روزنو :سعید رضوی‌فقیه، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، تحلیل مفصلی درباره اردوگاه اصلاح‌طلبی و جایگاه این جناح در نظام سیاسی وبه ویژه موقعیت رهبرانش در میان معترضان این روزها ارائه کرده است.او معتقد است که این جناح که روزگاری می توانست به راحتی رئیس جمهور تعیین کند ومجلس تشکیل دهد، اکنون اعتماد به نفس خود را از دست داده‌است.این فعال سیاسی گفته است که این جناح بیشتر توان خود را معطوف به حضور در ساختار قدرت کرده بود و از قدرت بدنه اجتماعی خود غافل شده است واکنون هم از سوی قدرت پذیرفته نمی‌شود و هم بخش زیادی از بدنه اجتماعی که روزگاری به اشاره رهبرانش پای صندوق‌های رای می‌آمدند، پدیرفته نمی‌شود. او اختصاصا به نقش سید محمد خاتمی نماد رهبری این جریان نیز پرداخته وگفته است که عافیت طلبی کافی است واو باید به میدان بیاید.

اصلاح‌طلبان همیشه به فکر بازگشت به قدرت بودند

رضوی فقیه که با انصاف‌نیوز گفت‌وگو کرده، با اشاره به اشکالات ریشه‌ای جریان اصلاحات از ابتدای شکل‌گیری آن گفت:«بخشی از مشکلات اصلاح‌طلبان به خواست‌هایشان برمی‌گردد؛ منظور از خواست‌ها، مطالباتی که مطرح و اعلام می‌کنند نیست. منظور آن چیزی است که واقعا در درون می‌خواهند. یک مشکلی که دوستان اصلاح‌طلبِ ما در سال‌های گذشته (از رد صلاحیت‌های مجلس چهارم به بعد) داشتند این بود که فقط در فکر بازگشت به قدرت بودند و ریشه‌ی آن نیز در این بود که اصلاً اصلاحات در درون قدرت شکل گرفته بود؛ یعنی از سال ۶۰ به بعد که جمهوری اسلامی یک‌دست شد، چپ خط امامی که بعدا تبدیل به اصلاحات شد و گفتمان و پایه‌های معرفتی و نظری و چارچوب‌های تحلیلی‌‌اش تغییر کرد شکل گرفت.»او با بیان اینکه «چپ خط امامی در دهه‌ی اول پس از انقلاب در زمان حیات امام همیشه در قدرت بود»، گفت:«این تصور برایشان پیش آمده بود که اینها شایسته‌ترین جریان برای اداره‌ی جمهوری اسلامی هستند و چون عادت کرده بودند که در ساختار و چارچوب قدرت حرکت کنند بنابراین خواسته‌شان محدود شده بود به بازگشت به همان قدرتی که از آنها بعد از رد صلاحیت‌های انتخابات مجلس چهارم گرفته شده بود.»

به جای اصلاح امور به توزیع پست می‌اندیشیدند

رضوی فقیه ادامه داد:«در واقع خواسته‌ی اصلاح‌طلبان به جای آنکه اصلاح روندهای سیاسی در ساختار قدرت و بیشتر از آن در جامعه باشد و به جای اینکه بیایند در جامعه و با تکیه بر نیروی اجتماعی خود، نه با تکیه بر مجوزهای صادره از طرف حکومت، تحزب را نهادینه کنند و به خصوص پس از دوم خرداد با آن پشتوانه‌ی جمعیت کلانی که به دست آوردند به جامعه بیایند و این نیرو را سازماندهی و شبکه‌سازی کنند و تحزب را به شکل ریشه‌ای و پایدار به عنوان یکی از پایه‌های اصلی دموکراسی تثبیت کنند فقط به توزیع پست‌های قوه مجریه یا مقننه توجه نشان دادند. این را در انتخابات ۸۰، ۸۴ هم دیدیم و ادامه پیدا کرد در انتخابات ۹۲ و ۹۶ که در واقع کاندیداهای مطلوب خودشان نبود و از کاندیدای موجود، فرد نزدیک به خودشان را می‌توانستند حمایت کنند تا سهمی از قوه مجریه داشته باشند.»

