پایان مانور چپها در کارائیب؛ نقشه ترامپ در ونزوئلا چیست؟
حرف و حدیثهای زیادی در مورد علاقه ایالات متحده به بزرگترین ذخایر نفتی جهان وجود دارد.
با این حال، شکایت دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، مبنی بر اینکه ایالات متحده باید پس از سال 2003، «نفت» را از عراق دور نگه میداشت، موجب شده تا این گمانهزنی تقویت شود و گروهی ادعا کنند که منافع تجاری بخش زیادی از سیاست خارجی ترامپ را تعیین میکند.
خب در این باره دلایل زیادی برای تعجب وجود ندارد؛ ترامپ معاملهگر است. با این همه فارغ از آن که برخی قانونگذاران جمهوریخواه گفتهاند که ثروت نفتی ونزوئلا دلیل حمله آمریکا به این کشور است، موضع رسمی دولت ترامپ چیز دیگری است. در واقع، روشنترین اظهارنظر در مورد نفت ونزوئلا (به غیر از کشورهای همسایه) از سوی کاراکاس، در نامهای به اوپک، مطرح شد که واشنگتن را به تلاش برای سرقت ثروت معدنی این کشور متهم کرد.
معمای طلای سیاه ونزوئلا چیست؟
پدرو بورلی، عضو سابق هیاتمدیره شرکت نفتی دولتی ونزوئلا که به گروههای مخالف این کشور مشاوره میدهد، در این باره به فارین پالسی گفت: «این روایت رهبری ونزوئلا است. هرگز بیانیه رسمی از سوی ایالات متحده در مورد تلاش برای دستیابی به نفت ونزوئلا منتشر نشده است.»
دلیل ادعایی درباره رویکرد دولت ترامپ برای تقویت حضور نظامیاش در منطقه کارائیب، که شامل استقرار گروه ضربت ناو هواپیمابر و ۱۵۰۰۰ سرباز است، مقابله با قاچاق مواد مخدر است. اما چنین توجیهی با توجه به عفو رئیسجمهور سابق هندوراس که یکی از بزرگترین قاچاقچیان مواد مخدر است و از حمایت ترامپ نیز برخوردار معادلات را بر هم زده است. اواخر دوشنبه، تیم امنیت ملی ترامپ پس از تماس تلفنی بینتیجه بین ترامپ و نیکولاس مادورو، رهبر ونزوئلا، برای گامهای بعدی خود در مورد کاراکاس تشکیل جلسه داد.
این کشور و منطقه وسیعتر (کارائیب)، از مداخله ایالات متحده هراس دارد و از آنچه ممکن است پس از آن رخ دهد، وحشتزده شده است. 303 میلیارد دلیل وجود دارد که فکر کنیم ایالات متحده درباره ونزوئلا انگیزههای پنهانی دارد، بهویژه آن که تعداد بشکههای نفت ثبت شده در ذخایر کاراکاس موجب شده تا این کشور به عنوان بزرگترین دارنده طلای سیاه شناخته شود. ونزوئلا به تنهایی تقریبا 17 درصد از ذخایر نفت جهان را تشکیل میدهد.
درباره روز موعود ونزوئلا
مشکل آن است که ونزوئلا کمتر از 1 درصد از تولید نفت جهان را تامین میکند. این وضعیت، مادورو – هوگو چاوز و حتی تمام رهبران ونزوئلا از اواسط دهه 1970 را آزار داده است. دقیقا همین عدم تطابق است که موجب شده تا قانونگذار جمهوریخواه آمریکایی پیشبینی کند که پس از بازگشت انقلاب بولیواری، «روز موعود» برای شرکتهای نفتی و شرکتهای خدمات نفتی ایالات متحده خواهد بود.
ونزوئلا نفت زیادی دارد و در حال حاضر بخش عمدهای از طلای سیاه در این کشور کشف شده است. میدان نفتی اورینوکو، گورستان دایناسورها و گاهی سنگ قبر شرکتهای نفتی است که برای اکتشاف به آنجا میآیند. شورون، تنها شرکت نفتی آمریکایی است که در آنجا فعالیت میکند، اما حتی تولید ونزوئلا را در ارقام فصلی و سالانه خود به حساب نمیآورد؛ پس ونزوئلا یک مورد بسیار خاص است.
