با وجود تمایل همه طرف‌های مذاکره نشانه‌ای از بازگشت به وین دیده نمی‌شود
برجام در انتظار کارت سفید تهران - واشنگتن
امیر عبداللهیان همچنین در گفت‌وگوی اخیر خود با لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در ارتباط با اشاره به مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین گفت: «اگر آمریکایی‌ها منطقی عمل کنند، توافق هسته‌ای در دسترس خواهد بود.»
روزنو :
روزنو :در شرایطی که به گفته طرفین غربی، پیش‌نویس توافق بازگشت به پایبندی به برجام، بیش از دو ماه است که آماده شده است، همچنان تحرکی از سوی دو طرف برای بازگشت به روند گفت‌وگوها دیده نمی‌شود. به عقیده مذاکره‌کنندگان اروپایی، این مذاکرات هرچند به دلیل موضوعی که میان ایران و ایالات‌متحده بوده و خارج از برجام است، به حال تعلیق درآمده‌اند، بااین‌وجود، ایران اعلام کرده است که اگر آمریکایی‌ها منطقی عمل کنند، توافق هسته‌ای در دسترس خواهد بود. تهران همچنین از اراده جدی برای رسیدن به توافقی خوب، قوی و پایدار تأکید کرده و عنوان داشته است که نمی‌تواند در این مسیر از خطوط قرمز خود خارج شود.به‌هرروی، مذاکرات وین که در راستای احیای توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌های ایران از آن موقع آغازشده بود، در پی برخی تحولات اخیر بین‌المللی ازجمله حمله روسیه به اوکراین و کشمکش‌های تهران - واشنگتن بر سر برخی مسائل باقی‌مانده در مذاکرات تا اطلاع ثانوی متوقف‌شده است. در همین زمینه، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، اخیرا در گفت‌وگویی درباره مذاکرات وین گفته بود: «هدف ما در این مذاکرات رسیدن به توافقی قوی و بادوام است و از طرف آمریکایی خواسته‌ایم واقع‌بین باشد، تأکید کرده‌ایم لغو تحریم‌ها در تمامی بخش‌ها و ارائه ضمانت‌های اقتصادی یکی از مهم‌ترین نکات در دستور کار مذاکراتی ما است. من فکر می‌کنم طرف آمریکایی به‌خوبی به خطوط قرمز ایران واقف است و ما به مذاکرات ادامه می‌دهیم و به‌محض اینکه به نقطه توافق برسیم، نماینده ما در مذاکرات در وین آخرین مراحل توافق را انجام خواهد داد.»
امیر عبداللهیان همچنین در گفت‌وگوی اخیر خود با لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در ارتباط با اشاره به مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین گفت: «اگر آمریکایی‌ها منطقی عمل کنند، توافق هسته‌ای در دسترس خواهد بود.» او بر اراده جدی تهران برای رسیدن به توافقی خوب، قوی و پایدار و البته با رعایت خطوط قرمز تأکید کرده و موضع مثبت روسیه در حمایت از توافقی که مورد تأیید ایران باشد را نیز ستود. در همین حال، سرگئی لاوروف نیز بر تداوم حمایت روسیه از حصول توافق و تلاش‌های مسکو برای نیل به یک توافقی عادلانه در راستای تحقق منافع و مطالبات طرف ایرانی تأکید کرد.
در این روند، طرفین اروپایی نیز همچنان از ادامه مذاکرات حمایت کرده و معتقدند که باید هر چه زودتر به توافقی مطمئن در زمینه اختلاف‌های هسته‌ای با ایران دست پیدا کرد. در همین زمینه، سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه به‌تازگی در یک نشست خبری در مورد احتمال ازسرگیری مذاکرات وین در آینده، گفت: «پیش‌نویس توافق برای ازسرگیری پایبندی به برجام از بیش از دو ماه قبل آماده شده بود. مذاکره‌کنندگان تروئیکای اروپایی نیز به همین دلیل وین را ترک کردند و به پایتخت‌های خود بازگشتند، چراکه متقاعد شده بودند این روند به‌زودی نهایی خواهد شد.» او همچنین ادامه داد: «از طرف‌ها می‌خواهیم که رویکرد مسئولانه‌ای اتخاذ کنند و هرچه فوری تصمیمات لازم برای نهایی کردن این توافق را اتخاذ کنند. این یک اشتباه جدی و خطرناک است که تصور کنیم این توافق، با توجه به‌سرعت پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران که می‌تواند آن را از منافع عدم اشاعه‌اش محروم کند، برای مدت نامعلوم روی میز خواهد بود.»این در شرایطی است که رئیس‌جمهور فرانسه نیز در گفت‌وگوی تلفنی اخیر خود با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بر تعهد کشورش برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ تأکید کرد. به گزارش روزنامه هاآرتص، کاخ الیزه در بیانیه‌ای اعلام کرد که امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی خود با نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت: «فرانسه مصمم به احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است.»