فکر به انتخابات فکر می‌کنند

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به «انتخابات» ۱۴۰۰ گفت:«حتی در جایی که اصلاح‌طلبان با انتخابات مشکل پیدا می‌کنند و از آن فاصله می‌گیرند و «انتخابات‌محوری» که یکی از آسیب‌های اصلاح‌طلبان بوده را کنار می‌گذارند، جایی بوده است که هیچ امیدی به پیروزی در انتخابات ندارند. و اینطور نیست که به شکل ریشه‌ای به این نتیجه رسیده باشند که انتخابات فقط یکی از راه‌های تثبیت دموکراسی و اصلاح فرآیندهای سیاسی است. ورود به ساختار قدرت و نهادهای دموکراتیک حکومت از طریق انتخابات برای اصلاح امور فقط یکی از راه‌های اصلاح است، راه‌های دیگر، مهم‌تر و مقدم بر انتخابات از جامعه می‌گذرد. ورود به ساختار قدرت باید از طریق فعالیت‌های مدنی و اجتماعی باشد. پایه‌ی اصلاحات را باید در جامعه و اصلاح جامعه و سازمان‌دهی مردم بگذاریم. این کار را نکردند و حتی وقتی از انتخابات فاصله می‌گیرند یا در انتخاباتی ناکام می‌شوند به جای اینکه به جامعه بروند و پایه‌های تحزب را در آنجا تقویت کنند دوباره منتظر می‌مانند تا انتخابات بعدی.»

اصلاح‌طلبان دیگر توانایی بسیج اجتماعی ندارند

رضوی فقیه معتقد است که «اصلاح‌طلبان بر اساس شرایطی که به خصوص بعد از سال ۸۸ طی کرده‌اند توانایی تاثیرگذاری بر روی قدرت را از دست داده‌اند» و می‌گوید:«وقتی یک نیروی سیاسی می‌تواند بسیج عمومی کند و پشتوانه‌ و بدنه‌ی اجتماعی قوی و با انگیزه داشته باشد و آن را سازماندهی کند اگر برای تغییر، برنامه داشته باشد می‌تواند خودش را در هر شرایطی به حکومت تحمیل کند، هر چقدر هم ساختار قدرت تصلّب داشته باشد وقتی می‌بیند یک جریان توان بسیج و انگیزش در جامعه را دارد با آن مدارا می‌کند، عقب‌نشینی می‌کند، امتیاز می‌دهد و گفت‌وگو را می‌پذیرد. حتی اگر علنی هم تسلیم نشود مجبور می‌شود که امتیاز دهد و با آن مدارا کند. اصلاح‌طلبان متاسفانه از فرصت‌هایی که بعد از دوم خرداد و تشکیل مجلس ششم و بعد از انتخابات سال ۸۰ داشتند به خوبی استفاده نکردند و از سال ۸۱ و ۸۲ در سراشیبی از دست دادن بدنه‌ی اجتماعی خودشان افتادند. و حاکمیت هم این را متوجه شد که اصلاح‌طلبان دیگر توانایی سابق را برای بسیج اجتماعی ندارند.»

از فرصت سال 88 نتوانستند استفاده کنند

این روزنامه‌نگار سابق با اشاره به انتخابات۸۸ و حوادث پس از آن گفت:«سال ۸۸ دوباره یک فرصتی پدید آمد که اصلاح‌طلبان یک بدنه‌ی اجتماعی قوی و گسترده را بتوانند بسیج کنند اما باز هم از آن نتوانستند به خوبی استفاده کنند که این پرونده‌ی جنبش سبز و کامیابی‌ها و ناکامی‌ها و علل و اسباب آن پرونده‌ای جداست. ولی به هر حال اصلاح‌طلبان از این هم نتوانستند استفاده کنند. برای همین در انتخابات سال ۹۲ و ۹۶ اگرچه پیروزی‌های خوبی هم به دست آمد عملا نتوانستند از آن استفاده کنند تا روی ساختار قدرت تاثیر بگذارند و بتوانند آن را اصلاح کنند. اما با وجود همه‌ی این انتقاداتی که به آنان وارد است اصلاح‌طلبان از جریان‌های مهمی هستند که می‌توانند در آینده‌ی ایران نقش داشته باشند اما به شرط اینکه اراده‌ی جدی داشته و راه را بشناسند و بدانند که از کجا باید شروع کنند.»

