گام اول اصلاحات اقتصادی اصلاح ساختارها است/ برنامه دولت برای ادامه روند اصلاح قیمت‌ها مشخص نیست

روزنو :جزئیات لایحه بودجه سال 1401 نشان می‌دهد که دولت با نگاه به توافق هسته‌ای بودجه را تنظیم کرده است. لایحه‌ای که در آن به‌صورت مستقیم صحبت از یارانه 300 یا 400 هزارتومانی نشده بود. در این لایحه رشد 8 درصدی اقتصاد تا پایان سال و فروش روزانه یک‌میلیون و 200 هزار بشکه نفت پیش‌بینی‌شده است. کارشناسان معتقدند این لایحه بودجه در صورتی محقق می‌شود که تکلیف برجام مشخص شود و توافق حاصل گردد. اما دولت در یک اقدام فوری دست به حذف ارز ترجیحی و اختصاص یارانه نقدی به مردم زد.اقدامی که خلاف قانون مجلس بود، زیرا مجلس به شرط اختصاص کالا برگ الکترونیک و قیمت کالاها در شهریور 1400، اجازه حذف ارز ترجیحی را داده بود. در این ارتباط گفتگویی با غلامعلی جعفر زاده ایمن آبادی انجام داده که در ادامه می‌خوانید:

به نظر شما آیا بدون احیای برجام می‌توان به نتایج اقدامات اقتصادی دولت خوش‌بین بود؟
به نظر می‌رسد اتاق فکر دولت درنهایت به این نتیجه رسیده که احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات وجود ندارد و به همین دلیل ما باید خود را برای سخت‌ترین شرایط اقتصادی آماده کنیم.

دولت این احتمالات را در نظر گرفته که در آینده ارزآوری کم خواهد شد و از سوی دیگر قادر نخواهد بود یارانه پرداخت کند. شاید نگاه دولت برای تأمین بودجه منطقی باشد اما روشی اجرایی که در پیش‌گرفته صحیح نیست.

واقعیت این است که دولت می‌توانست در ماه‌های گذشته اقداماتی انجام بدهد که تا به این اندازه به مردم فشار نیاید و اگر این کار را انجام داده بود امروز مجبور نبود تصمیماتی بگیرد که فشار اقتصادی را به مردم بیشتر کند.

نگاه شما به آینده برجام چیست؟ آیا فکر می‌کنید برجام احیا نمی‌شود؟

با نگاه واقع‌بینانه می‌توان گفت، کشور تمام هزینه‌های تحریم را پرداخت کرده است و دیگر چیزی باقی نمانده که هزینه کند. تحریم‌ها به‌اندازه کافی روی زندگی مردم تأثیر گذاشت. در دوران تحریم فروش نفت به شیوه‌های مختلف مورد آزمایش قرار گرفت و دور زدن تحریم‌ها به‌عنوان یک رویکرد اقتصادی شناخته شد.

آمریکا نیز در این مدت هر کاری که می‌توانست علیه ایران انجام داد. امروز کشور در اوج تأثیری پذیری از تحریم قرار دارد و به همین دلیل نمی‌توان انتظار داشت لغو تحریم‌ها و توافق جدید بتواند مشکلات اقتصادی را به‌صورت جدی حل کند. در شرایط کنونی لغو تحریم‌ها می‌تواند تا حدودی مشکلات را کاهش بدهد اما شرایط به شکلی نیست که ما دوباره به نقطه ابتدایی بازگردیم. به همین دلیل من معتقدم برجام دیگر به نتیجه نمی‌رسد.

فکر می‌کنید علت بن‌بست در مذاکرات چیست؟

دولت سیزدهم نتوانست از فرصت‌هایی که در طول مذاکرات در اختیار داشت استفاده کند. در دولت گذشته آقای ظریف و عراقچی مذاکرات را به نقطه مطلوبی رسانده بودند و حتی حذف سپاه از لیست تحریم‌ها را نیز به‌عنوان امتیاز از طرف غربی گرفته بودند.

به‌هرحال دولت سیزدهم شعارهایی مطرح کرد که این شعارها دولت را با تنگنا مواجه کرده است. برخی شعارهایی که دولت مطرح کرد شعارهای انتخاباتی بود و به همین دلیل مجبور است آن‌ها را انجام بدهد.

با توجه به نگاه شما در ارتباط با تحریم‌های اقتصادی آیا اقدامات دولت در راستای افزایش قیمت‌ها صحیح بود؟

اقداماتی که دولت به‌تازگی انجام داده نه اصلاحات است و نه جراحی. این برنامه باید در بیست گام برداشته می‌شد. دولت خیلی زود سر سفره مردم رفته است. گام اول اصلاحات اقتصادی اصلاح درون ساختار دولت است.

نحوه عملکرد تیم اقتصادی دولت در جریان حذف ارز ترجیحی را چطور می‌بینید؟

تیم اقتصادی دولت باید یکپارچه و منسجم عمل کند. در ماجرای یارانه‌ها مشخص شد صدای واحدی از تیم اقتصادی دولت شنیده نمی‌شود. از سوی دیگر وضعیت دهک‌های مختلف جامعه مشخص نیست و دولت نیز به‌صورت مشخص درباره این موضوع صحبت نمی‌کند که دهک بندی‌ها با توجه به چه شرایطی انجام‌گرفته و درنهایت قرار است چه اتفاقی رخ بدهد. به همین دلیل جامعه با ابهام به موضوع نگاه می‌کند و هنوز نمی‌داند تصمیماتی که دولت گرفته درنهایت قرار است به چه نتیجه‌ای منجر شود.

وضعیت به شکلی است که هرلحظه یک خبر جدید درباره تصمیمات اقتصادی دولت منتشر می‌شود. از سوی دیگر دولت عنوان می‌کند قرار است کالابرگ به مردم بدهد که هنوز جزئیات آن مشخص نیست و بخش عظیمی از مردم نمی‌دانند کالابرگ چیست و چه کاربردی دارد.

مجلس چه نقشی در تصمیم‌گیری‌های دولت داشته و دارد؟ آیا اقدامات اقتصادی اخیر دولت با تأیید مجلس صورت گرفته است؟

برخی از نمایندگان مجلس به فکر فعالیت‌های انتخاباتی در حوزه‌های انتخابیه خود برای حضور مجدد در مجلس هستند. به نظر می‌رسد نمایندگان وقت خود را صرف اموری می‌کنند که در راستای دغدغه مردم نیست.
امروز کشور در شرایطی قرار دارد که کمیسیون اقتصادی مجلس باید در محوریت تصمیم‌گیری‌های اخیر قرار داشته باشد. این در حالی است که خبری از فعالیت‌های کمیسیون اقتصادی مجلس نیست. جامعه هدف یارانه بگیر را مجلس تعیین می‌کند زیرا نحوه هزینه‌کرد دولت باید به تصویب مجلس برسد.

چطور ممکن است دولت به‌تنهایی و بدون نظر مجلس درباره جامعه هدف تصمیم‌گیری کند.این روزها وقت نمایندگان صرف این می‌شود که چه کسی در آینده باید رئیس مجلس شود و چه کسی نایب‌رئیس باشد.
به‌هرحال مردم از مجلس انتظار دارند در راستای رفع مشکلات آن‌ها گام بردارد. بر اساس قانون اساسی دولت نمی‌تواند بدون اجازه مجلس تصمیم‌گیری و اقدام کند.