سناریو‌های احتمالی برای انتخابات ریاست‌جمهوری

احتمال آن است که انتخابات به دور دوم کشیده شده و رقابت اصلی بین دو نامزد محافظه‌کار باشد. رقابت اصلی در این دوره بین نامزد‌های تندرو، محافظه‌کار و میانه‌رو خواهد بود. اکنون شرایط برای نامزدی مستقیم چهره‌های اصلی اصلاح طلب دشوارتر از قبل شده است. وضعیت انتخابات ایران در صورتی پیچیده خواهد شد که لاریجانی، رئیسی، جلیلی و سعید محمد همراه با جهانگیری تایید صلاحیت شوند و احمدی‌نژاد نیز از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت نشود. در آن صورت به احتمال زیاد احمدی‌نژاد صدرنشین خواهد شد.

به نظر می‌رسد رئیسی، لاریجانی، جهانگیری، محسن هاشمی رفسنجانی و سعید محمد نام‌های اصلی در میان نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران هستند.

به گزارشروز نو ؛ روزنامه "الرای" کویت با انتشار گزارشی درباره صحنه سیاست ایران در آستانه انتخابات به گمانه‌زنی درباره آرایش نیرو‌های سیاسی و نتیجه انتخابات پرداخته و می‌نویسد: "زرادخانه‌ای از نامزد‌های محافظه‌کار برای شرکت در رقابت انتخاباتی ثبت‌نام کرده‌اند. در این میان نام سعید جلیلی به همراه چهار نظامی یعنی محسن رضایی، حسین دهقان، رستم قاسمی و سعید محمد به چشم می‌خورند. علاوه بر آن، احمدی‌نژاد نیز ثبت‌نام کرده که احتمالا از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت خواهد شد (مشابه سال ۲۰۱۷ میلادی) و مسیر برای پیروزی محافظه‌کاران هموارتر می‌شود.

احتمال دیگر آن است که انتخابات به دور دوم کشیده شده و رقابت اصلی بین دو نامزد محافظه‌کار باشد. رقابت اصلی در این دوره بین نامزد‌های تندرو، محافظه‌کار و میانه‌رو خواهد بود. اکنون شرایط برای نامزدی مستقیم چهره‌های اصلی اصلاح طلب دشوارتر از قبل شده است. در این میان، اسحاق جهانگیری معاون اول روحانی رئیس جمهوری فعلی، محسن هاشمی رفسنجانی پسر آیت الله هاشمی رفسنجانی و علی مطهری نماینده سابق مجلس از جمله چهره‌های ثبت‌نام کننده نزدیک به اصلاح‌طلبان و یا دارای روابط حسنه با آنان هستند که احتمال رد صلاحیت این طیف نیز وجود دارد. البته وزن و بار سیاسی نام این چهره‌ها کم‌تر از چهره‌های اردوگاه محافظه‌کاران از جمله رئیسی و لاریجانی است.
در میان نامزد‌های اردوگاه محافظه کاران سعید محمد جوان‌ترین چهره و از نسل جوانان سپاهی است. حضور او قابل تامل است چرا که رهبری ایران از لزوم تشکیل دولتی جوان و انقلابی سخن گفته بودند. وضعیت انتخابات ایران در صورتی پیچیده خواهد شد که لاریجانی، رئیسی، جلیلی و سعید محمد همراه با جهانگیری تایید صلاحیت شوند و احمدی‌نژاد نیز از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت نشود. در آن صورت به احتمال زیاد احمدی‌نژاد صدرنشین خواهد شد.

احمدی‌نژاد که خود پیش‌تر از اردوگاه محافظه کاران و اصولگرایان بود و مواضع تندروانه‌ای نیز در فاصله ریاست‌جمهوری‌اش در سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳ میلادی داشت، اکنون در بسیاری از مواضع اش تغییراتی را از خود نشان داده؛ تغییراتی که از زمان کناره‌گیری او از قدرت رخ داده‌اند. او دیگر ارتباطی با محافظه‌کاران ندارد. او طرفداران زیادی بین مردم ایران دارد و بسیاری وی را "خدمتگزار مردم" قلمداد می‌کنند. با این وجود تصمیم گیرنده نهایی در ایران مقام رهبری هستند؛ از جمله صلاحیت بررسی پرونده‌های مهم، چون سیاست‌های منطقه‌ای و برنامه هسته‌ای از اختیارات ریاست جمهوری نیستند و رهبری درباره آن تصمیم‌گیری می‌کنند.

نهاد‌هایی خاص نیز بر سیاستگذاری‌های داخلی و خارجی در ایران تاثیرگذار هستند. همین موضوع نشان می‌دهد که چرا روحانی موفق نشد اصلاحاتی که وعده داده بود را در دو دوره ریاست جمهوری‌اش عملی سازد. او نتوانست وضعیت اقتصادی را بهبود بخشد و کسب و کار را رونق دهد. همچنین، او نتوانست فضای سیاسی و آزادی‌های مدنی را بازتر کند و گسترش دهد. همچنین، او نتوانست از شدت مداخله نهاد‌های خاص در امور مختلف در ایران بکاهد. بخشی از این ناتوانی به دلیل وضع تحریم‌های امریکا علیه ایران و خروج امریکا از برجام در دوره ریاست جمهوری ترامپ در امریکا بود.

"الرای" در ادامه می‌نویسد: شورای نگهبان ظرف چند روز آینده درباره ۵۹۲ ثبت‌نام کننده (از جمله ۴۰ زن داوطلب) نظر خواهد داد. صحنه انتخابات ایران با رد یا تایید صلاحیت احمدی‌نژاد مشخص خواهد شد در صورت تایید صلاحیت او صحنه سیاسی ایران پیچیده‌تر می‌شود و راه او برای کنار زدن نامزد‌های محافظه کار هموار خواهد شد.

به نظر نمی‌رسد هیچ یک از نامزد‌ها بتوانند بیش از ۵۰ درصد آرا را در دور نخست کسب کنند و احتمالا انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد و رقابت بین دو نامزد محافظه کار خواهد بود مگر آن که دو اتفاق رخ دهد: نخست تایید صلاحیت احمدی‌نژاد و مطهری و یا یکی از آنان و دوم اجماع اصلاح‌طلبان برای حمایت از یکی از نامزد‌ها در دور اول انتخابات. نکته دیگر آن که نظامیان همواره در انتخابات ایران ثبت‌نام کرده‌اند، اما هیچ گاه موفقیتی کسب نکرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد اکثریت ایرانیان علاقه‌ای به ریاست جمهوری افراد با پیشینه نظامی ندارند. با این حال، اکنون به دلیل فضای خاص حاکم بر انتخابات پیش رو بخت نظامیان برای پیروزی جدی است و در صورت موفقیت در این عرصه نهاد‌های خاص بر تمامی حوزه‌ها در ایران حاکم خواهند شد؛ شرایطی که امکان خروج از آن در آینده قابل پیش بینی بسیار دشوار خواهد بود".