دولت، گرفتار در‌ «گیره» بهارستان

روزنو :خط‌و‌نشان بهارستان برای پاستور با شروع سال جدید شدت گرفته و در روز نخستین جلسه صحن علنی در قرن جدید، 33 تذکر نمایندگان به رئیسی خبر‌ساز شد و روز گذشته هم 190 نماینده با ارسال نامه‌ای به رئیسی، بر انتظارات خود در احیای برجام برای چندمین‌بار تأکید کردند‌. در این میان، بحث استیضاح وزرا نیز به صورت جدی پیگیری شد. تندروهای مجلس که دل به تداوم وضع موجود بسته‌اند، از هرگونه سنگ‌اندازی در مسیر احیای برجام کوتاهی نمی‌کنند و روز گذشته برای چندمین بار بر طبلی کوبیدند که صدایی جز گسترش فقر و نارضایتی اجتماعی از آن بلند نخواهد شد.

قبل از تعطیلات سال نو، تندروها در جلسه‌ای با امیرعبداللهیان، با انتقاد از بی‌اطلاعی خود از روند مذاکرات برجام، وزیر امور خارجه را مورد عتاب قرار دادند که مبادا از اجرای قانون راهبردی تخطی کند و مذاکره‌ای را به سرانجام برساند که مورد حمایت آنها نباشد. این عکس‌العمل تندروها مورد حمایت نمایندگان مستقل و معتدل مجلس نیست؛ بنابراین به نظر می‌رسد کلیت مجلس حامی تیم مذاکره‌کننده‌ای باشد که از دولت مورد حمایت بهارستان بیرون آمده است. اما با شروع سال جدید و ارسال چندباره نامه نمایندگان معترض به احیای برجام، این نگاه حمایت از دولت در حال رنگ‌باختن است. گویی در وزن‌کشی سیاسی نمایندگان، وزنه تندروها اگر سنگین‌تر هم نباشد، سروصدایشان به میزانی بلند است که صدای نمایندگان معتدل شنیده نشود. اوایل اسفند سال گذشته نامه 250 نفر از نمایندگان مجلس که شش شرط برای احیای برجام قائل شده بودند، در صحن قرائت شد و بعد از آن نامه 160 نفر از بهارستان‌نشینان در 12 اسفند خطاب به دولت قرائت شد که در آن از دولت خواسته شده بود خود را مقید به ضرب‌الاجل‌ها نداند و بر رعایت چارچوب‌های قانون اقدام راهبردی لغو تحریم‌ها اهتمام ویژه داشته باشد؛ قانون راهبردی‌ای که به گفته روحانی، رئیس دولت قبل، مانع اصلی در احیای برجام بود و نمی‌توان با رعایت بند به بند آن قانون، در نهایت به توافقی در احیای برجام دست یافت. هرچند احساس می‌شد مجلس اصولگرا با روی کار آمدن دولتی اصولگرا از مواضع سخت‌گیرانه و در حقیقت سنگ‌اندازی‌ها در مسیر احیای برجام کوتاه بیاید و با حمایت از رئیسی و تیم مذاکره‌کننده سبب رفع تحریم‌ها شود، اکنون مشخص شده مشکل تندروها فراتر از گرایش سیاسی دولت‌هاست و همچنان بر مواضع همیشه مخالف خود در رابطه با برجام اصرار دارند. دیروز هم جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور خواستار اخذ تضمین‌های محکم‌تر از طرف مقابل در مذاکرات وین شدند. این در حالی است که «ضمانت محکم‌تر» در برابر ضمانتی که ما نمی‌دانیم چه بوده، در لغت‌نامه سیاسی نمی‌تواند تعریف خاصی داشته باشد و مرز متغیر تفسیر اصلاحات، بسته به منافع اشخاص، احزاب و گروه‌ها یک چالش همیشگی است.

