قطار سیاست خارجی ایران همچنان سرگردان و بی‌هدف | روزنو

Roozno | پایگاه خبری تحلیلی روزنو

به روز شده در: ۰۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۵۰
کد خبر: ۵۲۴۷۵۳
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار: ۱۵:۰۰ - ۲۵ ارديبهشت ۱۴۰۱
پرسش های بسیاری که بی پاسخ مانده است
در شرایطی که تحولات زیادی در منطقه و جهان در حال رخ دادن است، به نظر می‌رسد سیاست خارجی ما همچنان به صورت سرگردان به کار خود ادامه می‌دهد و نه تنها برنامه‌ای بلند مدت در حوزه روابط خارجی مشاهده نمی‌شود، گویی برنامه کوتاه مدتی هم وجود ندارد.

قطار سیاست خارجی ایران همچنان سرگردان و بی‌هدف

روزنو :مجید فرخی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حرف‌های زیادی در خصوص لزوم تغییر در رویکرد سیاسی و روابط خارجی در سال‌های اخیر زده شده است؛ اما گویی این حرف‌ها صرفا دعواهای جناحی بوده که برای تحقیر گروه‌های رقیب استفاده می‌شود.

در شرایطی که تحولات زیادی در منطقه و جهان در حال رخ دادن است، به نظر می‌رسد سیاست خارجی ما همچنان به صورت سرگردان به کار خود ادامه می‌دهد و نه تنها برنامه‌ای بلند مدت در حوزه روابط خارجی مشاهده نمی‌شود، گویی برنامه کوتاه مدتی هم وجود ندارد. البته این سرگردانی به امروز و این دولت محدود نمی‌شود و حوزه سیاست خارجی کشور همواره از این معضل رنج برده است. شاید بهترین توصیفی که می‌شود از سیاست خارجی کشور داشت، کشتی شکسته‌ای باشد که هر موجی آن را با خود می‌برد.

کشوری با منابع عظیم و ثروت‌های خدادادی ارزشمند، موقعیتی بسیار حائز اهمیت، وسعت جغرافیایی و تنوع اقلیمی کم نظیر، جمعیتی قابل قبول و مزایای بی‌شمار دیگر که هر یک خود برای فراهم کردن بستر پیشرفت و توسعه یک کشور کافی است. حرف‌های زیادی در خصوص لزوم تغییر در رویکرد سیاسی و روابط خارجی در سال‌های اخیر زده شده است؛ اما گویی این حرف‌ها صرفا دعواهای جناحی بوده که برای تحقیر گروه‌های رقیب استفاده می‌شود.

به راستی اگر بخواهیم مصادیقی از تجربیات موفق کشور در حوزه سیاست خارجی ذکر کنیم، چند مورد را می‌توان گفت. در کدام بخش از این جهان پهناور دارای روابط راهبردی و عمیق هستیم؛ به فرض اگر هم باشیم، چقدر این روابط توانسته منافع ملی کشور را تامین کند؟! چقدر برای مواجهه با تهدیدات احتمالی آماده هستیم؟! آمادگی پیشکش؛ چقدر به این تهدیدات واقف هستیم. ارتباط با سرزمین‌های دورتر و منافع و ظرفیت‌هایی که می‌توانست برای کشور به ارمغان بیاورد را کنار بگذاریم. برای همین منطقه خودمان چه برنامه‌ای داریم؟! اساسا سفارتخانه‌ها و دیپلمات‌های ما در کشورهای دیگر چه کار می‌کنند؟!

