روزنو :«یکی از مسائل مشهد در حوزه آب باغ ویلاها هستند که گاها خطوط چند ده کیلومتری دارند و این روند یکی از جدی‌ترین معضلات آب مشهد است. سال گذشته بیش از ۱۰ هزار انشعاب غیرمجاز تعیین تکلیف شد که اکثرا باغ‌ویلا بوده است. باورش سخت است اما صد متر حفاری می‌کند و در زیرزمین انشعاب می‌گیرند. سال گذشته ما ۴ هزار انشعاب باغ‌ویلا را قطع کردیم.»

محمد باقرزاده- بحران آب حالا یکی از رایج‌ترین اصطلاحات در ایران است و به‌نظر می‌آید سال‌به‌سال این بحران جدی‌تر می‌شود. کلان‌شهر مشهد حالا در آستانه جیره‌بندی است که یکی از عوامل این شرایط، باغ‌ویلاهایی است که به‌‌طور غیرقانونی از شبکه آب‌رسانی انشعاب می‌گیرند.

مدیرعامل آبفای مشهد در گفت‌و‌گو با آفتاب‌نیوز از قطع ۴ هزار انشعاب آب باغ‌ویلاها آن‌هم در یک سال خبر داد. «حسین اسماعیلیان» در توضیح این گفت: «یکی از مسائل مشهد در حوزه آب باغ ویلاها هستند که گاها خطوط چند ده کیلومتری دارند و این روند یکی از جدی‌ترین معضلات آب مشهد است. سال گذشته بیش از ۱۰ هزار انشعاب غیرمجاز تعیین تکلیف شد که اکثرا باغ‌ویلا بوده است. باورش سخت است اما صد متر حفاری می‌کند و در زیرزمین انشعاب می‌گیرند. سال گذشته ما ۴ هزار انشعاب باغ‌ویلا را قطع کردیم.» اهمیت این اقدام زمانی بیشتر آشکار می‌شود که بدانیم هر باغ ویلا شش و نیم برابر خانه عادی مصرف آب دارد.

اما شرایط کلی آب در پایتخت مذهبی و زائرپذیر ایران چگونه است و تا چه اندازه معضل آب در این کلان‌شهر جدی است؟ اسماعیلیان دراین‌باره هم گفت: «مشهد حدود یک‌ونیم میلیون نفر حاشیه نشین دارد و سالانه بیش از ۱۰ میلیون نفر برای زیارت می‌آیند. در ایام خاصی مصرف آب شهر دو برابر می‌شود و آن هم به خاطر زیارت در روزهای خاص است. ۵۰ درصد آب مشهد از چاه و ۵۰ درصد دیگر از چهار سد تامین می‌شود. سد دوستی به تنهایی ۴۰ درصد آب مشهد را تامین می‌کند.»

سد دوستی بر روی رودخانه هریررود است و آب آن در توافقی قدیمی باید بین ایران و ترکمنستان به صورت مساوی تقسیم شود. آب پشت این سد پس از طی مسیر حدود ۱۷۰ کیلومتری به مشهد می‌رسد. در حالی برخی از منابع خبری مدعی‌اند که ترکمن‌ها چندان به توافق‌های صورت گرفته با ایران درباره برداشت از منابع این سد پای بند نیستند اما مدیرعامل آبفای مشهد خبر تازه‌ای دارد: «آن چیزی که مورد توافق قرار گرفته کاملاً از سوی دو کشور رعایت می‌ شود. در حال حاضر حدود ۲۰ درصد از منابع آب شرب مشهد از سد دوستی در فاصله ۱۷۰ کیلومتری از این کلان‌شهر تامین می‌شود که مخزن ذخیره آن بالای یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب گنجایش دارد که به طور مساوی منابع آن بین دو کشور ترکمنستان و ایران برای مصارف سرعت و کشاورزی تقسیم شده است.»

