«امیر محبیان» فعال سیاسی اصولگرا، «حسین مرعشی» سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی و «آذر منصوری» فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت و گو با ایرنا به بازخوانی پیروزی «حسن روحانی» در انتخابات سال گذشته ی ریاست جمهوری، پیام های آن و عملکرد یک ساله ی دولت تدبیر و امید پرداختند.

امروز 24 خرداد 1393، نخستین سالروز پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری است؛ مردی که با شعار «تدبیر، امید و اعتدال» پا به عرصه ی رقابت های انتخاباتی گذاشت و با رای مردم به عنوان هفتمین رییس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.

بسیاری از تحلیلگران، انتخاب روحانی را بیش از هر چیز حاصل هم افزایی شخصیت ها و گروه های عقل گرا و میانه رو در هر دو جناح عمده ی سیاسی ایران-اصولگرا و اصلاح طلب- می دانند.

روحانی در شرایطی سکان هدایت دولت جمهوری اسلامی ایران را بر عهده گرفت که این کشتی مدت ها بود از ساحل امنیت و آرامش فاصله گرفته بود و زیر تاثیر رویکردها و تصمیم گیری های دولت پیشین، کشور با مشکل های متعدد و گسترده یی در عرصه های مختلف رو به رو بود؛ از وضعیت وخیم و بحرانی در اقتصاد گرفته تا قرار گرفتن در موقعیت انزوا در روابط بین المللی و البته ناامیدی و بی تحرکی گسترده ی جامعه ی ایران نسبت به تغییر و تحول در کشور.

با وجود انکارهای مستقیم دولتمردان پیشین و حامیان آن ها همچون صدا و سیما، مردم و بسیاری از سیاستمداران و دلسوزان ایران، متوجه بُعدهای اساسی مشکلات و لزوم ایجاد تغییر برای جلوگیری از افتادن کشور به ورطه ی بحران های شدید شدند و این آگاهی را می توان نخستین و مهم ترین زمینه ی روی کار آمدن دولت تدبیر و امید دانست.

مردم به درستی درک کرده بودند که کشوری که در پایان 8 سال دولت «محمود احمدی نژاد»، دچار مشکلات بغرنجی چون تورم بالا، رشد اقتصادی منفی، بیکاری گسترده، طرح های ناتمام، فرهنگ زخم خورده، فضای رسانه یی بسته، انزجار جهانی، نارضایتی داخلی و هزاران مشکل دیگر شده است، به جای وعده های دهان پر کن، نیاز به قصد و تصمیمی درست و بر پایه ی عقل، منطق و میانه روی دارد تا از این بحران گذر کند.

حسین مرعشی فعال سیاسی اصلاح طلب و سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا درباره ی مهمترین زمینه های پیروزی حسن روحانی در انتخابات می گوید: نخستین و مهم ترین زمینه را می توان ایستادگی ملت ایران برای دفاع از حق خود در راستای تعیین سرنوشت شان دانست. در انتخابات سال گذشته، مردم ما به درستی تشخیص دادند که عده یی محدود در نهادهایی خاص سعی در محدود کردن حق مردم در انتخابات دارند. مردم زمانی به این مساله پی بردند که دیدند زمینه برای کاندیداتوری «سیدمحمد خاتمی» به عنوان کسی که 8 سال رییس جمهوری کشورشان بوده است فراهم نیست و او مرتب تهدید می شود که به این عرصه پا نگذارد. قدم بعدی زمانی بود که مردم در ناباوری تمام دیدند که آیت الله «اکبر هاشمی رفسنجانی» به عنوان کسی که «شناسنامه ی انقلاب» و «نزدیک ترین یار امام» بوده است و درخشان ترین سوابق را در اداره ی کشور داراست، رد صلاحیت می شود.

