موتور برجام روشن نشد
محسن رفیق: در حالی که با حضور برنامه‌ریزی شده رئیس‌جمهور، وزیر امور خارجه و مذاکره کننده ارشد ایران در مداکرات هسته‌ای در سفر به نیویورک، پیش بینی می‌شد که تغییر مثبتی در روند مذاکرات برجامی‌و تلاش در جهت احیای مجدد آن، انجام شود اما این فرضیه تنها منتهی به ادامه خطابه‌های طرفین و تاکید بر مواضع پیشین شد و به عاملی جهت خروج گفتگوها از وقفه ایجاد شده منجر نشد. این در حالی است که وزیر امور خارجه ایران با خوش‌بینی دوباره، از ارسال پیام آمریکایی‌ها در روزهای اخیر مبنی بر داشتن اراده و حسن نیت جدید آنان برای رسیدن به توافق خبر داده است.
وزیر امور خارجه که در نیویورک به سر می‌برد، درباره محور دیدارهای خود با وزرای خارجه دیگر کشورها گفت: «گفتگوها و رایزنی‌های ما با دیگر کشورها و آنها با ایران بیشتر حول محور لغو تحریم‌ها بوده است.» امیرعبداللهیان اضافه کرد: «اینکه ما در نیویورک هستیم، حساسیت را برای طرف‌های خارجی بیشتر می‌کند که چه اتفاقی می‌افتد.»
بر اساس گزارش العالم، وزیر امور خارجه ادامه داد: «تیم ما و همکاران ما در نیویورک با نماینده اتحادیه اروپا و کشورهای مرتبط با مذاکرات برجام، گفتگوهایی را انجام دادند و در گفتگوهایی که من نیز با طرف‌های مختلف در دو روز گذشته داشتم، این موضوع از موضوعات اصلی در دستور کار بود.»
امیرعبداللهیان اضافه کرد: «در این دیدارها تاکید کردم برای رسیدن به توافق اراده وجدیت لازم را داریم و واقعا اکنون این طرف آمریکایی است که بایستی شجاعت اتخاذ تصمیم را داشته باشد تا بتوانیم از رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار سخن بگوییم.»
وزیر امور خارجه تصریح کرد:«طرف آمریکایی بارها حتی در این روزهای اخیر به ما اعلام کرد که دارای اراده و حسن نیت لازم برای رسیدن به توافق هستیم و ما به آنها گفتیم پس با واقع‌بینی اراده و حسن‌نیت خود را نشان دهید و اثبات کنید تا بتوانیم به نقطه توافق برسیم.» او اضافه کرد: « گروه ۷۷ متشکل از ۱۳۴ کشور است که در اقدام دیگری نیز از مذاکرات ایران برای لغو تحریم‌ها و مواضع هسته‌ای صلح‌آمیز ایران قویا حمایت کرد که اتفاق مهمی‌بود که در حرکتی جمعی رخ داد.»
در همین حال، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: «پیشنهادات ما برای احیای برجام تا زمان از سرگیری مذاکرات روی میز است.» به گزارش ایسنا، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با شبکه خبری الجزیره اظهاراتی را درباره روند مذاکرات احیای برجام بیان کرد. او خاطرنشان کرد: « پیشنهاداتی که تاکنون برای احیای برجام مطرح شده است تا زمان از سرگیری مجدد مذاکرات روی میز قرار دارد.» بورل پیشتر مدعی شده بود که مذاکرات احیای برجام در حال حاضر در بن‌بست قرار گرفته است.از سوی دیگر، سخنگوی کاخ سفید خاطرنیز نشان کرد:« تا زمانی که باور داشته باشیم مذاکرات برجامی‌در راستای منافع امنیت ملی‌مان است به این گفت‌وگوها ادامه می‌دهیم.» به گزارش ایسنا، کارین ژان پی‌یر، سخنگوی کاخ در کنفرانس خبری هفتگی خود به سوالاتی مذاکرات احیای برجام پاسخ داد. او در پاسخ به این سوال که «آیا این اتفاق بر مذاکرات احیای برجام با ایران تاثیری دارد؟» تصریح کرد:« ما نگرانی‌هایی در رابطه با ایران داریم اما برجام بهترین راه برای رسیدگی به موضوع هسته‌ای ایران است. ما به‌طور کاملا شفاف گفته‌ایم که هدف اصلی ما اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.»
سخنگوی کاخ سفید ادامه داد:« بنابراین، تا زمانی که باور داشته باشیم دنبال کردن مذاکرات برجامی‌در راستای منافع ملی‌مان است به این کار ادامه می‌دهیم. ما معتقدیم که این، بهترین راه رو به جلو است تا مطمئن شویم که پیش می‌رویم ما به این مذاکرات ادامه می‌دهیم.»