او با اعلام اینکه ایران و ترکمنستان برای مدیریت بهتر برداشت آب شرب از سد دوستی به توافق رسیدند، گفت: «استفاده آب سد در زمینه‌های کشاورزی صورت نخواهد گرفت.»

به گفته اسماعیلیان این توافق با پیگیری شخص وزیر و معاونان وزارت نیرو در بهمن‌ماه سال گذشته صورت گرفت که در خرداد ماه امسال مدت‌ زمان آن به پایان می‌ رسد. مسئولان در آب منطقه‌‌ای پیگیر هستند تا پس از خرداد توافق جدیدی با کشور ترکمنستان داشته باشند، زیرا مدت‌ زمان توافق فعلی رو به اتمام است.

جیره‌بندی آب در یک‌قدمی مشهدی‌ها

تازه‌ترین آمار و اطلاعات رسمی از نزدیک‌بودن جیره‌بندی آب در پیک امسال آن‌هم در کلان‌شهر مشهد حکایت دارد اما چه شد که مشهد تا این اندازه به جیره‌بندی آب نزدیک و نزدیک‌تر شد؟ مدیر آبفای مشهد دراین‌باره و در جمع خبرنگاران هم گفت: «میانگین بارندگی در خراسان کمتر از کشور است چون اقلیم خشک است. امسال هم وضعیت خیلی بهتر از پارسال نیست و در استان کاهش ۲۱ درصدی داریم. علاوه‌براین حدود ۳۵ درصد کاهش آب سطحی را داریم امسال که ترسناک است. پروژه‌هایی برای اجرا در صورت حذف آب سطحی و خشکی سد در دست است و امیدوارم شرایطی رقم بخورد که مجبور به جیره‌بندی نشویم. «نیاز مشهد در پیک ۱۳ هزار مترمکعب بر ثانیه است. ظرفیت الان ما حدود ده ونیم هزار مترمکعب است. پیش بینی می‌شود از محل چاه‌ها حدو ۱۵۰۰ مترمکعب تامین شود و با دیگر پروژه‌های در دست اجرا این کمبود جبران خواهد شد.»

آب چاه‌های دولتی به مردم خواهد رسید؟

مدیرعامل آبفای مشهد در جریان بازدید از پروژه های تامین آب در جمع خبرنگاران، گفت: «۴ پروژه مهم برای تأمین پایدار آب شرب مشهد تعریف شده و اکنون در حال اجرا هستند که نخستین پروژه، احداث خطوط جمع‌ آوری برای ۲۵۰ حلقه چاه آب موجود در مشهد است که با این پروژه، که شامل ۱۲۰ کیلومتر شبکه‌گذاری جدید است، تا ۱۵۰۰ لیتر بر ثانیه افزایش ظرفیت تولید آب ایجاد می‌شود.»

اسماعیلیان دومین پروژه را حفر ۵۰ حلقه چاه جدید اعلام کرد و گفت: «بخشی از این چاه‌ها تا امروز حفاری شده و بخشی دیگر در دستور کار قرار دارد و با اجرای کامل این پروژه، در مجموع ۱۱۰۰ لیتر بر ثانیه افزایش ظرفیت تولید آب خواهیم داشت.»

او ادامه داد: «سومین پروژه مهم، استفاده از ظرفیت تأمین آب سایر دستگاه ها به میزان ۴۰۰ لیتر بر ثانیه است که در این زمینه با هماهنگی استانداری، این چاه‌ها در حال اتصال به شبکه هستند تا در زمان مورد نیاز در پیک، بتوانیم از این منابع برای تأمین آب شرب بهره بگیریم.»

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب توضیح داد: «پروژه چهارم، احداث ۳ باب مخزن با مجموع ظرفیت ۹۰ هزار مترمکعب است که احداث این مخازن، می‌تواند در جهت مدیریت بهینه تأمین آب و پایداری شبکه آب در زمان‌‌های پیک، نقش مهمی داشته باشد.»