برنامه ما برای منطقه قفقاز چیست؟ برای مواجهه با تهدیدات احتمالی از سوی همسایه شرقی و خنثی کردن آن آمادگی داریم؟ روابط ما با عراق در چه وضعیتی قرار دارد و به همان گرمی سابق هست؟ برای همسایه‌های جنوبی و شمالی و توسعه روابط با آنها چه برنامه‌ای داریم. با وجود اینکه در نهادهای فعال در حوزه روابط خارجی از جمله وزارت امور خارجه و نهادهای نظامی و امنیتی بخش‌هایی در حوزه همه مناطق ذکر شده وجود دارد و احتمالا مشغول فعالیت هستند، اما به نظر می‌رسد که خود آنها هم پس از هر اتفاق جدیدی غافلگیر می‌شوند. جنگ دوم قره‌باغ که به اذعان بسیاری از کارشناسان سیاسی تاثیر مستقیمی بر مناسبات سیاسی، اقتصادی، امنیتی و ... ایران دارد، مشتی از خرواری است که همه چیز را به خوبی به تصویر می‌کشد. از زمان پایان این جنگ اتفاقات زیادی در دو کشور درگیر یعنی جمهوری آذربایجان و ارمنستان و به طور کلی منطقه قفقاز افتاده و بازیگرانی از جمله ترکیه و اتحادیه اروپا سعی در ایفای نقش در آن داشته‌اند. سهم جمهوری اسلامی ایران در این بین چه بوده است؟

از زمان روی کار آمدن امارت اسلامی در افغانستان، اتفاقات زیادی بین دو کشور رخ داده و روابط فی ما بین با چالش‌هایی مواجه بوده است. از درگیری‌های محدود مرزی گرفته تا حقابه ایران از هیرمند و حمله به کنسولگری ایران در هرات و ... همچنان آینده روابط دو کشور را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین، بحث‌های زیادی در مورد فرصت‌های جدید جمهوری اسلامی در حوزه انرژی مطرح شد که بعید است مورد توجه فعالان حوزه سیاست خارجی قرار گرفته باشد.

به نظر می‌رسد تا زمانی که نهادهای فعال در حوزه سیاست خارجی به همین شکل به کار خود ادامه می‌دهند، انتظار اینکه منافع ملی در حوزه بین المللی تامین شود، دور از واقعیت است. مادامی که برنامه مشخصی برای هر یک از مناطق و کشورهای مهم نداشته باشیم، چطور می‌توان انتظار داشت روابط خارجی بتواند منافع اقتصادی کشور را تامین کند. بیش از دو دهه است که پرونده هسته‌ای تمرکز سیاست خارجی را به خود معطوف کرده و علیرغم شعارهایی که دولت‌های مختلف و از جمله دولت سیزدهم می‌دهند، ظاهرا هیچ برنامه دیگری برای حوزه سیاست خارجی وجود ندارد. اخیرا هم که بحث‌هایی بر سر دریافت مطالبات ارزی خارجی ایران مطرح می‌شود و هنوز معلوم نیست که چه زمانی و با چه شرایطی این مطالبات وصول خواهد شد.

مطالب مرتبط
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
United States of America
۰۱:۵۰ - ۱۴۰۱/۰۲/۲۶
0
0
با سلام به شما..اینجانب به عنوان یکی از کنشگران سیاسی و مدنی و از کاربران قبلی شما هستم که هنوز هم اینروزها دارای شرایط و محدودیتهای خاص ارتباطی هستم و این کامنت را هم با موبایل یکی از آشنایان نوجوانان برای سایت مردمی شما بطور خصوصی ارسال می کنم ..

متاسفانه امثال این آقا بعنوان تحلیلگران سرشناس داخل کشور ما، هرچند از دردها و فلاکتهای ناشی از سیاستهای غلط جهانی ج.ا ایران میگویند ولی از درمانها و راه حلها برای آن نه امثال ایشان و نه امثال لوس آنجلس نشین ها و لندن نشینها چیزی نمی گویند یا بدرستی و بصورت کارساز نمی گویند!!!..