روز گذشته ولی‌الله بیاتی، نماینده تفرش در مجلس شورای اسلامی، در تذکری خطاب به وزیر امور خارجه گفت: ما اعتبار حکومت را به راحتی به دست نیاوردیم؛ خون‌های زیادی ریخته شده و شهدای بسیاری دادیم. در مذاکرات وین باید اقتدار جمهوری اسلامی ایران حفظ شود. در ضمن در توافق باید به موضوع اقتصاد و معیشت مردم توجه کنید.

‌سایه استیضاح بر سر وزرا

در سوی دیگر نشانه‌ها از روابط نه‌چندان خوب بهارستان و پاستور، تلاش برای استیضاح زود‌‌هنگام وزرا قرار دارد که نشان از نارضایتی نمایندگان اصولگرا از دولت اصولگراست. در این راستا، عضو کمیسیون صنایع مجلس دیروز گفت: «با قدرت پیگیر استیضاح وزیر صمت هستم». او حتی تأکید کرد: «فاطمی‌امین از خیلی موضوعات، بیگانه و دور است». لطف‌الله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، در توضیح تصمیم خود گفته است: «استیضاح را با قدرت پیگیری می‌کنم. ما قبلا در رابطه با عملکرد وزیر نمی‌خواستیم استیضاح کنیم، اما من الان می‌خواهم استیضاح را اصلاح کنم؛ چون من در رابطه با قیمت خودرو به ایشان انتقاد داشتم. الان عملکرد وزیر نشان می‌دهد آقای فاطمی‌امین از خیلی موضوعات بیگانه و دور است». او درخصوص بحث واردات خودرو و اعمال نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام در مصوبه نمایندگان مجلس نیز توضیح داد: «استنباط ما این است که این مسئله در اختیار دولت است و دولت می‌تواند واردات داشته باشد. کاری که مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام داد، این بود که گزارشی را به شورای نگهبان داد و شورای نگهبان هم با هیئت‌رئیسه که مجوزی از صحن داشتند، با هم کنار آمدند و نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام مبنی بر حذف اعمال شده است».

‌برای پیگیری استیضاح به ما می‌گویند منفعت‌طلب!

سیاهکلی در رابطه با موضوع استیضاح وزیر صمت که از سال گذشته به هیئت‌رئیسه تحویل داده شده و تاکنون اعلام وصول نشده است، گفت: به‌تازگی یک مطلب جدید پیش آمده که رسانه دولت اصلا ماها را منفعت‌طلب خطاب کرده و گفته اینهایی که دنبال استیضاح هستند، منفعت‌طلب هستند. جالب است به‌عنوان یک رسانه دولتی که از بیت‌المال پول می‌گیرد، بالای هزارو ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه می‌گیرد، بیش از هزار کارمند دارد، در کشورهای مختلفی نمایندگی دارند و باید مدافع واقعی دولت و مردم باشند و این رویه خیلی وحشتناک است. وی گفت: در چارت اخیری که ما آن را افشا کردیم و ابلاغ شده است، اصلا «معدن» وجود نداشت، نمی‌دانم آقای وزیر دارد چه کار می‌کند. بنابراین اگر تا دیروز از من می‌پرسیدند، می‌گفتم نمی‌خواهم عملکرد وزیر را استیضاح کنم، اما از این به بعد عملکرد وزیر را هم می‌خواهم استیضاح کنم.