در همین حال، محمد اسلامی‌روز یکشنبه هفته جاری در راس هیاتی برای شرکت در اجلاس سالانه کنفرانس عمومی‌آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راهی وین پایتخت اتریش می‌شود. به گزارش ایسنا، شصت و ششمین اجلاس سالانه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌دوشنبه هفته جاری در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌با شرکت و سخنرانی روسای سازمان‌های انرژی اتمی‌کشورهای عضو آغاز به کار می‌کند.
محمد اسلامی‌در گفت‌وگویی با اشاره به حضورش در اجلاس سالانه کنفرانس عمومی‌آژانس گفت: «همه کشورها حق دارند در صنعت و فناوری هسته‌ای فعالیت کنند و از تکالیف مصرح اساسنامه آژانس است که دسترسی به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای را برای همه کشورها تسهیل کند. ما متعهد به ضوابط پادمان جامع و ان.پی.تی هستیم.» او با بیان اینکه در سخنرانی خود در این اجلاس مواضع کشور را بیان می‌کنم، اظهار کرد:« یکی از مواردی که به آن اشاره خواهم کرد درباره اتهاماتی است که ناروا و پرتکرار، بیست سال است علیه ایران مطرح می‌کنند. آنها ادعاهایی را درباره مکان‌هایی مطرح می‌کنند که ساختگی است و اصلا ربطی به دولت ندارد و اساسا تاسیسات هسته‌ای نیستند و امکاناتی است متعلق به مردم.»
رئیس سازمان انرژی اتمی‌خاطرنشان کرد:« اینها با اطلاعاتی که عناصر سرویس‌های جاسوسی و ضد انقلاب پردازش می‌کنند و هر بار هم با یک ادبیات و شکل متفاوت سعی دارند پیشرفت جمهوری اسلامی‌ایران را مختل کنند و این هدف‌شان است.» معاون رئیس‌جمهور همچنین گفت که علاوه بر سخنرانی در این اجلاس در حاشیه آن با تعدادی از همتایان خود بر اساس درخواست‌هایی که انجام شده، خواهم داشت. او گفت:« در این سفر با رافائل گروسی مدیرکل آژانس دیدار می‌کنم. امیدوارم این گفت‌وگوها تسهیل‌گر باشد تا این نوع برداشت‌ها که ناشی از فشار سیاسی و عملیات روانی علیه ایران است، هر چه زودتر پایان یابند و بر اساس روابط و مقررات روند امور تنظیم شود و از این مرحله به امید خدا عبور کنیم.»این در شرایطی است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌در اظهاراتی در نیویورک با تاکید بر این که مسائل باقی‌مانده میان ایران و آژانس را نمی‌توان رها کرد، گفت که آژانس آماده تعامل دوباره با ایران است. به گزارش خبرگزاری رویترز، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌در جمع خبرنگاران در مقر سازمان ملل در نیویورک گفت: مسائل باقی‌مانده میان ایران و آژانس را نمی‌توان رها کرد. گروسی ابراز امیدواری کرد که بتواند در چند روز آتی با مقامات ایرانی دیدار کند. مدیرکل آژانس گفت: «آژانس دسترسی محدودی به تاسیسات اتمی‌ایران دارد. ما آماده همکاری و تعامل دوباره با ایران هستیم.»
این در شرایطی است که وزیر امورخارجه عربستان با تکرار ادعاهای خود در شصت‌وششمین نشست سالانه مجمع عمومی‌سازمان ملل که این روزها در نیویورک در حال برگزاری است از ایران خواست تا هرچه سریع‌تر به تعهدات هسته‌ای خود عمل کند. او در ادامه سخنان خود گفت: «همچنین از ایران می‌خواهیم که گام‌های اعتمادساز با همسایگانش را در پیش بگیرد.» . به گزارش روزنامه سعودی گزِت، فیصل بن فرحان وزیر امورخارجه عربستان همچنین تاکید کرد: «از ایران می‌خواهیم که به تعهدات هسته‌ای خود عمل کند.»
از سوی دیگر، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت که این رژیم مخالف هرگونه توافق هسته ای با ایران نیست بلکه مخالف توافق موجود است. به گزارش الجزیره، یائیر لاپید، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در اظهاراتی گفت:« ما مخالف هر گونه توافق هسته‌ای نیستیم بلکه مخالف توافق کنونی هستیم.» او مدعی شد که نظارت بر توافق فعلی ضعیف است و ایرانی ها همواره فریب‌کاری می‌کنند. او گفت که می‌توان به توافق هسته‌ای رسید به شرط این که گزینه نظامی‌نیز روی میز قرار گیرد.در همین حال، در حالی که مقامات کشورمان همواره تاکید داشته و دارند که سلاح هسته‌ای در دکترین دفاعی ما قرار ندارد، هماهنگ‌کننده ارتباطات شورای امنیت ملی آمریکا اظهار کرد که به ایران اجازه دسترسی به سلاح هسته‌ای را نخواهد داد. جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات شورای امنیت ملی آمریکا در گفت‌وگویی با خبرنگار فاکس‌نیوز با تاکید بر اینکه دولت بایدن هرگز به ایران اجازه دستیابی به سلاح هسته‌ای نمی‌دهد، عنوان کرد به باور رئیس جمهوری ایالات متحده حل مشکلات خاورمیانه با هسته‌ای شدن ایران آسان‌تر نمی‌شود و «دیپلماسی» هنوز بهترین راه جلوگیری از آن است. او در ارتباط با مذاکرات احیای برجام گفت بعید است در آینده‌ای نزدیک این اتفاق رخ بدهد. کربی در بخش دیگری از صحبت‌های خود عنوان کرد: همانطور که جو بایدن پیشتر گفته تمام گزینه‌ها روی میز هستند.
