تعیین نرخ دلار و طلا در دستان فرزین
وزیر اقتصاد بارها اعلام کرده که مسئول بازار ارز، بانک مرکزی است، اما در رسانهها، وزیر را مقصر وضع کنونی جلوه میدهند؛ همه میدانند که تکلیف دلار را آقای فرزین روشن میکند و اما بانک مرکزی باز آدرس غلط میدهد و وزیر اقتصاد را برای قیمت ارز مواخذه میکند
در زمانهی افزایش قیمت دلار، برخی تحلیلگران به ارزش ذاتی و قیمت آن، نرخ تورم و نقدینگی و ... اشاره میکنند اما در صف مقابل، برخی دیگر حضور دارند که قیمت دلار را حاصل بازارسازی عدهای سودجو میدانند. در آخرین اظهارات، عباس عربمازار، اقتصاددان و استاد دانشگاه بهشتی، عنوان کرد که چند کانال تلگرامی که در هرات و اربیل قرار دارند، نرخ ارز کشور را تعیین میکنند. اما عربمازار سمت خاصی در سیاستگذاری اقتصادی کشور ندارد و به عنوان یک تحلیلگر، نظر خود را بیان کرده است؛ این اظهارات زمانی اهمیت پیدا میکند که عالیترین مقام ناظر، یعنی رئیسکل بانک مرکزی نیز چنین دیدگاهی دارد! ازسویدیگر برخی معتقدند فرزین متهم ردیف اول آشفتگی کنونی بازار ارز است و خواستار برکناری او از سمت ریاست بانک مرکزی هستند.
«توسعه ایرانی» در گفتوگو با یک کارشناس، ضمن بررسی این دیدگاه و نقش فرزین در آشفتگی کنونی بازار ارز، به نحوه تعیین قیمت دلار در بازار آزاد پرداخته است.
مسئولین کانال تلگرامی بزنند
و دلار را ارزان کنند!
یک کارشناس بازارهای مالی در گفتوگو با «توسعه ایرانی»، اظهارات برخی تحلیلگران درباره تعیین نرخ ارز توسط کانالهای تلگرامی را شوخی خواند و اظهار کرد: در پاسخ به مسئولینی که چنین اعتقادی دارند، باید گفت که خود نیز کانال تلگرامی بزنید و در آن نرخ ارز را اعلام کنید!
هومن عمیدی تأکید کرد: بازار از نرخهای تلگرامی تبعیت نمیکند زیرا اگر چند دلال معدود توانستهاند کانال تلگرامی تاسیس کنند، مسئولینی که ارتباطات، زیرساخت و ضریب نفوذ بالاتری دارند، تواناییشان بیشتر است اما بازار از این قیمتها تبعیت نخواهد کرد.
وی ادامه داد: با همین استدلال میتوان ثابت کرد که این گزاره مسئولین درست نیست. با این حال درباره تاثیر کانالهای تلگرامی در تعیین نرخ ارز، میتوان گفت که این کانالها ممکن است التهابات قیمتی را با تهییج و هیجانی اعلام کردن قیمتها، مثل هر بازار دیگری، افزایش دهند. این تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره مکانیسم کشف قیمت دلار در بازار آزاد، تصریح کرد که فقط عرضه و تقاضا قیمت را در بازار تعیین میکند.
یک کارشناس بازارهای مالی: اظهارات فرزین و دیگر مسئولان درباره تعیین نرخ ارز توسط کانالهای تلگرامی، نوعی فرار از مسئولیت، نشانی اشتباه دادن و فرار رو به جلو است. به این افراد باید پیشنهاد کرد که خود نیز کانال تلگرامی باز کرده و در آن نرخ ارز را اعلام کنید! اگر چند دلال معدود توانستهاند، شما که ارتباطات، زیرساخت و ضریب نفوذ بالاتری دارید و تواناییتان بیشتر است
عمیدی توضیح داد: معاملهگران اگر ادعا دارند کالایی گران است، بهتر است آن را بفروشند و اگر ادعا دارند ارزان است، باید بخرند. این خرید و فروش نقطه تعادل و قیمت را مشخص میکند. از دید کسی که معامله میکند، اگر نگهداری یک کالایی گران باشد، فروشنده و اگر ارزشگذاری کالایی ارزان باشد، خریدار خواهد شد. این عالیترین و رایجترین نحوه قیمتگذاری در دنیاست.
