گشت ارشاد؛ برای مردم، نه مدیران

روز نو :«ما گشت ارشاد خواهیم داشت؛ اما برای مدیران.» این جمله هم یکی دیگر از وعده‌های ابراهیم رئیسی در خرداد 1400 است که امروز در کنار حل مشکلات اقتصادی، احیای برجام، ایجاد اشتغال، ساخت چهار میلیون مسکن و ... نه‌تنها به اجرا درنیامده بلکه کاملاً عکس آن را مشاهده می‌کنیم. اتفاقاً در هفته‌های اخیر گشت ارشاد در خیابان‌ها به‌شدت خبرساز بوده است. رئیسی نیز که ابتدا ترجیح داده بود در برابر این اتفاقات سکوت کند تا از سکوتش رضایت تعبیر شود، وظیفه دولت خود را امربه‌معروف و نهی از منکر در جامعه می‌داند.

با گذشت یک سال از روی کار آمدن دولتی که رئیس آن در عالی‌ترین سطوح دستگاه قضایی جمهوری اسلامی بوده، نه‌تنها کوچک‌ترین خبری از گشت ارشاد مدیران دیده نشده، بلکه علناً رفتارهای تند و چالش‌برانگیز گشت ارشاد در خیابان‌های ایران در واکنش به تار موی زنان و دختران افکار عمومی را جریحه‌دار کرده است. ابراهیم رئیسی که خود را حقوق‌دان معرفی می‌کند طبق قانون اساسی مسئولیت اجرای همین قانون را عهده‌دار شده است. پیش از او روسای دولت‌های قبلی برای حفظ ظاهر هم که شده نسبت به حواشی گشت ارشاد واکنش نشان می‌دادند. رئیس‌جمهور قبلی و محبوب اصولگرایان محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری سال 84 جمله معروف خود را به زبان آورد و گفت که مشکل امروز کشور مدل موی جوانان نیست. فارغ از آنکه در هشت سالی که احمدی‌نژاد بر مصدر قدرت بود گشت ارشاد چه می‌کرد او برای حفظ ظاهر هم که شده همواره مخالفت خود را با این شیوه ابراز می‌کرد؛ اما دولت رئیسی این واکنش ظاهری را حتی برای افراد شل حجابی که تا پای صندوق‌های رأی رفتند و نام او را درون صندوق‌ها انداختند نیز دریغ کرد. نه‌تنها این سکوت بلکه اظهارات ضدونقیضی که از مسئولان دولت او شنیده شد حاکی از نوعی رضایت و همراهی با این روند تلقی شد؛ اما رفتارهای جنجال‌برانگیز گشت ارشاد که از بدو تولد این پلیس وجود داشت، به اعتقاد بسیاری افراد چکشی‌تر شده است.

سکوت درباره انتقادات به گشت ارشاد

شلیک پلیس گشت ارشاد به رضا مرادخانی بوکسور سابق تیم ملی و همسرش ماریا عارفی که همراه با فرزند خود برای ورزش به پارک پردیسان رفته بودند یکی از همین رخدادها بود. همچنین ویدئوی اخیر از تلاش یک مادر برای نجات دختر بیمارش از گشت ارشاد نیز دیگر اتفاقی بود که در دوران ابراهیم رئیسی رخ داد. پخش گسترده این فیلم در شبکه‌های اجتماعی آن‌قدر واکنش برانگیز شد که حتی زنان محجبه نیز در فضای مجازی به آن بی‌تفاوت نبودند و با هشتگ «محجبه‌ام اما مخالف گشت ارشادم» خواستار پایان دادن به عملکرد گشت ارشاد شدند. حتی روزنامه رسالت که کمتر کسی از این رسانه اصولگرا انتظار داشت دو بار از عملکرد گشت ارشاد در خیابان‌ها انتقاد کرد. محسن پیرهادی، نماینده اصولگرای مجلس نیز در نامه‌ای سرگشاده به سردار حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی کشور، از سبک برخورد برخی مأموران گشت‌های ارشاد با زنان انتقاد کرد و آن‌‌ را در مغایرت با شأن زنان ایران اسلامی و مجریان طرح عفاف و حجاب توصیف کرد؛ اما رئیس دولت در ابتدا با سکوتش تلقی رضایت او از عملکرد گشت ارشاد را به وجود آورد و سپس با اظهاراتش این پیام را به جامعه مخابره کرد که نه‌تنها خبری از گشت ارشاد مدیران نخواهد بود بلکه این روش ادامه خواهد داشت.