مرعشی افزود: مرحله ی دوم در مسیر پیروزی روحانی زمانی بود که جبهه ی میانه روی آقای هاشمی و جبهه ی اصلاحات آقای خاتمی با صدایی واحد ائتلاف کردند و روی کاندیدایی خاص که حسن روحانی بود دست گذاشتند و در گام سوم نیز خود روحانی بود که زمینه ساز این اتفاق شد؛ چراکه او از طریق برنامه های تبلیغاتی، شعارها و ... متفاوت بودن خود و برنامه و رویه هایش را به مردم ابراز کرد و مردم بخوبی متوجه این تفاوت شدند.

آذر منصوری نیز در این خصوص نظری مشابه دارد. عضو شورای مرکزی حزب مشارکت ایران اسلامی در گفت و گوی خود با ایرنا ضمن توصیف انتخابات 24 خرداد به عنوان «حماسه ی سیاسی» گفت: ما 8 سال شاهد روی کار بودن دولتی بودیم که درآمد بی سابقه ی نفتی داشت و از حمایت همه ی نهادهای بدنه ی حاکمیت برخوردار بود. با این حال و در نتیجه ی مدیریت آن دولت، کشور با بحران ها و چالش های بسیاری رو به رو شد که نارضایتی مردم، افزایش شکاف طبقاتی و ... را که بیش از هرچیز زیر تاثیر اجرای نادرست طرح هدفمندی یارانه ها صورت گرفته بود در پی داشت.

منصوری در ادامه گفت: با توجه به اخبار و اطلاعاتی که از نوع عملکرد دولتمردان طی 8 سال گذشته به گوش می رسید، روند شکل گیری مفاسد اقتصادی و افشای بخشی از آن ها، زمینه ساز لزوم ایجاد تغییر در روندهایی شد که کشور را به سوی این مشکلات هدایت کرده بود.

به اعتقاد این فعال سیاسی اصلاح طلب دلیل هایی نظیر افزایش لجام گسیخته ی تورم، موقعیت تنزل یافته ی ایران در جهان، کاهش اعتماد عمومی، افزایش فقر و شکاف طبقاتی، افزایش شکاف و اختلاف میان ملت و دولت و ... دست به دست هم داد و میل به تغییر را در کشور ایجاد کرد و حسن روحانی نماد این تغییر و گفتمان متفاوت در انتخابات 92 شد.

در این بین امیر محبیان روزنامه نگار و فعال سیاسی اصولگرا، ضمن اشاره به این که یکی از اصلی ترین دلایل پیروزی روحانی، اختلاف میان اصولگرایان بود، تصریح کرد: نبود امکان حضور اصلاح طلبان بصورت تشکیلاتی در انتخابات، حساس نبودن اصولگرایان به روحانی در کنار حمایت بعضی از گرایش های تند از قطب مقابل روحانی و پاره یی عوامل اقتصادی و سیاست خارجی افزون بر عوامل آشکار و پنهان دیگر باعث شد که روحانی ظرفیت پیروزی را بالفعل کند.



***پیام انتخابات 24 خرداد

اکنون نزدیک به بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی ایران می گذرد؛ انقلابی که به خوبی به حاکمیت وقت ایران و همه ی جهان نشان داد که مردم همیشه نسبت به سرنوشت سیاسی-اجتماعی خود حساس و برای تغییر آن به سوی بهبودی آماده هستند. از این رو انتخابات 24 خرداد را نیز می توان حماسه یی دانست که دارای پیامی بزرگ و روشن بود؛ این پیام از جانب مردمی داده شد که از سوی برخی احتمال داده می شد جدایی آن ها از دولت طی 8 سال گذشته، حضور نیافتن آن ها را در صحنه ی انتخابات به دنبال داشته باشد. ولی مردم که می دانستند تغییر و بهبود شرایط بدون حضور آن ها امکانپذیر نخواهد بود. به عبارتی دیگر مردم با حضور پای صندوق های رای، افزون بر ایجاد تغییر، پیامی روشن به همه ی افرادی که با رویکردهای به دور از منطق و خودسرانه ی خود طی سال های اخیر کشور را به ورطه ی بحران کشانده بودند، دادند.