او ادامه داد: اما در ایران یک بازار متشکل و رسمی نداریم یا بازار رسمی ما در برابر نرخ ارز سکوت کرده است. صرافی تاسیس شده است که ارز را بخرد یا بفروشد اما به اجبار تابلوی آنها را خاموش یا آنها را خرید و فروش منع میکنند. همچنین در کشور چندین نرخ ارز تعیین شده است در صورتی که با تعدد نرخ ارز نمیتوان کشور را اداره کرد. در تمام بازارهای دنیا مشخص است که برای مثال، دلار در برابر یورو چه ارزشی دارد اما این معاملات در ایران در کوچه و پس کوچه انجام میشود.
به گفته این کارشناس، تنها مکانیسم اصلی قیمتگذاری عرضه و تقاضا است و حتی گزارههایی نظیر تقاضای کاذب اشتباه است زیرا همان تقاضا هم به بازار پول تزریق میکند و از طریق آن دلار خریداری میشود.
او همچنین به تورم به عنوان عامل دیگر تعیین قیمت در بازار اشاره کرد و گفت: طبق اعلام مراجع رسمی، کشور درگیر یک تورم 40 درصدی است. در اوایل سال میانگین قیمت دلار 90 هزار تومان بود و اکنون بالای 120 هزار تومان است که مطابق با تورم 40 درصدی رشد داشته است. با چنین تورمی نمیتوان تعیینکننده قیمت دلار را چند کانال تلگرامی دانست.
«طلافروشی» فرزین
به نوسانات بازار ارز دامن زد
این تحلیلگر بازارهای مالی تاکید کرد: دولت علاقهمند به رشد قیمت دلار در کشور است و بزرگترین ذینفع رشد قیمت دلار، دولت و بانک مرکزی هستند. بخشی از این انتفاع مربوط به تبدیل دلار به ریال و تامین کسری بودجه است. اما وقتی خود بانک مرکزی طلا وارد و آن را به سکه تبدیل میکند و میفروشد، خود تبدیل به اولین و اصلیترین ذینفع افزایش قیمت دلار میشود.
این کارشناس یادآور شد: در زمانی که قیمت سکه و دلار بسیار پایینتر از اکنون بود، آقای فرزین به تمثیل و شوخی بیان کردند که در برخی مناسبات برای اعضای خانواده خود سکه میخرند اما اکنون باید پرسید بعد از این مدت قیمت دلار به کجا رسیده است؟ مشخص بود تمام برنامه فرزین اینست که با همین سیستم طلافروشی، نقدینگی را از جامعه جمع کند اما در عمل به نوسانات بازار دامن زد.
تعادل اقتصاد بههم خورده است
عمیدی در ادامه، تصریح کرد: باید اجازه داد بازار آزاد نرخ دلار را تعیین کند اما اکنون تمام تعادلها بههم خورده است و به همین دلیل است که میبینیم برنج با ارز ارزان وارد میشود اما به قیمت 250 هزار تومان به فروش میرسد.
هومن عمیدی در گفتوگو با «توسعه ایرانی»: بزرگترین ذینفع رشد قیمت دلار، دولت و بانک مرکزی هستند. بخشی از این انتفاع مربوط به تبدیل دلار به ریال و تامین کسری بودجه است. اما وقتی خود بانک مرکزی طلا وارد و آن را به سکه تبدیل میکند و میفروشد، خود تبدیل به اولین و اصلیترین ذینفع افزایش قیمت دلار میشود. تمام برنامه فرزین این است که با همین سیستم طلافروشی، نقدینگی را از جامعه جمع کند اما در عمل به نوسانات بازار دامن زد
او افزود: در کشور هیچ سیاستگذاری مطابق با اقتصاد جهانی نداریم. به هیچ عنوان نباید تلاش کنیم که چرخ را مجددا و از اول اختراع کنیم. ابزارها و سیاستهای مالی در همه جای دنیا، امتحان خود را پس دادهاند و نمیتوان آنان را دستکاری کرد و وضعیت کشور، دستپخت همین دستکاریهاست.