از سال ۹۶ می‌خواهند اصلاحات را بایکوت کند

این تحلیلگر سیاسی درباره‌ی جریان‌های دیگری که در سال‌های اخیر پررنگ‌تر از قبل در صحنه‌ی سیاسی کشور دیده می‌شوند نیز گفت:«از سال ۹۶ به بعد جریانی شکل گرفته که می‌خواهد اصلاحات را به عنوان یکی از راه‌های تغییر بایکوت کند. چه آنهایی که برانداز هستند و چه حاکمیت. حاکمیت از این اتفاق استقبال هم می‌کند چون آلترناتیو جدی خود را اصلاحات می‌داند و از بقیه حداقل تا الان خیلی نگرانی ندارد، علت هم این است که فکر می‌کند ریسک روی آوردن به سایر آلترناتیوها خیلی بالاست و مردم این ریسک را نمی‌پذیرند و مثلا ورود «مجاهدین خلق» به فرآیندهای سیاسی تاثیرگذار بر ایران را نخواهند پذیرفت یا بخشی از اپوزیسیون برانداز شکل کاریکاتوری به خود دادند و مردم به طور جدی به آنان اقبال نمی‌کردند. تا اینکه در سال ۹۶ دیدیم که یک‌سری شعارها مانند بازگشت به سلطنت و یا تحسین رضاشاه به عنوان یک «دیکتاتور مصلح» و امثال اینها جا افتاد تا اینکه مسئله‌ی بازگشت رضا پهلوی یا حتی فرح کمی جدی‌تر شد. اصلاح‌طلبان با یک جریان پر سر و صدا مواجه شدند که دنبال این بود اصلاح‌طلب‌ها و اصول‌گراها را در یک پکیج قرار دهد و بگوید دوره‌ی اینها تمام شده و کنارشان بگذارد.»

اصلاح‌طلبان اعتماد به نفس‌شان از دست ندهند

رضوی فقیه با بیان اینکه «این موضوع موجب سردرگمی اصلاح‌طلبان شد» گفت: البته قبل از این هم چنین رفتارهایی از اصلاح‌طلب‌ها دیده بودیم که فکر می‌کردند اگر رادیکال‌تر شوند می‌توانند با یک بدنه‌ی اجتماعی تاثیرگذاری همراه شوند در حالی که اینطور نیست. اصلاح‌طلبان اعتماد به نفس خودشان را نباید از دست دهند. نباید مقهور این جریان‌ها شوند و باید به میان بیایند و حرف خودشان را محکم بزنند. آنها بدنه‌ی اجتماعی خودشان را دارند اما وقتی که از صحنه غایب هستند و سکوت می‌کنند طبیعتا آن بدنه‌ی اجتماعی یا منفعل می‌شود و سکوت می‌کند یا اینکه به آلترناتیوهای فعال دیگر روی می‌آورد.»

آقای خاتمی! همین الان وقتش است

رضوی فقیه‌ درباره‌ی نقش‌آفرینی سیدمحمد خاتمی در شرایط فعلی کشور گفت:«آقای خاتمی ظرفیت‌های زیادی دارد و می‌تواند این کار را کند؛ همانطور که این ظرفیت‌ها را قبلا هم داشتند و از دست دادند. آقای خاتمی سرمایه‌ی بزرگ اجتماعی و سیاسی داشته ولی متاسفانه همیشه با ملاحظه‌کاری پیش رفته و این سرمایه را به جای آنکه حفظ کند و افزایش دهد مستهلک کرده است. برای بزرگ شدن باید کار بزرگ کرد و برای بزرگ ماندن هم باید کارهای بزرگی را تکرار کرد. آقای هاشمی رفسنجانی تا یک دوره‌ای تا سال ۸۸ تصورش بر این بود که مرد قدرتمند جمهوری اسلامی است ولی این توهم باعث تحمیل شکست‌های سنگینی به او شد (انتخابات مجلس ششم، انتخابات سال ۸۴) اما از یک جایی به بعد متوجه شد که باید انتخاب و ریسک کند. نمی‌شود آدمی روی صندلی خودش بنشیند و انتظار داشته باشد به‌خاطر کارهای گذشته‌اش مردم دایماً به او اقبال نشان دهند و سرمایه‌ی اجتماعی‌اش افزایش پیدا کند. باید ریسک و هزینه کند، به هر حال در مبارزات سیاسی هم پیروزی و هم شکست هست. متاسفانه آقای خاتمی سال‌هاست که می‌خواهد کارهایی انجام دهد که هزینه‌اش پایین‌ترین هزینه باشد. مثلا جشن تولد کسی را تبریک بگوید یا درگذشت کسی را تسلیت بگوید. یک رهبر سیاسی با این کارها نمی‌تواند تاثیرگذار ملی و تاریخی داشته باشد.»

اصلاح‌طلبان باید هزینه کنند

این تحلیلگر سیاسی در پایان گفت:«آقای خاتمی و اصلاح‌طلبان باید هزینه کنند و به مردم نشان دهند که حاضرند به‌خاطر ملت و‌ کشور از خیلی چیزها بگذرند. جریان اصلاحات و آقای خاتمی به شکل بالقوه این امکان را داشته که تاثیر گذار باشد ولی متاسفانه هیچ‌وقت از فرصت استفاده نکرده چون نخواسته هزینه بپردازد. اگر آقای خاتمی کاری می‌خواهد کند همین الان وقتش است و دیگر فرصتی نخواهند داشت.»