منصوری بزرگ ترین پیام مردم در انتخابات 24 خرداد را «نه گفتن» به سیاست ها، رویکردها و گفتمانی که طی 8 سالِ پیش از استقرار دولت یازدهم در کشور شکل گرفته بود، دانست.

وی خاطرنشان کرد: دولت قبلی با وعده هایی نظیر آوردن نفت سر سفره های مردم و افشای مفاسد اقتصادی و همچنین با تاکید بر شعارهای پوپولیستی و عوام فریبانه و دوقطبی کردن بدنه ی سیاسی کشور، روی کار آمد و در نتیجه ی عملکرد این دولت، ناامیدی، یاس و نارضایتی بر جامعه ی ما چیره شد.

به باور این فعال سیاسی اصلاح طلب، این که با وجود همه ی تلاش های رقبای روحانی در انتخابات گذشته، آن ها حتی موفق به تشکیل ائتلاف و اتحاد نشدند و رای پایینی کسب کردند، نشان دهنده ی نه بزرگ مردم به رویکردهای این گروه بویژه در خصوص سیاست خارجی و صحنه ی داخلی که بدترین نوع عملکرد در مدیریت اقتصادی و سیاسی کشور و خاموش کردن نگاه های دگراندیش و پرسشگر را در جامعه به دنبال داشت، بود.

محبیان نیز در پاسخی مشابه گفت: پیام انتخابات این بود که مردم خواهان زندگی آرام و حاکمیت دولتی معتدل با ادبیات نرم هستند که مشکلات را با سرانگشت تدبیر و نه جنجال های سیاسی بگشاید.



***عقلانیت، نقطه ی تلاقی گروه ها و شخصیت های حامی روحانی

حمایت از حسن روحانی و شعارهای انتخاباتی او منحصر به یک جریان سیاسی خاص نبود؛ به عبارتی دیگر هم در جریان اصولگرا و هم اصلاح طلب گروه ها و شخصیت های متعددی از روحانی دفاع کردند و برای رای آوردن وی تلاش کردند.

وضعیت بحرانی در کشور طی 8 سال پیش از دولت یازدهم و خروج کشور از مدار عقلانیت و تدبیر در آن سال ها باعث شد تا بسیاری از مرزبندی های شناخته شده ی سیاسی رنگ ببازد و شخصیت های مطرح در جریان اصولگرا و اصلاح طلب بر حمایت از روحانی تاکید کنند. به عنوان مثال سید محمد خاتمی و «علی اکبر ناطق نوری» اگر در انتخابات سال 76 دو قطبی اصلی سیاسی ایران را ساختند، 16 سال بعد یعنی در انتخابات پارسال در یک نقطه ی مشترک ایستادند و از روحانی حمایت کردند.

حسین مرعشی در این خصوص گفت: ائتلاف همه ی گروه ها نشان دهنده ی نوعی تکامل سیاسی در کشور بود. این تکامل نشان می داد که جناح ها حاضر هستند برای بهبود وضعیت کشور و خروج آن از مرحله ی بحران، از برخی نقطه نظرهای خود صرف نظر کنند.

رییس پیشین سازمان میراث فرهنگی افزود: البته این رقابت در عرصه ی سیاسی باید وجود داشته باشد و آنچه ما سال گذشته شاهد آن بودیم ناشی از اجماعی بود که در راستای خروج کشور از بحران رخ داد و معنی آن نباید تک جناحی شدن کشور تلقی شود.

امیر محبیان نیز با تایید تاثیرگذاری تفکر عقلانی در ترغیب مردم به رای دادن گفت: البته احساسات نیز در جهت گیری مردم نقشی جدی دارد.

موسس حزب نواندیشان ایران با انتقاد از این دیدگاه که در دولت گذشته عقلانیت حضور نداشت گفت: این برداشت، نوعی تلقی احساسی و افراطی است. به طور کلی دولت ها روی ساختار عقلانیت حرکت می کنند ولی گاهی بعضی دولت ها احساس گرایی را برای جذب حمایت مورد تاکید قرار می دهند. دولت پیشین برداشت خود را از عقلانیت داشت که البته من هم نقدهای جدی نسبت به آن داشته و دارم ولی در قضاوت نباید احساسی و افراطی و غیر منصفانه عمل کرد.

