تبسم ریاض کمر دلار را شکست؛ خنده بایدن چه خواهد کرد؟
تحقق برجام علاوه بر کاهش قیمت ارز، موجب می‌شود، نرخ تورم به قریب ۳۰ درصد کاهش پیدا کند. همچنین این احتمال بزرگ وجود دارد که نرخ مسکن در شهر‌های بزرگ حدود ۲۰ درصد و در سراسر کشور حدود ۱۰ درصد کاهش یابد.
«اقتصاد و معیشت مردم را به تحریم‌ها گره نمی‌زنیم» «۸۰ درصد گرانی‌ها به خاطر سوء تدبیر داخلی است نه تحریم ها» «تاثیر تحریم‌ها در اقتصاد داخلی ناچیز است و بزرگ نمایی شده است» این‌ها و برخی جملات مشابه گفته‌های افرادی نظیر سید ابراهیم رئیسی رئیس دولت، زاکانی شهردار تهران، عبدالمالکی رئیس سازمان مناطق آزاد و دیگر اصولگرایانی است که در ادامه سلسله رجزخوانی‌های ابتدای شروع به کار دولت، در رسانه‌ها بازتاب یافت.
با این همه ابراهیم رئیسی جدید رکورد بیشترین افزایش نرخ ارز در طول ۱۸ ماه اول دولت را بر جای گذاشت و قیمت ارز از ۲۵ هزار و ۶۰۰ تومان در آغاز دولت به کانال ۶۰ هزار تومان در هجدهمین ماه فعالیت دولت سیزدهم رشد کرد. فشار‌های اقتصادی، رشد لجام گسیخته قیمت‌ها و تورم مهار نشدنی به حدی رسید که برخی اصولگرایان مدافع دولت نیز زبان به انتقاد گشودند. در آخرین مورد از این طیف انتقادات سردار سعید قاسمی چهره رادیکال اصولگرا و از مدافعان سرسخت دولت در برنامه‌ای تلویزیونی خطاب به سید ابراهیم رئیسی اظهار کرد؛ «عزیزم قیمت خیار و گوجه را نیز نتوانستی کنترل کنی!».
رشد شدید قیمت ارز به ویژه با تشدید تحریم‌های ایالات متحده و بیانیه‌های پارلمان اروپا و برخی کشور‌های اروپایی تشدید شد. در این بین اقدامات بانک مرکزی نیز که برخی منتقدان از آن با عنوان «سامانه‌بازی» یاد کردند نیز نتوانست به عنوان ترمزی بر نرخ ارز عمل نمایید. در نهایت بانک مرکزی تنها با تزریق ۷۰۰ میلیون دلار، آن هم در عرض یک روز توانست تا حدی از شدت رشد قیمت بکاهد.
در نهایت این اخبار گشایش در سیاست خارجی بود که توانست قیمت ارز را به شکلی موثر کاهش دهد. انعطاف جمهوری اسلامی ایران در برابر خواسته‌های آژانس انرژی اتمی و خبر توافق با عربستان سعودی نرخ دلار را به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش داد.
این توافق که با میانجیگری پکن انجام شد، واکنش‌های گسترده‌ای را در سطح جهانی و فضای سیاسی داخل کشور در پی داشت. یائیر لاپید رهبر اپوزیسیون اسرائیل، توافق مذکور را رخدادی خطرناک برای تل آویو و حاصل شکست سیاست‌های نتانیاهو قلمداد کرد.
وال استریت ژورنال نیز مدعی شد که یکی از بند‌های این توافق، توقف حملات حوثی‌ها از یمن به عربستان بوده است. برخی کارشناسان یکی از انگیزه‌های چین برای میانجیگری را حفاظت از ۳۴ پروژه بزرگ سرمایه‌گذاری این کشور در عربستان به ارزش ۵۰ میلیارد دلار عنوان کردند.