وظیفه دولت سیزدهم: امربه‌معروف و نهی از منکر

از سخنان رئیسی در دیدار اعضای ستاد احیای امربه‌معروف و نهی از منکر (در روزهای گذشته) پاسخ تند به منتقدان تعبیر شد. او با اشاره به وظیفه قانونی دولت و دستگاه‌های اجرایی در اجرای قانون امربه‌معروف و نهی از منکر، گفت: همه دولتمردان و دستگاه‌های در این رابطه مسئولیت دارند و باید با دقت و جدیت وظایف خود را انجام دهند.

او با تأکید بر لزوم بی‌توجهی به فضاسازی‌های باطل در مسیر امربه‌معروف و نهی از منکر افزود: متأسفانه گاهی مشاهده می‌شود برخی افراد تحت تأثیر جوسازی‌ها، از وظایف قطعی و قانونی خود سر باز می‌زنند که این امری خطرناک است؛ چرا که دشمن از همین اهرم استفاده و برای عقیم ماندن بسیاری از مسائل مهم کشور، با ایجاد جوسازی برخی مدیران را منفعل می‌کند.

کارهای خوب گشت ارشاد نادیده گرفته نشود!

صولت مرتضوی معاون ابراهیم رئیسی هم در واکنش به اتفاقات اخیر گفته: نباید خطا‌های فردی به‌گونه‌ای انعکاس داده شود که تمام‌کارهای خوب نیروی انتظامی و گشت ارشاد نادیده گرفته شود. او همچنین به دفاع از گشت ارشاد پرداخته و در واکنش به تصاویر منتشرشده از برخورد نامتعارف یکی از گروه‌های گشت ارشاد با یک شهروند اظهار کرد: «برخورد با هنجارشکنان حجاب طبق قانون اجرا می‌شود و ممکن است در اجرای قانون افرادی هم سلیقه‌ای رفتار کنند که مورد تأیید هیچ‌کس نیست.»

تکذیب گشت ارشاد

این در حالی است که انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده ابراهیم رئیسی، از اساس منکر وجود گشت ارشاد در جامعه می‌شود. او در برنامه «استودیو هشت» رادیو نمایش در واکنش به گفته مجری درباره خطاهایی که از طرف گشت‌های امنیت اخلاقی رخ می‌دهد و خستگی را به تن همگان می‌گذارد، گفت: بسیاری از این موارد بزرگنمایی است و خارج از آن چیزی که بوده مطرح می‌شود و در شبکه‌های اجتماعی بد القا می‌کنند.
او ۱۰درصد موارد برخورد نیروی انتظامی را در مربوط به پوشش دانسته و ادعا کرده است: این 10درصد هم درباره بی‌حجابی و برهنگی است وگرنه اکثر برخوردهای نیروی انتظامی با مسئله سرقت، زورگیری مواد مخدر و... مواردی است که واقعاً ضامن امنیت ماست مربوط می‌شود.

گشت ارشاد مدیران؛ وعده فراموش‌شده

این حمایت علنی از گشت ارشاد از سوی کسی که وعده می‌داد دنبال به راه انداختن گشت ارشاد برای مدیران است؛ نه برای مردم، نشان می‌دهد این حرف نیز فقط یک وعده انتخاباتی برای عمل نشدن بوده است. وگرنه معنای آنکه در ایام انتخابات از زنان کم یا شل حجاب برای تبلیغات استفاده شود و یک سال بعد دستور اجرای قانون عفاف و حجاب را صادر کند و اخیراً نیز از لزوم احترام مردم – همان مردم شل حجابی که در ایام انتخابات در سال گذشته عکس رئیسی را در دست می‌گرفتند – سخن بگوید؟