موسس و مدیرعامل خبرگزاری «آریا» ادامه داد: تردیدی وجود ندارد که مردم علاقه دارند که تصمیم های مسوولان، خِردگرایانه باشد؛ ولی در همین حال هر دولتی به تحریک احساسات هم به عنوان موتور محرکه ی هوادارانش نیم نگاهی دارد ولی در نهایت این عقل است که باید راه را نشان دهد.

آذر منصوری نیز در این خصوص گفت: ما در طول 8 سال گذشته شاهد شدیدترین نوع رفتار و گفتار افراطی در سطح مدیریت کشور بودیم. تجربه ی تاریخ نشانگر آن بوده است که افراط گرایی برای حکومت ها و جریان های سیاسی یک خطر بزرگ است و گرفتاری آن ها در این ورطه حذف منطق و عقل گرایی را بدنبال خواهد داشت.

این فعال سیاسی اصلاح طلب عامل هایی نظیر بسته شدن فضای پرسشگری در جامعه و بی توجهی به نقدهای دلسوزانه یی را که با دغدغه ی منافع ملی عنوان می شدند، نشان دهنده ی حذف رویکرد عقلانی دانست و ادامه داد: ضرورت روی کار آمدن یک رویکرد اعتدالی در کشور، واقعیتی بود که مورد توجه همه ی جناح های عقلگرا و منطق گرا در کشور بود و این انتظار و بلوغ فکری را در قاطبه ی جریان های فکری کشور ایجاد کرد که راه رهایی کشور از بحران ها، تنها عقلانیت و اعتدال است و این همان رویکردی است که روحانی در پیش گرفته بود و عملکرد او طی یک سال گذشته نیز در جهت رفع مشکل های ناشی از بی توجهی به همین رویکرد عقلانی و منطقی بوده است.



***دستاوردها و چشم انداز پیش روی دولت تدبیر و امید

دولتی که حسن روحانی در دست گرفت آنچنان غرق در مشکل های فراوان بود که هرگونه اهمال یا حتی اقدام شتابزده در راستای رفع این مشکل ها، بدون شک به وخیم تر شدن وضعیت کشور در بسیاری از حوزه ها منجر می شد. در این شرایط لازم بود دولت با رویکرد درست و منطقی و استفاده از نظرهای کارشناسی، بارزترین مشکل و به نوعی عامل بروز سایر مشکل های کشور را شناسایی و در راستای رفع آن گام بردارد.

حل مساله ی هسته یی که بی توجهی به لزوم رسیدگی و رفع آن طی سال های گذشته، مشکل های فراوان و در صدر آن ها تحریم های کمرشکن را در پی داشت، یکی از اصلی ترین وعده های روحانی بود؛ وعده یی که او بلافاصله بعد از تشکیل دولت خود نشان داد در قالب شعار باقی نخواهد ماند و عزم دولت یازدهم در برداشتن این سد جدی است.

البته با وجود اینکه این پرونده مهم ترین و دشوارترین برنامه ی دولت روحانی محسوب می شد، او به سایر حوزه های کشور نیز بی توجه نبود و با حرکت در مسیر اعتدال و تصمیم گیری های درست به نتیجه های خوبی در این خصوص دست یافت. بازگشت آرامش به فضای سیاسی و کاهش تنش های سیاسی، آشتی دوباره ی دولت و مردم، بازگشت آرامش به فضای اقتصادی و کاهش تدریجی نرخ تورم و حرکت کشور در مسیر رشد اقتصادی، جلب اعتماد اهالی فرهنگ و هنر، گسترش ارتباطات جهانی ایران و بهبود چهره ی کشور در عرصه ی بین المللی از جمله ی دستاوردهای یک سال گذشته ی دولت تدبیر و امید است.

