علت کُندی در پرداخت وام کم¬بهره ساخت مسکن ارزان¬قیمت به متقاضیان نوسازی بافت¬های فرسوده، مشخص شد.

24 بانک عامل طبق مصوبه پارسال هیات دولت و بانک مرکزی، مکلف بودند 300 هزار فقره تسهیلات نوسازی 30 تا 50 میلیون تومانی با نرخ سود 9 درصد به مالکان خانه¬های قدیمی برای تخریب و نوسازی ارایه کنند اما عملکرد نیمه اول امسال بانک¬ها طبق اعلام متولیان بخش مسکن، از پرداخت حداکثر 10 هزار فقره تسهیلات طی 6 ماه حکایت دارد در حالیکه در همین مدت، حداقل 30 هزار پرونده درخواست وام نوسازی از جانب مرجع دولتی نوسازی بافت¬های فرسوده کشور تحویل بانک¬های عامل شده که به این ترتیب میزان عمل به این مصوبه تاکنون به اندازه یک¬سوم اهداف از پیش تعیین شده، بوده است.

بررسی¬ها درباره علت بی¬پاسخ گذاشتن «دو سوم تقاضای معطل در بازار ساخت مسکن ارزان قیمت برای گرفتن وام» حاکی است: سهمیه¬بندی اشتباه 300 هزار وام ساخت مسکن بین بانک¬ها به گونه¬ای که نیمی از تسهیلات بر عهده 4 بانک خصوصی –از جمله بانک گردشگری- کاملاً ناآشنا به ضوابط پرداخت تسهیلات تکلیفی بلندمدت گذاشته شده است، خود عاملی برای بروز اختلال در مسیر پرداخت این تسهیلات شده است.

بانک¬های خصوصی فعال در تامین مالی بخش¬ها و حوزه¬های خاص، اغلب بصورت «کوتاه¬مدت و در قالب پرداخت سرمایه در گردش»، به مشتریان مرتبط، تسهیلات پرداخت می¬کنند. طول بازگشت تسهیلات این بانک¬ها حداکثر 2 ساله تعیین می¬شود؛ این در حالی است که در تکلیف مربوط به وام نوسازی (ساخت مسکن ارزان¬قیمت)، پروسه بازپرداخت تسهیلات با توجه به خصلت وام¬های مسکن حداقل 12 ساله است که به این ترتیب، این نوع وام با میزان ماندگاری منابع و اعتبارات داخلی بانک¬های خصوصی تخصصی، سنخیت و هماهنگی ندارد.

اشتباه دوم در توزیع نامناسب سهمیه وام ساخت 50 میلیون تومانی، به نادیده گرفته شدن بانک مسکن -به عنوان بانک عامل تخصصی تامین مالی بخش مسکن- در این سهمیه¬بندی مربوط می¬شود. بانک مسکن با سابقه 7 ساله در پرداخت بیش از 2 میلیون فقره وام مسکن¬مهر و همچنین تجربه چند ده ساله در اعتبار¬دهی بلندمدت به متقاضیان ساخت و عرضه مسکن از محل منابع داخلی خود، به مراتب بهتر و روان¬تر از سایر بانک¬ها، می¬تواند نسبت به پرداخت وام 50 میلیونی ساخت مسکن اقدام کند.

شرکت عمران و بهسازی بافت¬های فرسوده ایران اخیراً موفق شد برای اصلاح این دو نقطه ضعف، سهم بانک¬های خصوصی را تعدیل کند و برای بانک مسکن سهمیه 20 هزار فقره¬ای در نظر بگیرد.

برای نیمه دوم امسال، مقرر شده 55 هزار فقره وام نوسازی پرداخت شود که حدود نیمی از آن توسط بانک مسکن ارایه خواهد شد.

متولیان بخش مسکن با خوش¬بینی نسبت به یارانه ناچیز اختصاص داده شده از طرف سازمان مدیریت برای جبران مابه¬التفاوت نرخ سود یارانه¬ای تسهیلات نوسازی، معتقدند: این اقدام دولت نوعی اعتمادسازی برای بانک¬ها است که به دلیل تنگنای مالی، رقم یارانه به جای پوشش 300 هزار فقره تسهیلات، سود یارانه¬ای یک پنجم آن را تامین می¬کند اما در سال آینده، به واسطه پیش¬پرداخت یارانه نرخ سود وام نوسازی به بانک¬ها از یک سو و اصلاح سهمیه بانک¬ها از سوی دیگر، انتظار می¬رود روند پرداخت وام بهبود پیدا کند.