اما بهرحال اگر در ارتباط با سیاستهای خارجی و داخلی اخیر یک جمعبندی داشته باشیم، امروزه و بویژه بعد از آغاز جنگ سرد و گرم توامان روسیه علیه اوکراین و غرب ، وقایع و تحولات اخیر جهان همراه با سیاستهای پر از جهل و لجاجت ج.ا ایران، نقش زیادی در تعیین سرنوشت کشور ما و همه ی ما جهانیان حتی، خواهد داشت..
بویژه در ارتباط با خود ما که دولتمردان و مسئولان ج.ا ایران همچنان رسیدگی اساسی به انبوه مشکلات تلنبار شده داخلی را انجام نمی دهند و نارضایتی ها و همین اعتراضات گهگاه بیرونی را باعث می شوند..و دولت آمریکا هم که هر دو بخش سپاه را و در نهایت ج.ا ایران را بطور رسمی در لیست خارجی تروریستها نگه داشت چنانکه تا میزان زیادی پیش بینی هم می شد!...
از اینرو بسیاری از موارد نامطلوب برای ملت ما مثل انواع تحریم ها حتی در صورتی که خود غربیها به برجام نیمه جان، جان دوباره ای بدهند به احتمال زیاد تورم را همچنان زیادتر از قبل خواهد کرد..چرا که خصومتهای سیاسی و تروریستی ج.ا ایران و کل غرب هم همچنان ادامه خواهد داشت، علی الخصوص که روسیه هم علاوه بر بحران اوکراین با اعلام آمادگی اخیر کشورهای سوئد و فنلاند در پیوستن به ناتو، ضربه های بزرگ دیگری را به خودش خواهد زد و بدین ترتیب با این تضعیف شدن بیشتر نخواهد توانست حمایت چندانی از متحدان دورش مانند ج.ا ایران انجام دهد و از آنطرف همزمان با بی نتیجه ماندن مذاکرات نهایی برجام، آمریکا با هشدارهای قبلی که داده به همراه اسرائیل به پلن های بی و ثی نزدیک تر می شوند..
و از اینرو در کنار همه ان تحولات بزرگ بین المللی با روسیه، ج.ا ایران هم که خودش با جهل مرکب اش باعث تحریمهای بیشتر برای خودش و ملتش می شود از اینرو چاره موقت را در این می بیند که تقریبا" بعد از یک دهه همانند دوره احمدی نژاد اندکی یارانه های تحقیری بیشتری را به مردم تحمیل می کند تا چند برابر آنرا در مقایسه با تورم و گرانیهای حاصله با کارخانه ها و شرکتهای شبه دولتی خود به دست آورد، تا با درآمد حاصله در شرایط تحریمی پیش رو..همچنان علیه ملتهای منطقه، تفرقه انگیزی و فرقه سازی و افراطیگری خود را ادامه دهد..که ادامه این روند همچون قبل باعث فقر و فلاکت بیشتر ملت ما می شود که البته بخاطر همین فقر و فلاکت بیشتر هم اعتراضات جسته و گریخته ملت را در این روزها می بینیم....

و اما سوال اصلی اینروزها و این ماههای کشور ما اینست که این نارضایتی ها و اعتراضات و دادخواهی ما ملت که در همه این سالهای اخیر هم تقریبا" ادامه داشته و از بین نرفته اما چرا به اعتراضات بزرگ و گسترده و کارسازی منتهی نمی شود؟؟! و اکثر ملت ما برای حضور یافتن در یک اعتراضات وسیع ترس و واهمه دارند؟! که در اینمورد اصلی بنظر اینجانب نکات زیر حائز اهمیت است:

۱- ملت ما باید بدانند که در صورتیکه در یک تجمع عادی شرکت کنند و سپس بصورت اتفاقی دستگیر شوند، معمولا" یک تعهدنامه ساده از آنها گرفته میشود مبنی بر اینکه دوباره در چنین تجمعاتی شرکت نکنند و سپس اگر که یک لیدر اعتراضی نبوده اند و یا کوکتل مولوتوفی، چیزی پرت نکرده اند و یا عضو رسمی گروههای مسلح خارج کشوری نبوده اند بدون هیچ مجازات و محکومیتی آزاد می شوند

