بازار ارز با «برخورد و فشار»آرام نمی‌شود

روز نو :اقدامات دولت و دستوری عمل کردن با بازار ارز بار اول نیست که بازارهای مختلف از جمله طلا و ارز را نشانه می‌گیرد مشابه این اتفاق در دولت دوازدهم زمانی‌که نرخ دلار به طور شتابان پیش می‌رفت صورت گرفت حال خبرها حاکی آن است که بر اساس اختیارات ویژه‌ای که از سوی سران قوا به بانک مر کزی داده شده دولت مجددا به بازار ارز ورود کرده تا تلاطم‌های ارزی و معاملات فردایی را ممنوع کند و سروسامانی به این آشفته بازار بدهد. در واقع نیم نگاهی به سیاست‌های دولت دوازدهم در بازار ارز نشان می‌دهد یکی از علل گرانی ارز در این دوره کاهش درآمدهای نفتی و دخالت دولت در بازار ارز برای جبران کسری بودجه از رشد قیمتی بوده است حال سوال اصلی و اساسی این است که چطور در دولت جدید و با وجود درآمدهای ارزی قیمت دلار از مرز 31 هزار تومان عبور کرده است که برای کنترل وضع موجود نیاز به کنترل دولت باشد؟ به عبارت دیگر اگر درآمد ارزی در وضع مناسبی است چطور قیمت ارز هر روز بالاتر می‌رود و دولت با اقدامات دستوری مسئله را حل کند؟علی صالح آبادی پیش‌تر در حاشیه جلسه هیات دولت گفته بود اختیارات ویژه ارزی به بانک مرکزی داده می‌شود. برهمین اساس نیز به منظور کمک به بانک مرکزی در اجرای مصوبات جدید ارزی، تعدادی از صراف‌های منتخب در ساختمان بانک مرکزی با مدیران ارزی این بانک جلسه داشتند.‍

اختیار نامحدود دراختیار بانک مرکزی

احمد لواسانی، رئیس سابق شورای عالی کانون صرافان در همین ارتباط می‌گوید: سران قوا تصمیم گرفتند که اختیارات ویژه‌ای را به بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز و طلا اعطا کنند که جزئیات آن به زودی اعلام خواهد شد.‍‍
وی معقتد است: قطعا با افزایش اختیارات بانک مرکزی شاهد برقراری ثبات و آرامش در بازار ارز خواهیم بود و سیاست‌گذار ارزی آزادی عمل بیشتری برای بازارسازی خواهد داشت و قطعا به مقابله با سودجویان در بازار خواهد انجامید و بساط سوداگری را جمع خواهد کرد.

اقتصاد دستوری راه به جایی نمی‌برد

علیرضا مناقبی کارشناس اقتصادی درخصوص اقدامات دستوری دولت در بازار ارز به آرمان ملی گفت: هیچ کاری خصوصا در زمینه اقتصاد با دستور انجام پذیر نیست ممکن است در لحظه برخی از این اقدامات در کوتاه مدت موثر باشد اما یقینا در بلندمدت تاثیری نخواهد داشت و تا زمانی که مسئولان کشور به این باور نرسند که مسیر طبیعی اقتصاد باید به حال خود باشد تا روند عرضه و تقاضا خود تعیین کننده بازار باشد و تا زمانی که دولت شرایط را برای رانت عده‌ای فراهم کند قطعا منتظر معجزه نخواهیم بود و اتفاق خاصی در کاهش قیمت ارز صورت نمی‌گیرد.

او معتقد است: بسیاری از تصمیماتی که درحال حاضر با آن موافقت می‌شود قبلا با آن مخالفت می‌شد و بسیاری از تصمیمات درستی که امروز اتخاذ می‌شود در زمان نامناسبی گرفته می‌شود و مشخص نیست که نحوه اجرای این سیاست توسط بانک مرکزی به چه شیوه و چه شکل خواهد بود.