اظهارات این مقام آمریکایی در پی این مطرح می‌شود که رئیس‌جمهور آمریکا در سخرانی خود در مجمع عمومی‌سازمان ملل، با اشاره به توافق هسته‌ای با ایران، اظهار کرد:« آمریکا آماده است تا به برجام بازگردد، اما تنها در صورتی که ایران به تعهداتش پایبند باشد. به ایران اجازه نخواهیم داد به سلاح هسته‌ای دست یابد.» بایدن اضافه کرد: «هنوز هم باور دارم که دیپلماسی بهترین راه دستیابی به این هدف است. نظام منع اشاعه هسته‌ای یکی از بزرگترین دستاوردهای سازمان ملل متحد است. نباید به عقب برگردیم.»
سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران نیز در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی‌سازمان ملل، گفت:« درباره موضوع احیای توافق هسته‌ای درجمهوری اسلامی‌با حسن نیت و با قصدی متین، توافق‌نامه‌ای را در سال ۲۰۱۵ پذیرفت و در همان وهله‌ی اول تمام تعهدات خود را انجام داد اما نتیجه¬ آن، عهدشکنی آمریکا و اِعمال تحریم‌هایی بود که به اذعان خودشان بی‌سابقه‌ترین تحریم‌های تاریخ بود. تحریم، مجازات عدالت‌خواهی و استقلال ملت ایران است. تحریم، سلاح کشتار جمعی است و همراهی یا سکوت در مقابل آن نیز کمک و رضایت دادن به ظلم است.»
رئیسی بیان کرد: «این آمریکا بود که از توافق خارج شد نه ایران. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی۱۵ بار در گزارش‌های خود اعلام کرد که ایران به مفاد توافق کاملاً پایبند بوده است. ایران در عین حال که هزینه‌ی التزام به تعهدات خود را پرداخته، اما به علت نقض¬عهد طرف آمریکایی و ناپایبندی طرف اروپایی، از منافع این توافق برخوردار نشده است.» او اضافه کرد: « ما بر اساس ظرفیت‌های دیده شده در توافق، اقداماتی قانونی انجام دادیم تا طرفِ ناقض به تعهدات خود برگردد. ایران با پایبندی به تعهدات خود، محور اصلی بقای برجام بوده و اگر ابتکارها و انعطاف‌های جمهوری اسلامی‌ایران نبود، مذاکرات در همان روزهای نخست متوقف می‌شد.»
رئیسی همچنین مطرح کرد: «منطق مذاکراتی ایران بر مبنای تحلیل عادلانه از تحولات فقط یک جمله است و آن پایبندی به تعهدات است. موضوع تضمین‌های اطمینان‌بخش صرفاً آمادگی برای یک اتفاق احتمالی نیست. ما از یک تجربه صحبت می‌کنیم. ما تجربه‌ی خروج آمریکا از برجام و بیش از یک سال و نیم تعلل دولت کنونیِ آمریکا در بازگشت به تعهداتِ خود را پیش چشم داریم. همین امروز که دولت آمریکا از قصد خود برای بازگشت به تعهدات خود سخن می‌گوید، صدای دیگری از داخل آن کشور به گوش می‌رسد که تعهدپذیر بودن آمریکا را زیر سوال می‌برد. آیا با آن تجربه و این چشم‌انداز، می‌توانیم در موضوع مهمِ تضمینِ پایداریِ توافق، با مسامحه عمل کنیم؟»
او علاوه بر این گفت:« البته جمهوری اسلامی‌با امکانات وسیع و ارتباطات گسترده با جهان، آثار تحریم‌ها را یکی پس از دیگری خنثی و فرصت‌های جدیدی را خلق کرده است. به اذعان رسمی‌دولت آمریکا، سیاست فشار حداکثری علیه ایران شکست مفتضحانه خورده است. ما مسیر خود را فارغ از هرگونه توافق، پیدا کرده و با قدرت ادامه می‌دهیم. ضمن اینکه ما در مذاکرات جدی که داشته‌ایم، نشان داده‌ایم که اگر منافع ملت ایران تضمین شود، اراده‌ای قوی برای حل عادلانه این موضوع داریم. معتقدیم گره توافق هسته‌ای از همان جایی باید باز شود که گره خورده است.»