۲- بهتر است که ملت و بخصوص جوانان تحصیلکرده برای مشارکتهای اولیه یا عادی در اعتراضات، کمی هم به چند اصول از قانون اساسی دال بر اختیارات دولت در مقابله با رفتارهای پرخشونت و همچنین حق و حقوق شهروندی خود آگاهتر باشند و با این آگاهی و حس مسئولیت درست تری بتدریج در تجمعات شرکت کنند و در صورت دستگیری بیمورد یا اتفاقی هم، از حق و حقوق انسانی خود در برابر پلیس یا بازجویان استفاده کنند..مثل حق مسلم شهروندان برای ایجاد تجمعات طبق اصل ۲۷ قانون اساسی بدون اینکه مخل نظم عمومی و مبانی اسلامی کشور بشوند..و یا طبق اصل ۳۸ قانون اساسی، ممنوعیت هرگونه اعمال خشونت و آزار و اذیت در بازداشتها و یا برای گرفتن سوگند و اعتراف و اقرار و غیره..
ضمن اینکه اگر زیاد نگرانند فقط کافیست که بصورت یک شهروند عادی ولی مستمرا" در اعتراضات شرکت داشته باشند و اگر هم بهرحال دستگیر شدند، بجای نگرانی و واهمه داشتن،ضمن استفاده از حقوق شهروندی و قانونی خود بسادگی مثلا" اینگونه توضیح دهند که مگر طبق قوانین اجتماعی و قانون اساسی کشور هر کس در قبال اتفاقات افتاده بر ملت و یا کشورش که در آن زندگی میکند مسئولیت ندارد؟ و یا مطابق با توصیه های اسلام، امر به معروف و نهی از منکر در آنجا کند؟؟! که خوب مطمئنا" این حق را هرکس دارد!!!..و بنابراین بنده هم بعنوان یک شهروند مسلمان فقط کمی وقت صرف کردم تا ببینم که آنجا مسئله و مشکل چیست؟ و اگر بتوانم کمکی به حل مشکل جامعه انسانی ام بکنم..و یا ببینم که اگر مشکلشان بیمورد است،به آنها حالی کنم که بیخودی اعتراض نکنند و برای همه ی ما ملت و برای شما ماموران انتظامات که از ما مردم هم، مالیات هزینه ی این کارها می کنید، هزینه و مزاحمت اضافی درست نکنند که کاری نادرست است" !!!!...
و بنابراین کافیست که ملت ما علاوه بر سواد آکادمیک کمی هم خودآگاهیهای جامعه شناسی را از قبل بدانند و در کلیات مسئله تجمعات اعتراضی آگاهتر و راحتتر باشند! .. تا بدون نگرانیهای زیاد و با تحمیل هزینه های کمتری به ملت، تجمعات اعتراضی نسبتا" بزرگی بتدریج شکل بگیرد ..

۳- ملت ما و حتی جوانان تحصیلکرده ما یا معمولا" آگاهی قانونی و جامعه شناختی کمی در این مورد دارند و علاوه بر اینکه معمولا" بی تفاوت به مباحث اعتراضی هستند، بعضا" هم هیجانی فکر می کنند چنانچه مثلا" بسیاری از هموطنان عادی در شبکه اجتماعی توئیتر هنوز بعد از چند سال تجربه عینی نامطلوب در شکل گیری یک اعتراض گسترده در کل کشور!..بسیار هیجانی و غیر واقع بینانه توئیت می کنند،ولی خودشان اکثرا" نه در اعتراضات بیرونی شرکت کرده اند و نه مستقیما" هزینه ای پرداخت کرده اند..ولی بعد از اینهمه سال بعنوان یک فعال مجازی بهتر است واقع بین باشند و بدانند که در هیچ جای جهان تحولات بزرگ معمولا" بطور فی البداهه و ناگهانی و آنهم با هیجان و خشونت بالا نه اتفاق می افتند و نه پایدار می مانند..از اینرو برای ملت عادی در این مقطع باید رفع نگرانی کرد که برای حضور اولیه در تجمعات عادی اصلن نیازی نیست که همه مثلا" پیش بند ببندند و مثل لیدرهای خشن با موتور سوارهای دولتی درگیر شوند و نظم عمومی و اعتراضی را هم بهم بزنند تا که نیروهای ضد شورش دولت هم طبق قوانین بین المللی حق حاکمیتها در تامین امنیت عمومی در تجمعات اعتراضی سواستفاده کند و همچنان در همان ساعات اولیه، اعتراضات را سرکوب کرده و مسئله رو بکلی جمع کند..!!!!
بنابراین روشنگری این موارد میدانی هم در اجتماعات ما اهمیت خاص خودش را دارد.. ‌تا آگاهسازی های لازم صورت بگیرد که با حداقل حضور همه ملت در یک تجمع عادی و حتی بصورت تماشاچی و بدون نگرانی در محل اعتراضات و با بالارفتن قابل توجه جمعیت، افراد و فعالان فداکاری مثل حبیب فداییها و اسماعیل بخشی ها همیشه بعنوان لیدر میدانی هستند که بصورت مسالمت آمیز و بدون خشونت شروع کار را به پیش برده و در مراحل بعد به نتایج مطلوب و مثبت برسانند..و ملت عادی ما در هرحال بعد از شرکت کردنهای عادی در تجمعات اعتراضی ضد حکومتی، خیلی نگران نباشند که دولت هم معمولا" لیدرهای میدانی و فعالان و رهبران ملی را بازداشت می کند و در شرایط فعلی آنها را هم زود و بعد از چند روز آزاد می کند، چونکه هر روز هم زیر فشارات داخلی و خارجی ناشی از جهالت بیشتر خود هستند..و اصلا" نهایتا" گیریم که در همان دور اول بازداشت، یکی دو سیلی و مشت اتفاقی را هم بعنوان یک معترض به ظلمها و تعرض هایی ک بر ما و ملت و کشور وارد شده، خوردیم تا هرکدام از ما برای اولین بار کمی اثر گزار باشیم در اینصورت آیا برای دفاع از آزادی و پیشرفت در کشور نمی ارزد که هر ایرانی یکی دو سیلی احتمالا" هم بخورد و بعدا" یا فردا پیش بچه هایش و بقیه سرافراز باشد که نسبت به ملت و کشور خود بی تفاوت نبوده و هزینه آزادی هم داده؟!! که مسلما" ارزش بسیار بالای خودش را دارد..

