خواهند بخت خود را براي نخستين بار بيازمايند. اما يك سوال هنوز بي‌جواب مانده است؛ چرا مجلسي‌ها اينچنين براي قرار گرفتن در روند متفاوتي براي بررسي صلاحيت‌شان مشتاق بودند. چيزي كه ديروز محسن رضايي هم به آن تاكيد كرده و در اين باره به خبرگزاري فارس گفته است: «كساني كه مشكلي در عملكرد خود ندارند نبايد از بررسي پرونده خود و احراز صلاحيت به صورت مجدد ابايي داشته باشند.»