این روزها «تلگرام»؛ آن‌چه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما و بعضا پدران و مادرانمان هیچ دغدغه‌ای نسبت به آن ندارند، در راس اخبار جنجالی کشور قرار گرفته است. شبکه‌ای در فضای مجازی که گاه آن‌قدر مظلوم واقع می‌شود که عده‌ای(از مسئولان یا اقلیتی صاحب توان و قدرت) در صدد قلع و قمعش برمی‌آیند و از سوی دیگر عده‌ای از مسئولان از آن استفاده‌های زیاد می‌کنند تا اخبار و اطلاعاتی از فعالیت‌های مهم و اساسی خود را از این طریق به گوش مردم برسانند و آن‌ها در جریان فعالیت‌های خود که برای پیشرفت کشور ضروری هستند قرار دهند؛ نمونه آن بحث برجام بود که بدون اغراق می‌توان گفت، شبکه‌ها و کانال‌ها تلگرامی در زمینه نقشی حیاتی بازی کردد؛ بحث انتخابات ریاست جمهوری و به ویژه انتخابات مجلس را هم نمی‌توان نادیده گرفت.

تلگرام اما کاربردهای دیگری هم دارد؛ از افرادعادی گرفته تا آن‌ها که در حرفه‌های خاصی نظیر فعالیت در رسانه‌ها مشغول به کار هستند هم از فواید آن به تمامی بهره می‌برند؛ در عرض چند ثانیه اخبار و اطلاعات و عکس‌ها درسطح جهانی رد و بدل می‌شود و این‌گونه ما هم در صف پیشرفت و به روز بودن کشورهای دیگر دنیا قرا می‌گیریم؛ بحث تفنن و سرگرمی آن را آن هم در شرایط محدودیت‌های سرگرمی در کشورمان، در نظر نمی‌گیریم.

حالا همین شبکه‌ای مجازی که مورد استقبال بسیاری ازمردم ایران از زن و مرد و پیر و جوان واقع‌شده، قرا است دیگر نباشد؛ برخی مسئولان این‌طور می‌گویند؛ معاون قضایی دادستان کل کشور گفته است: ادامه فعالیت شبکه‌های اجتماعی خارجی از جمله تلگرام، منوط به تبعیت از قوانین داخلی است.

حذف شدن؛ به شرط‌ها و شروط‌ها

عبدالصمد خرم‌آبادی در گفت‌وگو با صداوسیما در پاسخ به این که شبکه‌های اجتماعی خارجی فیلتر می‌شود یا خیر، افزوده:‌ در حال حاضر فعالیت همه شبکه‌های اجتماعی خارجی در کشور ادامه دارد و قوانین و مقررات کشورمان در این شبکه‌ها رعایت نمی‌شود.

خرم‌آبادی، تصریح کرده: چنان‌چه شبکه‌های اجتماعی و به‌خصوص تلگرام به همین رویه ادامه بدهند، قطعا فیلتر خواهند شد.

او افزوده: در این زمینه همه اعضای کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و حتی اعضای شورای عالی فضای مجازی متفق‌القول هستند که هر چه سریع‌تر باید زمینه فعالیت شبکه‌های اجتماعی داخلی فراهم شود.

خرم‌آبادی پیش از آن هم برای تلگرام خط و نشان کشیده بود؛دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، در جمع خبرنگاران در خصوص فیلترینگ تلگرام گفته بود که « ناگزیریم برای تحقق سیاست‌های مرتبط باتحقق و ایجاد  شبکه‌های اجتماعی یک روزی از تلگرام دل بکنیم.»اما یک روز پیش از صحبت‌های خرم‌آبادی، در همان زمان، خبر هک‌شدن تلگرام 15 میلیون کاربر ایرانی در رسانه‌ها تعجب بسیاری را برانگیخت؛ این خبر به تقل از رویترز در صدر اخبار فناوری و اتباطات رسانه‌های داخل، قرارگرفت؛ کارشناسان حوزه سایبری عفو بین الملل، گفته بودند که این مساله ممکن است فعالیت‌های ارتباطی بسیاری از ایرانیان را به خطر بیندازد.