در همین حال، خاویر سولانا دبیر کل سابق ائتلاف ناتو و مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در خصوص پیامدهای شکست مذاکرات وین، هشدار داد. سولانا در یادداشتی در روزنامه واشنگتن‌پست درباره اهمیت بازگشت به برجام، هشدار داد که اگر آمریکا و غرب نتوانند برجام را احیا کنند، تنش‌ها با ایران افزایش خواهد یافت. او در مقاله خود تأکید کرد: «اگرچه جنگ اوکراین در قلب اروپا شدت یافته است اما نباید موضوع امنیتی دیگر، یعنی ایران و برنامه هسته‌ای درحال‌توسعه‌اش به دست فراموشی سپرده شود.»سولانا تأکید کرد: «تا زمانی که نتوانیم توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را به مسیر خودبازگردانیم به سمت یک تنش جدید با تهران پیش می‌رویم. رئیس‌جمهور بایدن و رهبران اروپا در خصوص اوکراین سریع و قاطع عمل کردند. آن‌ها اکنون نیز باید برای جلوگیری از تبدیل‌شدن ایران به یک کشور هسته‌ای اقداماتی انجام دهند. به همین منظور، انریکه مورا هماهنگ‌کننده مذاکرات وین به‌تازگی به تهران سفر کرد تا به نجات توافقی که بین تهران و واشنگتن گیرکرده است، کمک کند.»
خاویر سولانا همچنین به اختلاف موجود در واشنگتن بر سر خارج کردن نام سپاه پاسداران از فهرست تروریستی آمریکا اشاره‌کرده و قرار گرفتن نام سپاه در این فهرست را نمادین خواند. او هم‌زمان از تهران و واشنگتن خواست تا اجازه ندهند که این موضوع مانع از شکل‌گیری توافقی شود که حتی در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ هم زنده ماند. او همچنین با تأکید بر تلاش‌ها و حمایت‌های اروپا برای احیای برجام، تصریح کرد: «عجیب است، بایدن که در خصوص بازگشت به توافق هسته‌ای مانور داده بود و این وعده را مطرح کرد که آمریکا به برجام بازگشته است، اکنون دیپلماسی را که متحدان واشنگتن قویاً از آن حمایت می‌کنند به‌کندی پیش می‌برد. گفته می‌شود که او با توجه به در پیش بودن انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، جانب احتیاط را در خصوص ایران پیش‌گرفته است.»بااین‌وجود، دستیابی به یک توافق مشترک دوباره با ایران از سوی آمریکا، همچنان با مخالفت‌های گسترده‌ای نیز در داخل این کشور روبه‌رو است. در همین زمینه ماه گذشته طرحی با موافقت حزب دموکرات به تصویب رسید که از دولت بایدن می‌خواهد هرگونه توافق جدید با ایران باید شامل مسائل غیر مرتبط هسته‌ای نیز باشد که قطعاً موجب شکست در حصول توافق خواهد شد، اتفاقی که به‌شدت اشتیاق تهران را برای یک حرکت به‌سوی توافقی مشترک، کاهش داد.
در ادامه این مخالفت‌ها، تد کروز سناتور جمهوی‌خواه از ایالت تگزاس آمریکا نیز به‌تازگی با انتقاد از تلاش‌های کاخ سفید برای حصول توافق در وین مدعی شد که دولت بایدن به هر قیمتی به دنبال توافق هسته‌ای با ایران است. تد کروز در گفت‌وگو با روزنامه اورشلیم پست به انتقاد از مذاکرات دولت جو بایدن گفت: «متأسفانه دولت بایدن به دنبال یک توافق با ایران است و در این زمینه نشان داده‌اند که مایل‌اند هر امتیازی بدهند، حتی اگر این کار امنیت و ایمنی اسرائیل را نابود کند، حتی اگر امنیت و ایمنی آمریکا را برهم بزند.» او در ادامه مدعی شد آنچه به‌طور موقت موجب توقف این گفت‌وگوها شده، خواسته‌های افراطی و رادیکال ایرانی‌ها است.
