فرار مغزها از سفره فقرا

روزنو :مدت‌هاست که مغزها یا همان خشکبارها از سفره اقشار ضعیف و حتی متوسط فرار کرده‌اند. این را می‌توان با نگاهی به قیمت هر عدد پسته و درآمد روزانه یک حداقل‌بگیر به‌خوبی فهمید. طبق تعریف بانک جهانی از فقر مطلق بر مبنای داده‌های مربوط به نیازمندی‌های اساسی ۱۵کشور کم‌درآمد؛ درآمد روزانه کمتر از ۱.۹دلار معادل فقر مطلق است؛ با توجه به قیمت دلار ۲۶هزارتومانی، افرادی که روزانه کمتر از ۴۹هزار و ۹۰۰تومان درآمد دارند در فقر مطلق زندگی می‌کنند؛ این میزان درآمد در ماه معادل یک‌میلیون و ۴۸۲هزار تومان است. با این حساب می‌توان نتیجه گرفت که افرادی که درآمد ماهانه کمتر از چهار میلیون تومان دارند هم زیر خط فقر مطلق هستند.

چرا که خط فقر بر مبنای حداقل کالری موردنیاز به این صورت است که شخصی نتواند حداقل ۲۱۰۰کالری در روز دریافت کند به‌عنوان خط فقر خوراکی مطرح می‌شود؛ بر این اساس یک نان بربری تقریباً ۶۰۰کالری انرژی نیاز دارد. طبق آمار و ارقام از سال ۱۳۹۰ در یک خانواده کم‌درآمد ۳۲درصد از هزینه‌ها صرف مسکن و اجاره‌بها می‌شده است اما این رقم اکنون به ۳۶درصد ارتقا یافته است، یعنی یک خانواده کم‌درآمد یک‌سوم بودجه ماهانه خود را صرف اجاره‌بها می‌کند. از طرفی نیز طبق آمار 10سال اخیر حدود ۳۳درصد از درآمد خانواده‌های فقیر صرف خوردوخوراک می‌شود؛ بر همین اساس از مجموع درآمد خانواده‌های زیرخط فقر مطلق، حدود ۶۰درصد برای مسکن و خوراک صرف و تنها ۳۱درصد برای سایر هزینه‌ها همچون بهداشت، آموزش و رفاهیات می‌شود. با چنین ماجراهایی، بار دیگر روزهای پایانی سال فرارسیده و گرانی‌ها بیداد می‌کند؛ از کالاهای اساسی گرفته تا اجناس و مهم‌ترین خوراکی‌های عید. نکته تلخ اینکه، قیمت برخی کالاها به‌قدری افزایش‌یافته که در سفره اقشار ضعیف و حتی متوسط دیگر جایی ندارند؛ خوراکی‌هایی مانند آجیل که خرید آن‌ها دیگر چیزی شبیه به خرید طلا و سایر اجناس ارزشمند است و به عبارتی در صف لاکچری‌ها دسته‌بندی می‌شود.

آجیل یکی از مفیدترین میان وعده‌ها و محصولاتی است که برای پذیرایی در دورهمی‌های عید دیدنی مورداستفاده قرار می‌گیرد و امسال در همین روزهای آخر سال رکوردی دوباره ثبت کرده. البته این را نه‌فقط گزارش‌های میدانی که آمارهای رسمی هم می‌گویند. آن‌طور که بررسی گزارشی از مرکز آمار ایران در رابطه با متوسط قیمت اقلام خوراکی در بهمن‌ماه امسال، حکایت دارد مغز گردو، پسته و بادام افزایش ۱۷ تا ۴۰درصدی قیمت داشته‌اند. گفته می‌شود قیمت هر کیلو پسته به‌طور متوسط از ۲۲۷هزار تومان در بهمن پارسال به ۳۱۸هزار تومان در بهمن سال جاری رسیده و تا بیش از ۳۹۰هزار تومان هر کیلو قیمت خورده است، این کالا در مقایسه با آذر سال جاری ۲.۶ و بهمن پارسال ۳۹.۸درصد گران شده است. البته برخی از گزارش‌ها هم از رسیدن قیمت بادام به 400هزار تومان به ازای هر کیلوگرم خبر می‌دهند. یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد درصورتی‌که هر کیلوگرم پسته معادل 900عدد باشد، خرید هر عدد پسته این‌روزها حدود 353 تا 444تومان خرج روی دست شما می‌گذارد. درصورتی‌که هر 10گرم پسته تقریباً معادل با هشت عدد باشد، خرید این میزان معادل دو هزار و 824تومان برای شما آب می‌خورد. جالب است بدانید که قیمت هر کیلو پسته در اسفند سال 1397، به‌طور متوسط 200هزار تومان بود که خرید هر عدد پسته در آن‌روزها معادل 250تومان هزینه‌بر بود؛ قیمتی که حالا برای هر عدد به بیش از 300تومان رسیده. البته که پسته تنها خوراکی‌ پراهمیت روزهای عید نیست که گرانی را آهسته و پیوسته تجربه کرده، نگاهی به سایر مغزها نیز نشان‌دهنده رشد قیمت آن‌ها در مقایسه با سال‌های گذشته دارد. در این‌روزهای آخر سالی، قیمت مغز گردو هم حسابی رکورد زده؛ از متوسط ۲۵۷هزار تومان در بهمن سال گذشته به ۳۰۰هزار تومان در همین ماه در سال جاری رسیده که حتی تا بیش از ۳۳۵هزار تومان هم قیمت خورده است. فعالان بازار می‌گویند مغز گردو نسبت به آذرماه امسال ۱.۳درصد و بهمن پارسال ۱۷.۱درصد گران شده است.

این اوضاع درباره بادام درختی هم در جریان است؛ متوسط قیمت بادام درختی نیز در بهمن امسال بیش از ۳۰۰هزار تومان در هر کیلو بوده و تا ۳۶۰هزار تومان هم فروش رفته است، متوسط قیمت بادام در بهمن پارسال ۲۹۵هزار تومان بوده است. بر این اساس بادام نسبت به آذرماه سال جاری ۲.۱ و بهمن سال پیش ۲۴.۶درصد گران شده است. نگاهی به وضع صادرات این خشکبار در انبوه آمارهای گمرک نشان می‌دهد که در ۱۰ماهه امسال دو هزار و 748تن به ارزش بیش از ۲۳.۲ میلیون دلار بادام، ۴۲۶تن به ارزش بیش از ۲.۵میلیون دلار گردو، ۱۰۳.۳هزار تن به ارزش بیش از ۶۲۱.۵میلیون دلار پسته با پوست، ۱۵.۳هزار تن به ارزش بیش از ۱۷۰.۷میلیون دلار مغز پسته و ۶۴۷تن به ارزش بیش از ۵.۱میلیون دلار سایر پسته‌ها از ایران صادرشده است؛ صادراتی که جز گرانی چیزی برای اقشار ضعیف نداشته است.