‌تصمیمات نسنجیده دولت در حال مشکل‌سازی است

جبار کوچکی‌نژاد، نماینده مردم رشت و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت استیضاح وزرای کار و صمت که برای آنها امضا جمع‌آوری شده اما اعلام وصول نشده‌ است، گفت: من اطلاع ندارم دولت اکنون در حال ایجاد تغییرات در کابینه است یا خیر؛ اما احتمال دارد دولت بعد از اینکه شش ماه از عملکرد کابینه گذشته و عملکرد وزرا و استانداران را بررسی کرده است، چنین تصمیمی داشته باشد. قطعا هم استانداران و هم وزرا باید تعدادی جابه‌جا یا تعویض شوند و در جای دیگری به کار گرفته شوند. بنابراین ممکن است دولت خودش دست به تغییراتی بزند. وی ادامه داد: این انتظار برای تغییرات وجود دارد و اگر دولت و رئیس‌جمهور تعلل کنند، مجلس به ناچار به این موضوع ورود خواهد کرد. عضو فراکسیون کارگری مجلس اضافه کرد: ورود مجلس فعلا روی سه وزیر اقتصاد، کار و صمت است، اما احتمال دارد این دامنه به وزرای دیگر مانند وزیر علوم نیز گسترش پیدا کند و وزرای دیگر هم از سوی مجلس مورد استیضاح قرار گیرند.

‌رگبار تذکرها به وزرا

در این میان، مجلس اولین جلسه خود در قرن جدید را توفانی آغاز کرد و نمایندگان 33 تذکر به دولت دادند. حجم بالای تذکرات که نشان از ناخشنودی بهارستان از عملکرد پاستور داشت، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها پیدا کرد. سیدناصر موسوی‌لارگانی روز دوشنبه در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی به هیئت‌رئیسه مجلس درباره استیضاح وزیران کابینه دولت سیزدهم گفت: استیضاح دو وزیر که به امضای ۵۵ نماینده مجلس رسیده، تقدیم شده است، اما اعلام وصول نمی‌شود؛ یکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و دیگری وزیر صنعت، معدن و تجارت است که ما درخواست اجرای آیین‌نامه برای استیضاح این دو وزیر را داریم. روح‌الله متفکرآزاد، عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه علنی روز گذشته قوه مقننه دیگر تذکرات کتبی نمایندگان را که 33 مورد بود، خطاب به مسئولان اجرائی کشور قرائت کرد.

مجلس نمی‌تواند بگوید دولت مقصر است

غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی در یادداشتی که از او منتشر شده است، به انتقاد از موضع مجلس در قبال دولت پرداخته و مقصر همه مشکلات دانستن دولت از سوی نمایندگان را اشتباه دانسته و معتقد است: «اتفاقی در مجلس در حال رخ‌دادن است که مجلس می‌گوید ما اختیار را به دولت داده‌ایم و هر تبعاتی داشته باشد، مقصر آن دولت است. مردم مجلس را می‌شناسند و مجلس محل تصمیم‌گیری درباره بایدها و نبایدها و تصمیم‌گیری قطعی درباره مسائل است. اینکه توپ را به زمین دولت انداخته‌ایم، زشت‌ترین اصطلاحی است که از مجلسی‌ها شنیده می‌شود. هر کاری که انجام شود و غلط باشد و مردم مجبور به هزینه‌دادن شوند، مسئول آن مجلس است و تمام. ما از دوره رضاخان تا‌کنون برنامه برای اداره کشور داشتیم؛ هفت برنامه پیش از انقلاب و بعد از انقلاب نیز شش برنامه داشته‌ایم، اما از سال ۹۹ که برنامه ششم تمام شد تاکنون برنامه‌ای وجود ندارد. مگر می‌شود یک کشور را بدون برنامه اداره کرد؟ همه دولت‌ها علاقه دارند برنامه‌ای بالاسری نداشته باشند و برنامه خود را عملیاتی کنند، اما چرا مجلس به دنبال تصویب یک برنامه نیست که ریل‌گذار دولت شود؟ چرا مجلس دولت را مکلف به ارائه برنامه نمی‌کند؟ چرا این اتفاق در حال رخ‌دادن است؟ بودجه ۱۴۰۱ با کدام برنامه بالاسری تنظیم شده است؟ مجلس باید از نظر نمایندگان پیشین استفاده کند و چندین طرح اقتصادی را کلید بزند و رویه گذشته خود را تغییر دهد؛ چرا‌که در سالی که گذشت، فعالیت‌های مجلس نتیجه‌ای برای مردم نداشت».