ژاک روسو، تحلیلگر نفت فعال در شرکت مشاوره ClearView Energy Partners در واشنگتن دی سی، در این باره به فارین پالسی گفت: «تنها چیزی که با اطمینان میدانید این است که نفت آنجاست.» اما این نفت، نفت خوبی نیست. لجنآلود و پر از گوگرد است و برای استخراج آن به عملیاتی پرهزینه، نه حفاری ساده، نیاز است. از دیدگاه ایالات متحده شاید تنها مزیت چنین ساختاری، این است که مجتمع پالایشگاهی چند میلیارد دلاری ساحلی که زمانی که توسط ایالات متحده به عنوان واردکننده خالص نفت ساخته شد، برای مواد مضر طراحی شده، نه برای انواع شیرین و سبکی که از چاههای تگزاس فوران میکند.
هدف اصلی ترامپ چیست؟
به طور خلاصه ما نفت با کیفیت بالا و نفت بیکیفیت داریم، نفت ونزوئلا بسیار بیکیفیت است. از همین منظر روسو تاکید دارد: «اتفاقی که افتاده این است که پالایشگاههای ساحلی برای فرآوری نفت بیکیفیت ساخته شدهاند.» حال با کاهش تولید نفت سنگین مکزیک و محصور ماندن کانادا در خشکی، گزینههای کمی برای پالایشگاههای آمریکایی باقی میماند که با وجود اشباع جهانی نفت، نگران کمبود عرضه در سال آینده هستند، زیرا تحریمها علیه ایران و روسیه میلیونها بشکه از بازار را حذف خواهد کرد.
ترامپ چیزهای زیادی را دوست ندارد، اما از قیمت بالای بنزین متنفر است. همزمان فرانسیسکو مونالدی، متخصص صنعت نفت ونزوئلا در دانشگاه رایس، تاکید کرد: «اگر تولید نفت ایالات متحده در فلاتهای حوزه پرمین و تقاضای نفت افزایش یابد، تنها مکانهای کمی وجود دارند که میتوانند آن بشکهها را تامین کنند.»
اما این بهآن معنا نیست که تقویت حضور نظامی ایالات متحده در کارائیب برای دسترسی به نفت ونزوئلا است.
برای شروع، ایالات متحده در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده نفت در جهان است و تقریبا ۱۴ میلیون بشکه در روز تولید میکند. ونزوئلا با وجود ثروتهای زیرزمینی خود، نمیتواند به طور کامل ۱ میلیون بشکه در روز تولید کند. علاوه بر این، به نظر میرسد دولت ترامپ – و به ویژه وزیر امورخارجه و مشاور امنیت ملیاش، بهویژه مارکو روبیو – اولویتهای دیگری دارند که شامل تغییر شکل نیمکره غربی و از بین بردن روح فیدل کاسترو با سرنگونی رژیمهای سوسیالیستی و کمونیستی، از جمله رژیمی است که دههها بر ونزوئلا حکومت کرده است.
مونالدی مدعی است: «فکر نمیکنم موضوع ونزوئلا، موضوع نفت باشد. روبیو در برخی مناطق نفوذ بسیار محدودی دارد، اما در این زمینه، راهی برای فروش استراتژی خود به رأیدهندگان MAGA پیدا کرده است.»
صنعت نفت ونزوئلا با یا بدون مداخله نظامی ایالات متحده آینده دارد، اما همزمان نیازمند سرمایهگذاری، صبر و زمان زیادی است. طبیعتا در این مسیر شرکتهای آمریکایی، مانند همتایان اسپانیایی، ایتالیایی و چینی ، مورد استقبال قرار خواهند گرفت، شاید بیشتر از سایرین، اما باید میلیاردها دلار در این زمینه سرمایهگذاری کرد.