در اوج توسعه کنکورد در سال ۱۹۷۲، چندین شرکت هواپیمایی در سراسر جهان این هواپیمای تأثیرگذار را سفارش دادند. شرکت هواپیمایی ایران ایر نیز برای دو هواپیمای مافوق صوت و گزینه‌ای برای خرید یک فروند دیگر، سفارش ثبت کرده بود. تاریخچه این سفارش چیست و چه اتفاقی می‌توانست بیفتد؟

دلیل سفارش کنکورد توسط ایران‌ایر چه بود؟

ماجرا از ۸ اکتبر ۱۹۷۲ شروع شد، زمانی که ایران‌ایر قرارداد خرید دو فروند کنکورد و گزینه‌ای برای خریداری سومین فروند را امضا کرد.

ایران این سفارش را به عنوان یک حرکت دیپلماتیک برای نزدیک‌تر شدن به فرانسه در قالب چند قرارداد دیگر مانند سیستم تلویزیون رنگی SECAM انجام داد.

ایران در سال ۱۹۷۳، دو خلبان را به فرانسه فرستاد تا نحوه پرواز با کنکورد را یاد گرفته و چندین پرواز آزمایشی را در مرکز آئروسپاسیال (شرکت دولتی هوافضا و صنایع دفاعی فرانسوی) در شهر تولوز فرانسه انجام دهند.

سپس ایران‌ایر چند کنکورد از ایر فرانس اجاره کرد تا پرواز‌های آزمایشی از پاریس به تهران و همچنین یک سفر به جزیره کیش را انجام دهد.

اصولاً این بدان معنا بود که ایران ایر یک کنکورد فعال در اختیار داشت، هر چند یک عملیات اجاره با پرسنل بود.

هدف از انجام این کار این بود که مردم ایران قبل از تحویل اولین هواپیما، تجربه سفر با سرعت مافوق صوت را داشته باشند.

قرار بود که اولین کنکورد ایران‌ایر در سال ۱۹۷۶ و دومین فروند در اواخر سال ۱۹۷۸ تحویل داده شود.

ساخت این هواپیما‌ها آغاز شد و کنکورد‌ها ساخته شدند؛ اما هرگز به ایران‌ایر نرسیدند.

چه بر سر این قرارداد آمد؟

در سال ۱۹۷۸، ایران دچار تحولات اجتماعی شد و شاه قدرت خود را از دست داد.

انقلابیون کنکورد را به عنوان یک کالای لوکس و نمادی از تجملات حکومت قبلی دیده و از خرید آن استقبال نکردند.

علاوه بر این، اختلافات میان ایران و کشور‌های غربی احتمالاً هرگونه تجارت میان آن‌ها را غیرممکن می‌ساخت.

ایران به دلیل ناآرامی‌های سیاسی و بحران نفتی، در ماه‌ آوریل سال ۱۹۸۰ سفارش کنکورد‌ها را رسماً لغو کرد.

بدین ترتیب دو فروند کنکوردی که برای ایران‌ایر تولید شده بودند، به بریتیش ایرویز منتقل شدند.

چه اتفاقی می‌توانست بیفتد؟

شرکت هواپیمایی ایران‌ایر می‌توانست مانند امارات امروز، در آن زمان پیشرو در سفر‌های بین‌المللی میان آمریکا، اروپا و آسیا باشد.

اگر بحران نفتی رخ نمی‌داد و سفارش کنکورد ایران‌ایر عملی می‌شد، این معامله می‌توانست جان تازه‌ای به این هواپیما ببخشد.

با وجود یک شرکت هواپیمایی دیگر که کنکورد را به خدمت می‌گرفت و سوخت ارزان در ایران، ممکن بود که دیگر شرکت‌های هواپیمایی نیز این هواپیما را سفارش دهند.

این اتفاق می‌توانست تأثیر بزرگی بر صنعت هواپیمایی بگذارد.

ممکن بود که آئروسپاسیال نسخه دوم کنکورد را بسازد و رقابت برای سفر‌های مافوق صوت شدت بگیرد (به جای لغو پروژه بوئینگ ۲۷۰۷).

شاید اروپا هرگز ایرباس را تأسیس نمی‌کرد و صنعت هوانوردی شکل کاملاً متفاوتی به خود می‌گرفت.