مناقبی در پاسخ به این سوال که آیا این تصمیم سیاست دولت برای جبران کسری بودجه نیست گفت: بسیار محتمل است هر طرحی که اجرا می‌شود به دلیل اینکه برای مردم شفاف نیست این ذهنیت را برای مردم می‌سازد که تمامی این موارد برای این است تا دولت را به اهداف خود که همان جبران کسری بودجه است برساند. ‍

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد که اینکه چه اتفاقی برای دلار 31 هزارتومانی افتاد و چرا باوجود تمام تمهیدات لازم باید این قیمت‌ها را داشته باشیم و آیا ورود دولت به بازار ارز باعث عقب گرد قیمت‌ها خواهد شد یا خیر را زمان ثابت می‌کند اما علی القاعده انتظار می‌رود دلارهایی که خارج از مسیر اقتصاد بوده‌اند و توسط افراد معمولی تهیه شده مجددا وارد چرخه بازار شود و ازدیاد عرضه اثر خود را بر بازار ارز خواهد داشت و قیمت‌ها را تا حد زیادی به عقب نشینی وادار می‌کند. ‍

مناقبی علت نوسان قیمت ارز را ناشی از جو روانی بازار دانست و گفت: میزان تقاضای ارز کشور مشخص است که متشکل از میزان واردات سالم و مقداری قاچاق که اعداد آن مشخص و قابل رهگیری است پس چه دلیلی دارد که تقاضای ارز یکباره زیاد می‌شود و قیمت‌ها اوج می‌گیرد؟ پاسخ این سوال به جو روانی این بازار برمی گردد و درست زمانی که به مردم اضطراب وارد می‌شود و تب خرید بالا می‌گیرد به بازار ارز فشار می‌آید.

جرم اخلال در نظام اقتصادی

درادامه این گزارش باید خاطرنشان کرد که دولت درپی این مصوبه، معامله گران در بازار فردایی طلا به جرم اخلال در نظام اقتصادی را تحت پیگرد قرار می‌دهند و گفته می‌شود همزمان با آغاز اجرای مصوبات جدید ارزی و طلایی در بازار، صبح دیروز دو نفر از دلال‌های بزرگ طلا و ارز به اتهام معاملات غیرقانونی و گسترده طلا و ارز بازداشت شدند. ‍

گفتنی است منظور از معاملات فردایی طلا، معاملاتی است که فعالان بازار در پایان یک روز معاملاتی در رابطه با قیمت طلای آب‌شده در روز بعد، وارد معامله می‌شوند. دلار فردایی نیز به دلاری گفته می‌شود که در همان روز معامله می‌شود، اما تحویل آن فردا انجام می‌شود‌. فروشندگان دلار فردایی معمولا دلاری در اختیار ندارند و این معاملات تنها به صورت صوری انجام پذیرفته و صرفا تفاوت قیمت آن به صورت ریالی تسویه می‌شود. البته ۲۳ فروردین سال جاری هم بر مبنای قانون جدید مبارزه با قاچاق ارز کالا معاملات فردایی ارز ممنوع اعلام شد. با این حال هنوز هم افرادی در بازار پیدا می‌شوند که اقدام به معاملات فردایی طلا و ارز می‌کنند. فروشندگان فردایی عمدتا دلالانی هستند که در خیابان منوچهری، فردوسی و سبزه‌میدان فعالیت می‌کنند. برخی از این فروشندگان با کوچ به شبکه‌های اجتماعی، فعالیت‌های خود را به به بیرون از خیابان‌ها و فضای فیزیکی کشیده‌اند.

باید دید دولت جدید با اجرای این قانون که در دولت‌های گذشته هم سابقه اجرا داشته است می‌توان با دلالان برخورد کرد و بدین صورت نرخ ارز را کاهش داد و آیا این اقدام دستوری و غیرمحدود بانک مرکزی در سامان دادن به بازار ارز قادر خواهد بود در عمل به حفظ ثبات در بازار ارز و اثرگذاری بیشتر سیاست‌های بازار ساز منجر خواهد شد یا خیر؟ ‍‍‍‍‍