کمی بعد از اظهار نظر دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه،  یکی از اعضای کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه در گفت‌وگو با فارس بیان این‌که به وابستگی مردم به تلگرام توجه داریم، گفت: اما اگر تلگرام به خواسته‌ موجه ایران تمکین نکند به سرنوشت شبکه‌هایی که هم فیلتر نشدند و هم حذف شدند دچار می‌شود که تاکنون تلگرام تا حدی به خواسته‌های ایران توجه کرده‌است.

سید محمدرضا آقامیری در پاسخ به این سوال که در رای کارگروه فیلترینگ برای فیلتر نشدن تلگرام آیا این شبکه ملزم شده سرور خود را به ایران منتقل کند، اظهارداشت: اگر تلگرام سرور خود را به ایران نیاورد در رقابت با شبکه‌های اجتماعی دیگر حذف خواهد شد.عضو کارگروه فیلترینگ افزود: تلگرام اکنون عمده‌ترین شبکه اجتماعی مورد توجه در ایران است و مردم بسیار به این شبکه وابسته هستند و ما نیز به این وابستگی مردم توجه داریم.

او ادامه داد: از سوی دیگر تمامیت استقلالی ما نیز مورد نظر است. نمی‌شود که یک شبکه اجتماعی وابسته به یک کشور در ایران فعالیت کند و قوانین ما را رعایت نکند و به آنها اجازه فعالیت دهیم، در هیچ کشوری نیز چنین نیست.آقامیری ادامه داد: تلگرام حتماً باید به خواسته‌های ما تمکین کند. تمامی اعضای کارگروه فیلترینگ بر این مطلب تأکید دارند که شبکه‌های خارجی باید قوانین کشور ما را اجرا کنند.عضو کارگروه فیلترینگ تصریح کرد: عمده‌ترین مشکل شبکه‌های اجتماعی در ایران شبکه تلگرام است. این شبکه بسیار گسترش پیدا کرده و واقعاً نگران کننده است. اگر این شبکه به خواسته‌های ما توجه نکند کار برایش دشوار خواهد شد.

او ادامه داد: این خواسته‌ها کاملاً منطقی است که بخشی از آنها به پلیس فتا مربوط می‌شود. گاهی جرم‌هایی در بستر تلگرام انجام می‌شود که شاکی و متهم دارد و زمانی که سرور در ایران نباشد قاضی باید به چه چیزی استناد کند و در نبود این امکان حقی ضایع خواهد شد. آقامیری البته گفت: تاکنون تلگرام تا حدی به درخواست‌های ایران توجه کرده که امیدواریم این توجه بیشتر شود.

وزیر: تنها شورای عالی نظر بدهد

در کنار همه این سخنان تند نسبت به وجود تلگرام، شاید واکنش محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به اظهارنظر مقام قضایی در مورد فیلتر تلگرام جالب باشد؛ او می‌گوید تنها شورای عالی فضای مجازی درباره تلگرام نظر می‌دهد.

او روز یکشنبه در حاشیه افتتاح پروژه‌های سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی(رگولاتوری) گفته که « براساس هماهنگی‌های انجام شده تنها شورای عالی فضای مجازی می تواند درباره فعالیت تلگرام در ایران اظهار نظر کند و مدتی پیش نیز دبیر شورا نظر رسمی شورا را در خصوص ادامه فعالیت تلگرام در ایران بیان کرد.» او که با خبرگزاری جمهوری اسلامی سخن می گفت، بر هماهنگی با شورای عالی فضای مجازی تاکید کرده است.

بهانه‌تراشی برای یک حذف دیگر

شاید این روزها کم نباشند اخباری که خودکشی فردی یا دسته‌جمعی جوانان و نوجوانان با انواع بزه و جرم و جنایت و فساد را نشان می‌دهند و در پس ان می‌خواهند تاثیر تلگرام را در ان نشان دهند. بدون شک وقوع جرم نیازمند زمینه‌ها و ابزار بسیاری در جامعه است. وقتی شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنکی وقوع جرم و جنایت در جامعه حاضر باشد، هر پیشرفت و نوآوری جهانی هم می‌تواند به آن کمک کند؛ تلگرام هم از این قضیه مستثنی نیست. به بهانه وقوع جرایم(آن هم به طور موردی) نمی‌توان یک ابزار یا وسیله مفید و جهانی را از زندگی مردم حذف کرد؛ باید زمینه‌های امور ناشایست حذف شوند.