از ابتدای انقلاب تاکنون تقریبا تمامی روسای جمهور با عملکردهای موفق، نیمه موفق و ناموفق در موضوع عدم اختیارات کافی اشتراک نظر داشتهاند. گرچه در هیچ دورهای نیز بیان نشده که این اختیارات کم در کدام حوزه است. آنچه پیداست برخی دولتها به جهت اینکه ضعفهای خود را بپوشانند و عملکرد ناموفق خود را توجیه کنند توپ را به زمین دیگری انداخته و از کافی نبودن اختیارات خود میگویند. هر چند بودهاند دولتهایی که از اختیارات خود نهایت استفاده را برده و پس از آن از افزایش اختیارات گفتهاند که نمونه بارز آن را میتوان در رئیس دولت اصلاحات دید. در این بین بهنظر میرسد حسن روحانی نیز باید از تمامی اختیارات خود نهایت استفاده را ببرد و در جایی که نتوانست و اختیارات بیشتر خواست با شفافیت بگوید که در کدام حوزه، چه مقدار و برای چه اختیارات بیشتر یا ویژه میخواهد.
چند پرسش
به گزارش روز نو :طی 40 سال گذشته از عمر نظام، بحث کمبود یا افزایش اختیارات رئیسجمهور همواره و در مقاطع مختلف از سوی روسای جمهور وقت مطرح شده است. از رئیس دولت اصلاحات که طرح افزایش اختیارات را تحت عنوان لوایح دوقلو به مجلس فرستاد تا احمدینژاد و روحانی که هر یک به گونهای از ناکافی بودن اختیارات رئیسجمهور سخن گفتند. هرچند هر زمان نیز که این مساله مطرح شده مدتی مورد بحث جامعه بوده و پس از چندی از دستور کار خارج شده است. در این راستا اولین بار در دیدار رمضانه رئیسجمهور با فعالان سیاسی بود که روحانی بحث نداشتن اختیارات کافی در برخی حوزهها را مطرح کرد و طولی نکشید که در نشست صمیمی با علما و روحانیون نیز باب سخن را گشود و این بار خواستار اختیارات ویژه شد. بهنظر میرسد که این موضوع با چند پرسش مهم روبهروست که رئیسجمهور باید بدانها پاسخ دهد. نخست اینکه روحانی باید بگوید از تمام اختیارات و ظرفیتهای جایگاه رئیسجمهوری در قانون اساسی استفاده کرده که اکنون اختیارات فزونتر و ویژه طلب میکند؟ و دوم اینکه اساسا این اختیارات باید در چه حوزههایی افزایش یابد و چه تضمینی وجود دارد که اگر اختیارات افزایش یافت شرایط تغییر کند؟ هر چند بسیاری معتقدند که شرایط فعلی جامعه و نارضایتیهای گسترده در جامعه ناشی از عملکرد روحانی و دولت اوست و در خواست اختیارات ویژه نیز تلاش برای پوشاندن ضعفهاست و اساسا اعطای اختیاراتی که مدنظر روحانی است هم نمیتواند نسخهای شفابخش برای خروج از شرایط فعلی باشد. لذا روحانی باید با مقداری شفافیت بیشتر به بیان این مساله بپردازد.
شائبه سیاسی
یک جامعهشناس و استاد دانشگاه با اشاره به موضوع اختیارات رئیسجمهور اظهار داشت: رئیسجمهور به عنوان رئیس قوه مجریه در ساختار سیاسی ما نسبت به دو قوه قضائیه و بهویژه مقننه اختیارات خوبی دارد و امکانات و فرصتهای زیادی در اختیارش است. فارس نوشت؛ عماد افروغ گفت: در کشوری که رابطه قدرت ثروت حاکم است و بیش از آنکه ثروت به قدرت برسد، قدرت به ثروت میرسد و ثروت ما هم عمدتا نفتی است و اختیار و زمام این اقتصاد نفتی در اختیار قدرت دولتی است و با توجه به عزل و نصبهایی که در اختیارات رئیسجمهور محسوب میشود، نمیتوان درباره اختیارات اندک صحبت کرد. وی افزود: افزایش اختیارات رئیسجمهور منوط به شرایط غیرعادی است که مجموعه نظام، دست اندرکاران و مقامات باید به این نتیجه برسند که الان شرایط خاصی است و در شرایط خاص، اختیارات قوه مجریه افزایش یابد؛ طبیعی است که در زمان جنگ هم شاهد بودیم و پس از جنگ امام راحل فرمودند که به روال قانونی برگردیم. نماینده ادوار مجلس بیان کرد: اتفاقاتی که در شرایط بحرانی رخ میدهد، اختیارات را بالا میبرد، اما اختیارات باید تعریف، تشخیص و تعیین شود که چه اختیاراتی افزایش یابد. حتما باید نوع اختیارات تعیین شود. این کارشناس مسائل سیاسی، اظهارات رئیسجمهور درخصوص کم بودن اختیاراتش را کلیگویی عنوان کرد و ابراز داشت: ایشان باید به صورت جزئی اشاره کند که در کدام قسمت از اختیاراتش با محدودیتهایی مواجه است و میخواهد در چه عرصههایی اختیاراتش افزایش یابد. این نوع کلیگویی شائبههای سیاسی را ایجاد میکند.
هدف دیگر
دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی با اشاره به اظهارات اخیر روحانی پیرامون لزوم اعطای اختیارات ویژه به رئیسجمهور با بیان اینکه باید دید اساسا هدف ایشان از این صحبتها واقعا اختیارات است یا موضوع دیگری، بیان کرد: اگر این مسأله روشن شود، مشخص میشود که به نظر برخی تحلیلگران هدف گرفتن اختیارات نیست؛ چون ایشان اختیارات دارند. اسدا... بادامچیان گفت: اگر رئیسجمهور اختیارات میخواهد باید مشخص کند در چه چیزی دنبال اختیارات است و کلی گفتن اینکه من اختیارات ویژه میخواهم کافی نیست. وی ادامه داد: رئیسجمهور در مسأله فرهنگ اختیارات دارد و در حوزه قضایی و حکومتی نیز تعزیرات حکومتی در اختیار ایشان است؛ بنابراین ایشان دنبال هدف دیگری هستند. این فعال سیاسی اصولگرا اظهار کرد: اینگونه بازتاب شده که ایشان اختیارات ویژه میخواهد تا کنارهگیری کند و به همین علت میگوید به من اختیارات بدهید و اگر ندهید کنارهگیری میکنم؛ که این بحث دیگری است. البته این نیاز به چنین اظهاراتی ندارد و رئیسجمهور در این مسائل میتواند طبق قانون عمل کند و به رهبری هم بگوید؛ پس بهانهجویی کار خوبی نیست. دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی تصریح کرد: اگر سیاستها و ناکارآمدها عوض شوند نیاز به اختیارات ویژه نیست. این مبهمگویی باعث میشود عدهای بگویند ایشان دنبال بهانه است تا طلبکارانه کنارهگیری کند.
آرمان