برپایی تجمعات ضددولتی برای دلواپسان هسته‌ای همچنان راحت است و هر وقت اراده کنند فراخوان می‌دهند و تجمع اعتراضی برگزار می‌کنند. در این میان هم فرقی بین تهران، مشهد، همدان و سایر شهرها نیست؛ فقط یک اطلاعیه کافی است تا حتی بدون مجوز به راحتی مردم کم‌شمار اما همسوی خود را به خیابان‌ها بیاورند و هر‌چه دل تنگ‌شان می‌خواهد نثار دولت و تیم مذاکره‌کننده کنند.

به بهانه آخرین تجمع این طیف سیاسی که پنجشنبه هفته گذشته در مشهد با عنوان «اجازه نمی‌دهیم» در اعتراض به مذاکرات هسته‌ای برگزار شد، با صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی گفت‌وگو کردیم. او موافق اظهارنظر همه طیف‌های سیاسی درباره مذاکرات هسته‌ای است و معتقد است حتی کسانی که ظریف را خائن می‌دانند هم باید بتوانند آزادانه اظهارنظر کنند. اما در همین حال تاکید دارد طیفی که مخالف مذاکرات هسته‌ای‌اند قطره‌ای هستند در برابر دریا.

 

***

تجمعات دلواپسان در نقد تیم مذاکره‌کننده در حال افزایش است. ارزیابی شما از این انتقادات چیست؟

به عقیده من کسانی که هشت سال در دوران احمدی‌نژاد سکوت کردند و هر سیاست هسته‌ای تیم آقای احمدی‌نژاد را تایید کردند گرچه حق دارند انتقاد کنند ولی ابتدا باید از ملت عذرخواهی کنند که چرا در طول هشت سال دولت احمدی‌نژاد کوچک‌ترین حقوقی برای دیگران قائل نشدند که نقدی به سیاست‌های هسته‌ای داشته باشند. آنان در آن دوران به بهانه‌های امنیتی اجازه ندادند که هیچ عقیده‌ مخالف دولت وقت بیان شود.

این حق همه است که هرقدر می‌خواهند انتقاد کنند، حتی بگویند تیم مذاکره‌کننده خیانت کرده است؛ به عبارت دیگر همه باید بتوانند درباره موضوع هسته‌ای اظهارنظر کنند. این خطاست که همه‌چیز را به نظر حکومتی سپرد. شیوه‌ای که آقای احمدی‌نژاد طی کرد شیوه غلطی بود و شیوه درست همین شیوه‌ای است که اکنون پیگیری می‌شود که نخبگان، نمایندگان، فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران می‌توانند درباره هسته‌ای اظهارنظر کنند. تجمعی که در مشهد برگزار شد و تجمعاتی که قرار است از این به بعد برگزار شوند همه درست هستند و دولت و شورای عالی امنیت ملی نباید با این تجمعات مخالفت کنند؛ زیرا موضوع هسته‌ای امر مقدسی نیست که کسی نتواند درباره آن اظهارنظر کند.

اما به نظر می‌رسد این آزادی برای اظهارنظر مختص طیف خاصی برقرار شده است؟

نه این‌طور نیست. بنده خودم در دانشگاه‌های مختلف با همه وجود گفتم که هسته‌ای هیچ فایده‌ای برای کشور ندارد در حالی که در گذشته اصلا حق نداشتیم چنین حرفی را بزنیم. این اتفاق خوبی است که اکنون افتاده است و اجازه اظهارنظر برای همه آزاد است.

شما نباید فقط سخنرانی‌های خود را ملاک قرار دهید. الان حامیان دولت اجازه برگزاری تجمع ندارند، در حالی که مخالفان به راحتی همایش و تجمع برگزار می‌کنند.

این موضوع را کاملا قبول دارم. درست می‌گویید، اگر عده‌ای جمع بشوند و بگویند آقای ظریف خیانت کرده کسی با آنان کاری ندارد و به آنان اجازه داده می‌‌شود هرچه می‌خواهند بگویند اما اگر 200 نفر بخواهند جمع شوند از ظریف حمایت کنند، عده‌ای دستگیر و متهم می‌‌شوند.

این فقط مختص مذاکرات هسته‌ای نیست. برای مثال اگر کسانی بخواهند علیه یک فیلم که مجوز وزارت ارشاد را دارد تجمع کنند کسی با آنان کاری ندارد، در حالی که اگر کسانی بخواهند در حمایت از وزیر تجمع کنند با آنان برخورد می‌شود یا اگر کسانی بخواهند علیه دولت تجمع کنند به آنان اجازه داده می‌‌شود، حتی اگر تجمع‌شان بدون مجوز باشد. اما اگر گروهی بخواهد در حمایت از تیم مذاکره‌کننده تجمع برگزار کند مطمئن باشید با آنان برخورد می‌شود. متاسفانه این ربطی به موضوع هسته‌ای ندارد. به‌طور کلی سیاست‌هایی که در جهت اقلیت است کاملا آزاد است اما اجتماعاتی که اکثریت می‌خواهند انجام دهند با آن برخورد می‌‌شود.

دلیل این رویکرد دوگانه چیست؟

دلیل این است که حاکمیت قانون کمرنگ است. اگر قانون وجود داشته باشد شما باید بتوانید در پناه قانون مانند مخالفان دولت که عیله سیاست‌های هسته‌ای یا هر چیز دیگری چون حجاب و عفاف تجمع می‌کنند، تجمع برگزار کنید. طرفداران دولت هم باید از این حق برخوردار باشند.

گذشته از برخوردی که با موافقان می‌شود، به نظر می‌رسد دولت هم تمایلی برای برگزاری تجمعات یا همایش‌ها از سوی موافقان خود ندارد، به‌عنوان نمونه هفته گذشته وزارت امور خارجه در بیانیه‌ای از مردمی که می‌خواستند در حمایت از تیم مذاکره‌کننده تجمع برگزار کنند خواست که چنین تجمعی برگزار نکنند؛ این تحلیل درست است که دولت تمایلی برای برگزاری تجمع از سوی موافقانش ندارد؟

وزارت امور خارجه و دولت یازدهم نگران هستند که اگر تجمعی برگزار شود با موافقان برخورد شود. قطعا اگر تجمعی برگزار شود افراد بسیار زیادی خواهند آمد؛ بسیار بیشتر از مخالفان. اگر اجازه داده شود ده‌ها هزار نفر خواهند آمد و خواهند خواست که به آنان توضیح داده شود هسته‌ای چه نفعی برای کشور داشته است. وزارت امور خارجه برای اینکه در شرایط فعلی دچار چنین تلاطم‌هایی نشویم ترجیح می‌دهد که خیلی به اختلافات سیاسی و اجتماعی دامن زده نشود. ولی بنده به مخالفان توافق لوزان می‌گویم که شما شانس آوردید که در خزانه خالی آواز می‌خوانید چون اگر روزی اجازه داده می‌شد موافقان بیایند، شما قطره‌ای در برابر سیل بودید.

پس شما هم مانند رئیس‌جمهوری معتقدید که مخالفان اقلیت بسیار اندک با تریبون بلند هستند؟

من معتقدم مخالفان توافق هسته‌ای یک قطره هستند در برابر دریا، منتها جلوی این دریا بسته شده است که اگر روزی به آنان اجازه داده شود به ازای هر یک نفر از اعضای جبهه پایداری که می‌گوید ظریف خائن است، هزاران نفر درود بر ظریف سر می‌دهند.