روزنو :فاطمه آقایی‌فرد: در روزگاری که ارزش روزانه معاملات بازار سرمایه کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرده و بسیاری از سهام شرکت‌های بورسی با نوسانات رو به پایین مواجه هستند، سهام برخی از شرکت‌ها همچنان در صف خرید قفل هستند؛ همان شرکت‌هایی که در میان فعالان بازار سرمایه به سهام سازمانی معروف هستند و حالا سال‌هاست که روزانه با سقف قیمتی سودهای جذابی را روانه جیب سهامداران می‌کنند.

در حالی ارزش روزانه چنین سهم‌هایی روزانه با بیشترین سقف قیمتی همراه است که به گفته فعالان بازار سرمایه، خرید این سهم‌ها کار هر کسی نیست و زور هر کسی به سازمان بورس و اوراق بهادار برای خرید این‌گونه سهام نمی‌رسد؛ به عبارتی ساده‌تر حتی اگر سرخطی هم و با نت‌هایی با سرعت‌بالا هم اقدام کنید، بازهم هیچ برگی از این سهام به شما تعلق نمی‌گیرد و سرتان بی‌کلاه می‌ماند. این گزارش با بررسی چند سهم بورسی در سال‌های اخیر تهیه شده و به‌منظور اینکه هیچ سیگنال خرید یا فروشی ارائه نشود، از گفتن نام سهم اجتناب می‌شود؛ اما با نگاهی به وضعیت بازار سرمایه در سال‌های اخیر به‌راحتی می‌توان متوجه وجود برخی از سهام در بازار شد که سال‌ها در اوج قیمتی معامله می‌شوند و هیچ شفاف‌سازی درباره دلیل اصلی رشد آن‌ها صورت نمی‌گیرد. سوالی که ذهن بسیاری از فعالان بورسی را درگیر کرده این است که در پشت پرده رشد این سهام چه افراد یا سرمایه‌گذارانی قرار دارند که با وجود رشد چندین ساله این سهام، هیچ توقفی مبنی بر ظن دست‌کاری از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار گریبان آن‌ها را نمی‌گیرد.

لازم به یادآوری است که توقف نماد معاملاتی یکی از مشکلاتی است که فعالان بازار سرمایه با آن مواجه هستند، این یعنی معاملات شرکت‌های بورسی تحت شرایط خاصی متوقف می‌شوند که در اصطلاح به آن بسته شدن نماد می‌گویند؛ در این شرایط سهامداران شرکت نمی‌توانند روی آن سهم معامله‌ای‌ انجام دهند. در حالت عادی در بازار سرمایه معمولاً وقتی سهام شرکتی به مدت بیش از یک هفته صف خرید سنگین تشکیل می‌دهد، نماد آن شرکت خاص به دلیل ظن دست‌کاری هفته‌ها متوقف می‌شود، این در حالی است که برخی از سهام شرکت‌های بورسی از فیلتر ناظران بورس عبور کرده و همواره با صف خریدهای سنگین مواجه هستند؛ مثلاً یکی از نماد شرکت‌های بورسی در یک سال گذشته 4 هزار 4 و 900واحد رشد کرده و بدون هیچ اماواگری از سوی سازمان بورس در حال معامله است. این در حالی است که اگر سایر نمادها فقط 20درصد رشد کنند به دلیل مشکوک شدن به دست‌کاری جلوی معاملات گرفته‌شده و سهم مدت‌ها تعلیق می‌شود. به نظر می‌رسد سازمان بورس و اوراق بهادار باید در این زمینه برای سهامداران شفاف‌سازی کند. چراکه اگر قرار بر شفاف‌سازی باشد باید قانون درباره همه سهام شرکت‌ها به‌صورت یکسان اجرا شود. مثلاً در سال 99 وقتی برای مدتی بازار سرمایه از مسیر نزولی فاصله گرفت و متعادل‌‌تر شدن، کنترل ناظر بازار بر معاملات شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس افزایش یافت تا بلکه مانع از رشد یا افت سریع بازار شود. این گمانه را ترافیک پیام‎های ناظر بازار در خصوص توقف نمادها به ظن دست‌کاری قیمتی مطرح کردند؛ از 18آذر تا اوایل دی همان سال، یعنی در کمتر از سه هفته 18 نماد معاملاتی به‌احتمال دست‌کاری قیمتی متوقف شدند. نیمی از این نمادها در هفته‌های بعدی در حالی بازگشایی شدند که ناظر بازار هیچ دلیلی برای بازگشایی آن‌ها اعلام نکرد، به این معنا که گفته نشد این ظن دست‌کاری قیمت از کجا ریشه گرفته و طی مدتی که نماد متوقف بوده است چه بررسی‎هایی انجام‌شده که این ظن را برطرف کرده است. ازاین‌رو بدون اینکه به نظر برسد اتفاق خاصی رخ‌داده، رشد قیمت این نمادها مجدداً ادامه یافت. حالا هم این سیاست همچنان در جریان است و بارها بسیاری از سهامداران به دلیل توقف طولانی‌مدت سهامشان با عنوان ظن دست‌کاری مواجه شده و گلایه خود را ابراز کرده‌اند.

این در حالی است که برخی از سهام شرکت‌های بورسی که تعدادشان به‌اندازه انگشتان دست هم نمی‌شود سال‌هاست که قفل صف خرید هستند و هیچ‌گونه شفاف‌سازی درباره علت متوقف نشدن آن‌ها از سوی سازمان بورس صورت نگرفته است. حالا این روند با این ذهنیت در میان سهامداران همراه شده که ناظر بازار سلیقه‌ای رفتار می‌کند. این در حالی است که وظیفه اصلی بورس و فرابورس نظارت بر عملکرد نمادها و شرکت‎های حاضر در بازار سرمایه است، به این معنا که اگر تخلفی در هر شرکتی رخ داد با بیان آن تخلف مانع از انجام معاملات آن نماد شوند. این سیاست ظاهراً فقط درباره برخی از سهام قابل‌اجراست و به نظر می‌رسد سازمان بورس درباره برخی از نمادها از اجرای آن سرباز می‌زند. هر چه هست مشخص نیست تعریف ناظر بازار از ظن دست‌کاری قیمتی به چه معناست و این موضوع را با چه ابزار و بر اساس چه تعریفی تشخیص می‎دهد که درباره برخی از سهام اجرا می‌شود و درباره برخی دیگر قابل‌اجرا نیست، ازآنجایی‌که اقدام سازمان برای بازوبسته کردن نمادها بدون هیچ سند و مدرکی انجام می‎شود، حالا گمانه‌ها رفتار سلیقه‌ای سازمان در برخورد با شرکت‎ها را مطرح کرده است. آیا با اعتمادی که از بازار سرمایه به بیرون رفته، وقت آن نرسیده که سازمان بورس و اوراق بهادار درباره علت اصلی صف‌های خرید طولانی‌مدت برخی از سهم‌های شرکت‌های بورسی شفاف‌سازی کند؟