ايام نوروز يكي از فرصت‌هاي مغتنمي است كه مجالي هرچند كوتاه براي آشتي با كتاب پيش مي‌آيد. متاسفانه آمار سرانه مطالعه در كشور فرهنگي‌مان حتي در خوش‌بينانه‌ترين حالت، نگران‌كننده و بيم‌دهنده است. شمارگان انتشار كتاب به زير ٥٠٠ جلد رسيده و ناشران معتبر هم ديگر ابايي از چاپ كتاب با ٣٠٠ نسخه يا ٥٠٠ نسخه ندارند. نسل جديد ارتباطش عمدتا مبتني بر وسايل الكترونيكي و فناوري‌هاي روز است و ديگر حس نوستالژيك ارتباط با كتابي را كه نسل ما داشت، ندارد. كتاب مدت‌هاست كه ديگر اولويت سبد كالاي فرهنگي خانواده‌ها نيست و اولويت‌هاي ديگري جاي آن را گرفته است. گرفتاري‌ها و مشكلات و دغدغه‌هاي معيشتي هم بيشتر روز مردم را پر مي‌كند و اگر هم فراغتي از اين مشكلات حاصل شود، هزار كار عقب‌افتاده براي‌شان بر مطالعه ترجيح دارد. اما با وجود همه اين واقعيت‌ها، معتقدم هنوز هم كتاب مي‌تواند بهترين گزينه براي اوقات فراغت باشد. 

اينكه «چرا كتاب كم مي‌خوانيم؟» پرسشي است كه بايد در معرض پژوهش جدي قرار گيرد. چندي پيش در همايشي كه براي تجليل از خانم دكتر نوش‌آفرين انصاري در كتابخانه ملي برگزار شده بود اين پيشتاز عرصه كتاب و كتابداري به نكته جالبي اشاره كرد: بدترين روش اين است كه پدرها و مادرها فرزندان خود را دعوت به كتابخواني كنند و خود كتاب نخوانند. اين چهره برجسته و فرهيخته فرهنگي رفتار «با همخواني» را به عنوان تجربه يك عمر براي غلبه بر پديده منفي كتاب نخواني پيشنهاد مي‌كرد. نه‌تنها پدر و مادرها بايد «باهم خواني» در سطح خانواده را بياموزند و به اين ترتيب عادت كتابخواني را به فرزندان منتقل كنند، بلكه بايد در سطح جامعه نيز فضاهاي عمومي شهري و حوزه‌هاي عمومي جامعه در اشكال گوناگون و جذاب به ترويج كتابخواني بپردازند. در اين ميان كتابخانه ملي به مثابه مكان ممتاز حوزه عمومي در عرصه كتاب و تبادل دانش مي‌تواند نقش مهمي در ترويج ايده كتابخواني داشته باشد. از حدود يك سال پيش كه مسووليت سازمان اسناد و كتابخانه ملي را عهده‌دار شده‌ام، افق‌هاي تازه‌اي در مقابل ديدگانم گشوده شد. اينكه روزانه از ١٠٠٠ تا ٣٠٠٠ نفر از فرهيختگان اين كشور در كتابخانه حاضر مي‌شوند و وقت و دلمشغولي خود را به مطالعه و غور در منابع كتابخانه اختصاص مي‌دهند، اينكه چنين مكان فاخري در نظام جمهوري اسلامي با معماري ايراني – اسلامي و استفاده از فنون و تكنولوژي‌هاي روز ساخته شده و با كتابخانه‌هاي معتبر بين‌المللي برابري مي‌كند، اينكه پژوهشگران و مراجعين شيفت شب تا نزديك صبح به كسب فضيلت در آثار و مكتوبات و منابع غني كتابخانه مشغولند، اينكه در كمتر از يك سال، بيش از ١٥٠ نشست تخصصي در انديشگاه فرهنگي سازمان كه تاسيس آن از افتخارات اين دوره است برگزار شده و بيش از ٥٠٠٠ نفر از نخبگان و شخصيت‌هاي دانشگاهي و فرهنگي كشور كتابخانه ملي را خانه دوم خود مي‌دانند و موارد بسياري از اين دست، بارقه‌هاي اميد را براي بازگشت كتاب به عرصه فرهنگ زنده كرده است. رسم معمول رسانه‌ها در آخرين روزهاي سال پيشنهاد كتاب به خوانندگان است. من مي‌خواهم به جاي ارايه فهرست كتاب، خوانندگان عزيز را در ايام نوروز به «ضيافت- گاه» كتاب دعوت كنم تا به همراه همكاران زحمتكش كتابخانه ملي، ميزبان كتابخوان‌هاي دوست‌داشتني باشيم تا بتوانيم لذت باهم خواني را تجربه كنيم. كتابخانه ملي فقط روز اول فروردين تعطيل است و از روز دوم تا چهاردهم فروردين همه روزه به ارايه خدمات به مراجعين مي‌پردازد. كتابخانه ملي علاوه بر مرجعيت و منابع مكتوب، مكاني زيبا و هنرمندانه با معماري بي‌نظير ايراني – اسلامي است كه براي گردشگران جاذبه‌هاي فراواني دارد. پس اگر مشغول برنامه‌ريزي براي اوقات فراغت خود هستيد در اين بهار دل‌انگيز و سبزي چمن، شما هم به تاسي از حضرت حافظ فراغت خود را با كتاب دلنشين‌تر كنيد.