دلارهای پس از احیای برجام کجا خرج میشوند؟
روزنو :حجتالاسلام وحید هروآبادی، روحانی نزدیک به محمود احمدینژاد در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، دربارهی احتمال احبای برجام و منابع مالی حاصل از آن نوشت:
«از ددلاین اول مارس تا خبر رویترز از پیشنویس بیست صفحهای تا مواضع مذاکره کنندگان دوطرف نشان میدهد توافق در قالب احیای برجام بین جمهوریاسلامی و پنج به اضافه یک احتمالا انجام شده و صورتبندی آن هم گامبهگام خواهد بود.
برای خیلیها اصل چنین توافقی در نبود مذاکره کنندگان نام آشنا امری بعید مینمود اما به رغم نبود آنان و در حالی که دولت جدید با کمترین میزان مشارکت تاریخ جمهوریاسلامی روی کار آمد و بیشترین آراء باطله در رأیگیری ۱۴۰۰ رقم خورد توانست با آمریکا ولو با واسطه پشت یک میز بنشیند و مذاکرات احیای برجام را به سرانجام برساند چه اینکه اگر ترامپ نیز امکان گفتگو مییافت به گمان نگارنده توافقی نیز در آن چارچوب رخ میداد، چه اینکه ترامپ، وزیر امور خارجهاش و سایر مقامات مربوط به او بارها از عزم جزم برای مذاکره با ایران سخن گفته بودند.
در فقدان اطلاعات از اینکه حقیقتا در برجام چه رخ داد؟ در احیای برجام چه رخ داد؟ چه چیز واگذار کرده؟ چه چیز را به عنوان دستآورد گرفتهایم؟ و از چه چیزهایی صرف نظر کردهایم؟ گفتگوهای حاشیهای مذاکره کنندگان با کرهجنوبی نشان میدهد احتمالا دو اتفاق خواهد افتاد: یکی در قالب گامهای ابتدایی بخشی از پول جمهوریاسلامی از سوی کره آزاد خواهد شد و دیگر اینکه فروش نفت و دریافت پول آن در گامهای بعدی ممکن خواهد گشت.
اما چه چیز باعث شد جمهوریاسلامی بتواند در حالی که مشارکت ۴۸ درصدی را تجربه میکند با کشورهای اروپایی و آمریکا پشت میز بنشیند و این موفقیت را برای خود رقم بزند؟ پاسخ به این پرسش، در حقیقت پاسخ به این است که پولهای آزاد شده و عرصههای گشوده شده در پسا احیای برجام، صرف چه چیز خواهد شد.
نگارنده معتقد است دو دلیل عمده باعث شده کشورهای جهان رو به احیای برجام بیاورند:
اول، کنترل داخلی؛ به این معنی که با وجود مخالفتهای متعدد، فقدانهای گسترده، ریزش در سطوح گفتمانی و تقلیل اتوریته و اقتدار، همچنان با کنترل اعتراضات، برخورد با معترضان شاخص یا فعال بلکه در سطوحی از شهروندان، توانستهاند آنچه در قالب نظام توصیف میشود را از روزهای خروج ترامپ تا دوران پساترامپ عبور دهند، اگر چه در این میان اعتراضات ۹۶، ۹۷، آبان ۹۸، دی ۹۸، اعتراضات دوره کرونا، واکسن، اعتراضات سیستان، خوزستان، اصفهان و اعتراضات صنفی گسترده در پساواکسناسیون هرکدام بخشی از گفتمان رسمی را مورد تعریض جدی قرار داد اما در کنار دستگیری با سرخط کردن صداوسیما و کادر در شبکههای اجتماعی جمهوریاسلامی از صحنه نهتنها حذف نشد بلکه کوچکترین عقبنشینی به نفع مطالبات طرح شده نیز نکرد.
دوم، نفوذ منطقهای؛ به این معنی که نفوذ در کشورهای منطقه و آنچه محور مقاومت توصیف میکند، جمهوریاسلامی را قادر ساخت خود را بازیگرغیرقابل چشمپوشی در منطقه نشان دهد که مذاکرات چند دورهای با عربستان به موازات مذاکرات احیای برجام گویای این است که عربستان نیز به این جمعبندی رسیده بجای مذاکره با یمنیها بهار این است که با جمهوریاسلامی سر میز بنشیند. اینکه سیدحسن نصرالله در آستانه اعلام نتایج از بینیاز شدن از واردات پهپاد و مسلح شدن به فنآوری نقطهزنی موشکهایش توسط جمهوریاسلامی میگوید نه اشتباهی استراتژیک بلکه روزهای آخر در گرفتن امتیازات بیشتر میتواند توصیف شود.
این دو گزاره به روشنی نشان میدهد در صورت آزادسازی منابع مالی-دلاری، بخش اعظم آنها باید کجا هزینه شوند، یکی در افزایش اقتدار داخلی با رویکرد تقویت قوای انتظامی، امنیتی، پیاده و رسانهای و دوم در محور مقاومت، چرا که این دو راه هم امتحان خود را در سختترین شرایط پس دادهاند، هم منتج به تقویت طبقه متوسط و به تبع طرح مطالبات گفتمانی نخواهند شد»