امیر محبیان درباره ی دستاوردهای دولت روحانی گفت: روحانی جامعه را از دو قطبی بودن و چالش پایان ناپذیر دو جناح خارج کرد. در نتیجه نوعی آرامش اجتماعی بوجود آمد و نیز فرصتی برای جناح ها ایجاد شد تا در رفتار و باورهای خود بازنگری کنند.

این روزنامه نگار اصولگرا در خصوص اینکه آیا روحانی طی یک سال گذشته در مسیر درستی حرکت کرده است یا خیر گفت: روحانی فعلا با جلب اطمینان نظام برای گشودن گره های مهمی حرکت کرده است. اگر حاشیه ها او را گرفتار نکند و بتواند از غلطیدن به دامان رفتار احساسی و جناحی محض خودداری کند یا ضربه های سیاسی او را از تعادل خارج نکند می تواند منشا تغییرها و تحول های مهمی شود.

محبیان در خصوص دستاوردهای هسته یی دولت خاطر نشان کرد: بزرگترین برنامه ی سیاسی دولتِ او فعلا نیمه تمام است و باید منتظر ماند و دید. در مجموع معتقدم که مسیر، درست است ولی در عین حال وضعیت بسیار حساس و پرخطر است. روحانی باید میان حل مشکلات آینده و حال ترکیب خردمندانه یی بوجود آورد و میان خواست نخبگان و توده ها به یک کرشمه، دو کار کند؛ چرا که در صورت قربانی کردن یکی برای دیگری، باخت او حتمی خواهد بود.

در این بین، حسین مرعشی با ستودن دستاوردهای دولت، آن ها را بیش از حد انتظار دانست و گفت: تمرکز روحانی بر سیاست خارجی و حل پرونده ی هسته یی نشان دهنده ی درک درست او از وضعیت کشور بوده است

سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی در توصیف دلیل های موفقیت روحانی در عمل به برنامه های دولت خود گفت: آقای روحانی فردی است که به حرف مدیران و کارشناسان بخوبی گوش می دهد؛ با استناد به این حرف ها و مشورت با سایران تصمیم گیری و با شجاعت به برنامه های خود عمل می کند.

البته مرعشی نیز همچون محبیان معتقد بود روحانی باید در خصوص برنامه های آینده ی خود با دقت بیشتری عمل و تعامل را میان جناح ها برقرار کند. وی گفت: اقدامات آقای روحانی طی سال گذشته بویژه در خصوص سیاست خارجی و حل مشکلات این حوزه بسیار شایان توجه بوده است؛ ولی او باید این را بداند که ریشه ی بیشتر مشکل های کشور حتی در حوزه ی سیاست خارجی، در تصمیم گیری ها و سیاست های نادرست داخلی ما بوده است؛ بویژه بعد از سال 84 که نوعی آشفتگی سیاسی بر کشور حاکم شده بود. بنابراین آقای روحانی بعد از رفع مشکلات این حوزه باید به سراغ حل مشکلات داخلی برود و فضا را برای رقابت های سالم میان جناح های شایسته و اصلی کشور باز کند.

آذر منصوری نیز ضمن برشمردن دستاوردهای دولت یازدهم در زمینه های مختلف و در صدر آن ها توفیق های دولت در حل مساله ی هسته یی گفت: در کنار این موفقیت می توان به تغییر نگاه جامعه ی جهانی نسبت به ایران و دولتمردان کشورمان از سویی و پیشرفت های مهم و دور از انتظار در حوزه ی سیاست داخلی از سوی دیگر به عنوان دستاوردهای قابل توجه دولت یازدهم اشاره کرد.

به عقیده ی این فعال سیاسی اصلاح طلب، این نکته نباید فراموش شود که این پیشرفت ها همگی در شرایطی صورت گرفتند که بدلیل مشکل های ناشی از اشتباه های دولت پیشین، روحانی مسوولیت دولت را در شرایطی بسیار دشوار و با مانع های مختلف بدست گرفت و با وجود این موفق شد در یک سال گذشته به نتیجه هایی بیش از انتظار دست پیدا کند.