این سناتور جمهوری‌خواه با اشاره به برخی گزارش‌ها مبنی بر خواست ایران برای خروج نام سپاه پاسداران از فهرست تروریستی آمریکا گفت: «خوشبختانه همین یک هفته پیش در سنا به طرح باقی ماندن نام سپاه در فهرست تروریستی رأی دادم. این مصوبه یک پیروزی قاطع برای هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه است که با اتفاق‌نظر و رأی اکثریت دو حزب به تصویب رسید.» او همچنین به اصلاحیه پیشنهادی خود در این مصوبه برای باقی ماندن تحریم‌های مرتبط با تروریسم علیه سپاه پاسداران اشاره کرد و در ادامه اظهارات خصمانه خود تأکید کرد: «من امیدوارم که این کار موجب توقف حصول توافق شود اما متأسفانه فکر می‌کنم که کاخ سفیدِ بایدن به هر قیمتی به دنبال یک توافق با ایران است.»تد کروز که همواره مواضعی ضد ایرانی دارد و از مخالفان برجام بوده است، همچنین اظهار کرد: «دولت بایدن به‌واسطه روسیه که دشمن ما است، با ایران که دشمن ما است مذاکره کرده است و دشمنان ما بر سر یک میز در حال مذاکره با آمریکا هستند تا به توافقی دست یابند که به اسراییل و آمریکا آسیب خواهد زد.» به ادعای او، دولت واشنگتن به‌منظور ترغیب مسکو برای تلاش در جهت دستیابی به توافق بر سر برجام در بحبوحه تحریم روسیه، مبلغ ۱۰میلیارد دلار در اختیار کشور روسیه قرار داده است.این سناتور آمریکایی با طرح ادعاهایی درباره فعالیت‌های سپاه پاسداران علیه شهروندان آمریکایی در منطقه بازهم به مخالفت با خواست ایران برای خارج شدن نام سپاه از فهرست تروریستی آمریکا پرداخت و گفت: «چرا در شرایطی که به گفته وزیر امور خارجه، ماهیانه دو میلیون دلار برای محافظت از مقامات پیشین، ازجمله مایک پمپئو وزیر امور خارجه سابق آمریکا هزینه می‌کنیم، باید با افرادی که گفته‌اند قصد آسیب زدن به مقامات ما را دارند مذاکره کنیم؟ درحالی‌که ایران همچنان گفته است که دست از تلاش علیه مقامات سابق شما و گرفتن انتقام برنمی‌داریم.»بااین‌وجود، تلاش طرفین برای دستیابی به یک نقطه مشترک جهت ادامه گفت‌وگوها همچنان وجود دارد. در همین زمینه، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک کنفرانس خبری گفت که هیچ نشانه‌ای دال بر عدم جدیت لازم از سوی ایران برای ازسرگیری مذاکرات وین در راستای احیای توافق هسته‌ای وجود ندارد. رافائل گروسی که در کنفرانسی مطبوعاتی در ژاپن سخن می‌گفت، درعین‌حال، تصریح کرد: «همچنان منتظر توضیحات قانع‌کننده از جانب ایران در ارتباط با برخی فعالیت‌های هسته‌ای آن‌ها هستیم.»
در همین حال، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اخیرا در یک کنفرانس خبری دراین‌باره گفت: «ما همچنان منتظر پاسخ واشنگتن به خواسته‌های منطقی و اصولی ایران و متنی هستیم که ایران و ۱+۴ در مورد آن توافق کرده‌اند. فکر می‌کنیم واشنگتن می‌داند که باید چه‌کاری کند که توافق در دسترس‌تر از آن چیزی که امروز است قرار گیرد. در مسیر درستی حرکت شده و ابتکارات خوبی هم بر روی میز است. فکر می‌کنیم یک تصمیم سیاسی در واشنگتن گرفته شود می‌توانیم پرونده این مذاکرات را ببندیم.»
خطیب‌زاده همچنین تأکید کرد: «مذاکرات وین متوقف نشده است و تهران منتظر تصمیم سیاسی واشنگتن است. اگر طرف آمریکایی در خصوص برخی راه‌حل‌هایی که پیشنهاد شد، پاسخ دهد ما می‌توانیم در موقعیتی قرار بگیریم که همه طرف‌ها برای انجام توافق به وین برگردند؛ بنابراین، اگر امروز آمریکا تصمیم سیاسی خود را بگیرد و اعلام کند، می‌توانیم گام مهمی را در راستای پیشرفت مذاکرات وین برداریم.»