۴- در مورد شکل گیری و گسترش اعتراضات همانطور که در بالا گفته شد حضور اولیه و معمولی و حتی تماشاوار ولی مداوم قریب به اتفاق ملت ضروری است ولی از طرف لیدرهای ملی هم در سطوح اولیه اعتراضات باید مسالمت آمیز بودن و تند نبودن شعارها و بدور از خشونت و آتش زدنهای اموال عمومی مدنظر باشد تا شهروندان و خانواده های ایرانی ترس و نگرانی چندانی نداشته و براحتی شرکت داشته باشند تا در مراحل بعدی اعتراضات وسیعتر و مثمر ثمرتری شکل بگیرد و به نتیجه برسد..مسلما" در مراحل بعدی با شکل گیری اعتراضات وسیعتر و با اقدامات غیر منطقی و خشونت آمیز نیروهای نظامی یا دولتی، حق دفاع مشروع هم برای ملت ایران محفوظ است..

۵- در نهایت هرکسی از هموطنان برای اعتراض مسالمت آمیز به حق و حقوق ابتدائی اقتصادی و انسانی خود.. بهتر است ک سهم خود را بطور منطقی تا تشکیل یک اعتراض وسیع مدنی و یا دستگیری اولیه ادا کند..و اگر هم بار اول بصورت اتفاقی دستگیر شد، می تواند که با دادن تعهدنامه در بار دوم در اعتراضات حضور نیابد! چرا که مطمئنا" احتمال این خیلی کم و تقریبا" محال است که هر ایرانی یکبار در اعتراض بزرگی باشد و دستگیر و آزاد شود و اعتراضات ملی به هدف خود نرسد ولی در حالت فعلی که اکثریت ملت نگران باشند و حتی یکبار حضور عادی نداشته باشند و فقط چند هزار نفر یا نهایتا" چند هزار خانواده در کل کشور.. همه کارها و مطالبه گریها را انجام دهند، ملت به نتیجه چندانی نخواهد رسید و افزایش فقر و فلاکتها و بدبختیها را همچنان شاهد خواهیم بود..که مطمئنا" امید است که چنین مباد و حداقل تک تک ما افراد ملت هم خود را لحظاتی در جای لیدرها و فعالان ملی بگذاریم و بدانیم ک آنها چه هزینه ها و مشکلاتی را سالهاست بخاطر ملت و کشور متحمل می شوند..و بنابراین هرکداممان تا حد ممکن بعنوان یک ایرانی آزادیخواه و سرافراز وظایف خود را انجام دهیم..

به امید ایرانی آزاد و آباد و سرافراز..
نظر شما
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
نام:
ایمیل:
* نظر:
عکس روز
خبر های روز