برخی تحلیلگران نیز مدعی شدند هدف ریاض از این توافق اخذ امتیاز‌های بیشتر و به اصطلاح گران‌فروشی سیاسی به اسرائیل و آمریکا است. هرچند با توجه به رشد اقتصادی خیره کننده ۸.۵ درصدی عربستان در سال ۲۰۲۲ یکی از اصلی‌ترین دلائل آن‌ها قطعاً بهبود بیشتر شرایط اقتصادی در سایه آرامش در سیاست خارجی است. همان سیاستی که کشور‌های تنش‌گریز و در حال توسعه‌ای مانند مالزی یا اندونزی نیز سال‌ها است دنبال می‌کنند.
در نهایت برخی فعالین سیاسی اصلاح‌طلب نیز با طعنه به چهره‌های سیاسی ارزشی اظهار کردند که دولت ارزشی‌ها را به اصطلاح «آدم» حساب نمی‌کند و تا دیروز از آن‌ها توقع داشت به عربستان فحاشی کنند و از امروز بدون هیچ توضیحی از آن‌ها می‌خواهد که از بازگشایی روابط دو کشور تمجید کنند.
کما اینکه روزنامه کیهان پس از جمله اصولگرایان به سفارت عربستان، از اینکه رابطه با آل سعود از دامان کشور پاک شد، اظهار خرسندی کرد، اما در روز‌های اخیر رابطه ریاض و تهران را ضربه‌ای به آمریکا قلمداد نمود. در میان حمله کنندگان به سفارت عربستان چهره‌های مانند فرزند باجناق حداد عادل (رئیس فعلی شبکه ۳ سیما) نیز حضور داشتند.
تقریباً همه تحلیلگران متفق‌القول هستند که این توافق باعث کاهش نرخ ارز در داخل شد و اگر توافق برجام با ایالات متحده صورت گیرد، تاثیرات بسیار عمیق‌تر خواهد بود.
سیدمحمدصادق الحسینی در این‌باره به آفتاب‌نیوز گفت: دلار یک نرخ واقعی دارد و نرخ واقعی دلار نیز به زعم بنده در حال حاضر باید رقمی بین ۳۸ تا ۴۲ هزار تومان باشد. متاسفانه سوء‌تدبیر‌های مختلف دولت باعث شد که دلار از نرخ واقعی فاصله بگیرد و قیمت آن تا کانال ۶۰ هزار تومان نیز افزایش یابد. البته در این بین رئیس جدید بانک مرکزی اقدامات خوبی مانند بازگشایی تالار دوم انجام داد.
وی افزود: یکی از فاکتور‌های که بر روی کاهش قیمت دلار در روز‌های اخیر تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشت، کاهش ریسک سیاست خارجی و تزریق آرامش نسبی به برخی ابعاد روابط بین‌الملل بود. اما به نظر نمی‌رسد این کاهش قیمت دلار با ثبات باشد، بدیهی است اگر وضعیت اقتصادی به همین منوال باشد، پیش‌بینی می‌شود که نرخ دلار در سال آتی در کانال‌های ۶۰ یا ۷۰ هزار تومان قرار بگیرد. یکی از مهمترین عواملی که می‌تواند جلوی این افزایش نرخ را بگیرد، تحقق برجام و رفع تحریم‌ها است. البته کاهش نرخ دلار می‌تواند اثرات مثبتی به همراه داشته باشد، از جمله کاهش تورم و کاهش قیمت کالاها، اما برخی جنبه‌های اقتصادی مانند بخش‌های از صنعت ممکن است آسیب ببیند.
صادق الحسینی در ادامه گفت: تحقق برجام علاوه بر کاهش قیمت ارز، موجب می‌شود، نرخ تورم به قریب ۳۰ درصد کاهش پیدا کند. همچنین این احتمال بزرگ وجود دارد که نرخ مسکن در شهر‌های بزرگ حدود ۲۰ درصد و در سراسر کشور حدود ۱۰ درصد کاهش یابد. نرخ خودرو به ویژه خودرو‌های خارجی نیز کاهش قابل ملاحظه‌ای را تجربه خواهد کرد. علاوه بر این برخی اقلام مانند طلا نیز کاهش قیمت را تجربه خواهند کرد. تاثیرات روابط بین‌المللی سازنده بر اقتصاد داخلی حتماً محسوس و قابل مشاهده خواهد بود.