این تحلیلگر یکی از دستکاریهای اخیر را تاسیس تالار دوم مرکز مبادله دانست و گفت: در تالار دوم مرکز مبادله نرخ دلار به نزدیکی 100 هزار تومان رسیده است. در این شرایط دلار بازار آزاد نیز به سمت بالا حرکت میکند تا این فاصله 40 درصدی همیشگی حفظ شود. تا کی قرار است درگیر چرخه معیوب «مرغ» و «تخممرغ» باشیم؟
عمیدی خاطرنشان کرد: یکبار برای همیشه باید تصمیم گرفت که یک نرخ برای تمام کشور استفاده و سپس تورم تثبیت شود و اگر اقتصاد و GDP رشد داشت، صادرات مطلوب بود، اصلاحات اقتصادی شکل گرفت و ترازبندیها و رفع ناترازیها اتفاق افتاد، قیمت دلار خودبهخود پایین میآید. همچنین اگر در اوضاع سیاسی به یک جمعبندی خوبی برسیم و آرامش ایجاد شود، میتوان امید داشت که دلار هم ارزان شود وگرنه با دلارپاشی و رفتار پلیسی نمیتوان قیمت دلار را کاهش داد.
به گفته او، قیمت دلار، طلا، سکه و ... به ارقامی رسیده است که در همین گذشته نزدیک هم تصور آن محال بود. بنابراین راهی جز بازگشت به تمام تعاریف درست، مهم و علمی دنیا نداریم.
فرار رو به جلوی فرزین!
این کارشناس مسائل اقتصادی، اظهارات فرزین و دیگر مسئولان درباره تعیین نرخ ارز توسط کانالهای تلگرامی را نوعی فرار از مسئولیت و نشانی اشتباه دادن، خواند و تاکید کرد که اشاره به مکانیسمهایی نظیر کانالهای تلگرامی و ...، فرار رو به جلو است.
عمیدی ادامه داد: دولت ارز صنایع را به قیمت مفت میخرد و آن را به واردکننده تخصیص میدهد و واردکننده نیز کالاهایی نظیر زین، چوب بیلیارد، سوزن و ... وارد میکند که اصلا به درد کشور نمیخورد. چرا باید به چنین واردکنندگانی ارز ارزان تخصیص داد؟ حتی اگر کالای اساسی نیز با این ارز وارد کنند، محصول را به قیمت دلار بازار آزاد میفروشند.
او با بیان اینکه رانت ارزی توزیع شده اقتصاد را بدعادت کرده است، عنوان کرد: دچار بحرانی شدیم که در آن، هزینهها دلاری شده است اما هنوز با درآمدهای ریالی مواجهیم و در این شرایط همه قیمتها به سمت آزادسازی کامل میروند. برای مثال قیمت بنزین 65 درصد گران شد.
این تحلیلگر بازارهای مالی تصریح کرد: بانک مرکزی قادر به ایجاد تعادل نبوده و اکنون همه را متهم میکند. وزیر اقتصاد بارها اعلام کرده است که مسئول بازار ارز، بانک مرکزی است اما در رسانهها، وزیر را مقصر وضع کنونی جلوه میدهند؛ همه میدانند که تکلیف دلار را آقای فرزین روشن میکند و اما بانک مرکزی باز آدرس غلط میدهد و وزیر اقتصاد را برای قیمت ارز مواخذه میکند.
عمیدی در پایان خاطرنشان کرد: نمیتوان کشور را با سیاستهای فعلی اداره کرد و انتظار نداشت که قیمت دلار تکان نخورد.