آقای پزشکیان! نوبت بازسازی اجتماعی است

«دولت باید بازسازی اجتماعی را جدی بگیرد» شاید این جمله شاه کلید نامه بلند دستیار اجتماعی رئیس جمهور، خطاب به پزشکیان بود، ربیعی در این نامه که در کانال تلگرامی‌اش منتشر کرد که در دسترس عموم هم قرار بگیرد، از پزشکیان خواست که «خسته نشود، چون بحران‌های بیشتری پیش‌روی او خواهد بود. در شرایطی که به باور کارشناسان، ضرورت و مترل بازسازی اجتماعی، همبستگی جمعی و افزایش عمومی است، شاید دلیل نوشتن این یادداشت در مقطع فعلی از سوی دستیار اجتماعی رئیس جمهور تاکید وی به فرصت کم نظیر «اعتماد» است که مردم به پزشکیان دارند که موجب شده با انتخاب او، سرمایه اجتماعی طی چند ماه گذشته ترمیم شود و حالا نوبت بازسازی اجتماعی است. در بخشی از نامه ربیعی آمده است: «شما [پزشکیان] به‌خوبی به این امر واقف هستید که کنترل یک درصد تورم با این ساختارهای اقتصادی چقدر دشوار است. شما به درستی می‌دانید که برای ایجاد یک درصد رشد به چه میزان سرمایه‌گذاری نیاز است. اما من می‌خواهم از پدیده دیگری برای شما رونمایی کنم که شاید کمتر به آن پرداخته شده باشد و آن فرسودگی اجتماعی است. مردم ایران بسیار خسته‌اند. نسل‌های جدید نوعی عصیان را تجربه می‌کنند. ترمیم این فرسودگی اجتماعی نیازمند بازسازی اجتماعی است. در اینجا نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی نیست هرچند معتقدم بخشی از ناامیدی ناشی از زیست درازمدت در شرایط تحریم است که آثاری مستقیم بر مسائل اجتماعی و سیاسی داخلی داشته است اما بازسازی اجتماعی و ایجاد امید برای آینده مسیری دشوار است که برای طی این مسیر با موانع بسیاری روبه‌رو خواهید شد.»

مردم از ۱۰ سال گذشته خسته هستند

همان طور که در این نامه هم ذکر شده، دستیار رئیس جمهور نیز به خستگی و فرسودگی اشاره دارد که مردم در طی یک دهه اخیر از شیوع کرونا، تورم، ناترازی‌ها، آلودگی هوا، افزایش سرقت‌های خرد و کلان، اعتراضات در سه مقطع زمانی و… خسته هستند و حالا نیز میراثی که از دولت‌های گذشته به دولت چهاردهم رسیده (در زمینه ناترازی انرژی، تورم اقتصادی و ارز، سیاست خارجی و…) موجب فرسودگی و خستگی مردم شده است و در این شرایط باید دولت به فکر بازسازی اجتماعی با تکیه بر اعتمادی که مردم به او و دولتش دارند، بپردازد. این موضوع را بهرام بیات، جامعه شناس نیز تایید می‌کند و می‌گوید: «زمانی‌که مسئولان دولتی به اهمیت و ضرورت بازسازی اجتماعی تاکید جدی دارند، به خوبی می‌دانند که اگر جامعه همان‌‌طور خسته و فرسوده از بحران‌های سیاسی و اقتصادی گذشته باشد، بازسازی اجتماعی در راستای توسعه پایدار و ارتقاء کیفیت زندگی مردم رخ نخواهد داد. این صحبت‌ها مرا به یاد وعده اولیه آقای پزشکیان می‌اندازد که از پایبندی و وفاداری به سند چشم انداز و برنامه‌های توسعه، تاکید داشت و شاید بتوان گفت که کشوری مانند ژاپن، با اعتماد و عنصر سرخوردگی که پس از پایان جنگ جهانی دوم داشت و فقط ویرانه روی دست مردم بود، با بازسازی اجتماعی و رفع خستگی و فرسودگی مقطعی مردمی که سال‌ها درگیر جنگ جهانی بودند، کشورشان را آباد و حالا جز اقتصادهای برتر جهان هستند. در این شرایطی که حدود ۱۵ سال کشور ما نیز درگیر مسائل و مشکلات عدیده اقتصادی و تحریم‌ها، سیاسی و… است حالا بهترین زمان برای بازسازی اجتماعی است. شاید این سوال به میان بیاید که دست دولت و حکومت در زمینه انرژی، ارز و… خالی باشد، اما اصلی‌ترین متریال بازسازی اجتماعی، «اعتماد» است که در سال‌های گذشته به شدت کاهش یافته بود و در مقطع فعلی تا حدود زیادی با صداقت کلامی رئیس جمهور بازسازی شده است».

این جامعه شناس با اشاره به اینکه محورها و جزئیات این بازسازی اجتماعی که دولت باید سرلوحه کار خود در یکسال آینده قرار بدهد، اشاره می کند و می افزاید: «در شرایطی که جامعه با مشکلاتی نظیر شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی مواجه است، تقویت همبستگی اجتماعی به عنوان یک اولویت مطرح می‌شود. برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌توانند به افزایش تعاملات اجتماعی و اعتماد عمومی کمک کنند. ایجاد فرصت‌های شغلی و حمایت از کارآفرینی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش فقر و نابرابری‌های اجتماعی کمک کند. پروژه‌های اقتصادی باید به گونه‌ای طراحی شوند که به حفظ محیط زیست نیز توجه داشته باشند.»

وی با اشاره به اینکه افزایش مشارکت مدنی و تشویق مردم به شرکت در فعالیت‌های سیاسی می‌تواند به تقویت حقوق بشر و آزادی‌های فردی کمک کند، خاطرنشان می کند: «این امر به ایجاد یک جامعه فعال و پویا منجر خواهد شد. ایجاد بسترهایی برای برگزاری نشست‌های عمومی و گفتگوهای اجتماعی به منظور شنیدن نظرات مردم و تقویت اعتماد عمومی. برکسی پوشیده نیست که بازسازی اجتماعی در ایران نیازمند همت جمعی و همکاری بین نهادهای دولتی، سازمان‌های غیردولتی و مردم است. با توجه به چالش‌های موجود، دولت پزشکیان، به عنوان یک دولت با رویکردهای نوین که موضوع ساخت ایران نوین نیز در آن مطرح شد، در عرصه سیاست و مدیریت، می‌تواند نقش مهمی در بازسازی اجتماعی ایران ایفا کند. این امر می‌تواند به عنوان یک فرصت برای ایجاد تغییرات مثبت در جامعه و ارتقاء کیفیت زندگی مردم محسوب شود.»