چه در انتظار ونزوئلا و مادورو است؟
فارن پالیسی نوشت: دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، بامداد سهشنبه اعلام کرد «محاصرهای کاملاً و بهطور کامل» علیه تمام نفتکشهای تحریمی که به ونزوئلا میروند یا از آن خارج میشوند اعمال میکند؛ اقدامی که چرخشی تند نسبت به توجیه پیشین دولت اوست که مدعی بود هدفش مقابله با قاچاق مواد مخدر در حوزه کارائیب است.
به گزارش سرویس بینالملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده: این تصمیم لزوماً به این معنا نیست که تقویت حضور نظامی آمریکا — و رشته حملاتی که از ماه سپتامبر تاکنون بیش از ۹۰ کشته بر جا گذاشته — صرفاً به نفت ونزوئلا مربوط میشود. اما همانطور که «سوزان وایلز»، رئیس دفتر کاخ سفید، در مصاحبههایی که این هفته منتشر شد گفت، این اقدام نشان میدهد واشنگتن بهدنبال تغییر رژیم در کاراکاس است: قطع جریان نفت، که منبع تقریباً تمام درآمد دولت ونزوئلاست، میتواند ضربهای مهم به حاکمیت نیکلاس مادورو وارد کند.
ترامپ شامگاه سهشنبه در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «ونزوئلا بهطور کامل توسط بزرگترین ناوگان دریاییای که در تاریخ آمریکای جنوبی گرد آمده، محاصره شده است. این ناوگان فقط بزرگتر خواهد شد و شوک واردشده به آنها بیسابقه خواهد بود — تا زمانی که تمام نفت، زمین و سایر داراییهایی را که پیشتر از ما دزدیدهاند، به ایالات متحده آمریکا بازگردانند.»
او افزود: «بهدلیل سرقت داراییهای ما و دلایل بسیار دیگر، از جمله تروریسم، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان، رژیم ونزوئلا بهعنوان یک سازمان تروریستی خارجی تعیین شده است. بنابراین امروز دستور محاصرهای کامل و تمامعیار علیه همه نفتکشهای تحریمیِ ورودی به ونزوئلا و خروجی از آن را صادر میکنم.»
تحلیلگران از این پست شبکههای اجتماعی متحیر شدند و به این جمعبندی رسیدند که احتمالاً اشاره ترامپ به ملیسازی داراییهای شرکتهای نفتی آمریکایی توسط هوگو چاوز، رهبر وقت ونزوئلا، در سال ۲۰۰۷ دارد، از جمله داراییهای اکسونموبیل. (بهدلیل معافیت وزارت خزانهداری آمریکا، «شورون» تنها شرکت نفتی آمریکایی است که هنوز در ونزوئلا فعالیت میکند.)
بازارهای انرژی در ابتدا اندکی جهش کردند اما سپس آرام گرفتند: قیمت نفت خام شاخص در نیویورک و لندن صبح چهارشنبه تنها افزایش جزئی داشت.
دولت ونزوئلا «تهدیدهای زننده» ترامپ را محکوم کرد، واشنگتن را به تلاش برای سرقت ثروتهای معدنی کشور متهم ساخت و اعلام کرد موضوع را به سازمان ملل متحد خواهد برد.
در هر حال، به نظر میرسد محاصره کامل نفتکشهای ونزوئلا اقدامی زائد باشد. پس از بازرسی و توقیف «اسکیپر» — یک نفتکش تحریمشده — توسط آمریکا در هفته گذشته، رفتوآمد به بنادر نفتی ونزوئلا عملاً متوقف شده است؛ بهجز کشتیهای شورون.
با این حال، حتی پیش از پست شبانه ترامپ نیز نشانهها آشکار شده بود. قانونگذاران آمریکایی که روز سهشنبه در جلسهای محرمانه با «مارکو روبیو» وزیر خارجه و «پیت هگست» وزیر دفاع درباره استفاده دولت از قوه قهریه مرگبار علیه قایقهای کوچکِ مظنون به حمل مواد مخدر توجیه شده بودند، با این برداشت جلسه را ترک کردند که دولت فراتر از مبارزه با قاچاق مواد مخدر عمل میکند.
«گرگوری میکس»، عضو ارشد دموکرات کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، گفت توجیههای ارائهشده از سوی دولت برای حملات قانونی کافی نیست.
او در بیانیهای گفت: «دولت روشن کرده که علاقه واقعیاش آغاز جنگی برای تغییر رژیم در ونزوئلا و دستاندازی به نفت این کشور است. روبیو و هگست امروز هیچ مدرکی به نمایندگان ارائه نکردند که این انگیزه واقعیِ فعالیت نظامی آمریکا در کارائیب را رد کند — و حالا رئیس دفتر خود ترامپ نیز این موضوع را علناً تأیید کرده است.»
قانونگذاران دیگری نیز به میکس پیوستند و محاصره را محکوم کردند — راهبردی که در اغلب موارد طبق حقوق بینالملل اقدام جنگی محسوب میشود. «خواکین کاسترو»، نماینده کنگره، آن را «بیتردید» اقدام جنگی خواند و خواستار حمایت از رأیگیریای در اواخر همین هفته درباره قطعنامه «اختیارات جنگی» شد که رئیسجمهور را به پایان دادن به خصومتها با ونزوئلا ملزم میکند. (اعلان جنگ در اختیار کنگره است نه قوه مجریه، اما دولت ترامپ استدلال کرده حملات مرگبار قایقها در سواحل ونزوئلا «خصومت» محسوب نمیشود.)
صرفنظر از اینکه محاصره اعلامشده عملی شود یا نه — و برای قانونی بودن محاصره، نیروی محاصرهکننده باید توان جلوگیری فیزیکی از تردد کشتیها را داشته باشد — صادرات نفت ونزوئلا، شاهرگ اقتصاد این کشور، از هماکنون آسیب دیده است. هرچند تنها بخشی از صادرات نفت ونزوئلا با نفتکشهای موسوم به «سایهای» که مشمول محاصره اسمی هستند حمل میشود، اما هیچکس مایل نیست با یک گروه ناو هواپیمابر آمریکایی درگیر شود؛ در روزهای اخیر چندین نفتکشِ در مسیرِ ورودی، در میانه اقیانوس تغییر مسیر دادهاند.
مشکلِ ونزوئلا این است که فروش نفت همهچیز را تأمین مالی میکند — حتی غذا. به گفته برخی اقتصاددانان، اگر محاصره آمریکا درآمدهای ونزوئلا را خفه کند، چشمانداز قحطیای بیسابقه در این کشور وجود دارد.