دولت در سایه؛ راهکار اصلاح‌طلبان برای تاثیر‌گذاری
روز نو :روز پنجشنبه سید‌ابراهیم رئیسی پس از انجام مراسم تحلیف و سوگند یادکردن، رسما به‌عنوان رئیس‌جمهور سیزدهم جمهوری اسلامی ایران معرفی شد و حال جامعه او را به جای مطالبه‌گری در مقام پاسخگویی می‌بیند. البته نه‌تنها آقای رئیسی که جریان حامی او؛ یعنی اصولگرایان نیز باید پاسخگوی عملکرد چهارساله او باشند. لذا ایشان نیز به‌همین دلیل درصدد است با مشاوره‌گرفتن از کارشناسان و عقلا در هر حوزه‌‌ای عملکرد مطلوبی از خود بر جای گذارد. البته تمام این امور باعث نمی‌شود اصلاح‌طلبان به‌عنوان جریان مقابل در طول چهارسال آینده هیچ‌کنشی نداشته باشند و ساکت بنشینند. لذا به عقیده بسیاری از کارشناسان اصلاح‌طلبان می‌توانند همزمان با عملکرد دولت رئیسی خود دولت پنهان تشکیل دهند و به نظارت، نقد و ارزیابی دولت رئیسی بپردازند و جامعه را نسبت به عملکردهای دولت و تفاوتش با آنچه عملکرد مطلوب خوانده می‌شود، آگاه کنند.
دولت در سایه اصلاح‌طلبان؟
دولت در سایه واژه‌ای بود که از ابتدای شکل‌گیری دولت یازدهم حسن روحانی از سوی سعید جلیلی، کاندیدای رقیب وی و دبیر سابق شورای‌عالی امنیت ملی مطرح شد که از نظارت بر همه کارها و فعالیت‌های دولت در حوزههای مختلف خبر می‌داد. چیزی که شاید در تئوری و حرف مطرح شد؛ اما عملا شکل واقعیت به خود نگرفت و به‌جز صحبت‌‌های گاه‌و‌بی‌گاه جلیلی مبنی‌بر رصد فعالیت‌های دولت در کارگروه‌های مختلف خودش چیزی از دولت در سایه دیده نشد. هرچند این رویکرد در دولت دوم روحانی یعنی از سال 96 به بعد نیز اجرا شد و اگر صحبت‌‌های سعید جلیلی در مناظره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 را که در حوزههای مختلف؛ متون و عکس‌هایی از کار‌کارگروه‌های خود در دولت سایه نشان می‌داد، ملاک و معیار قرار دهیم به این نتیجه می‌رسیم که جلیلی و همراهانش نقش جناح مقابل دولت روحانی را ایفا کرده‌اند و اگر علمی به موضوع نگاه کنیم تمامی عملکردهای دولت در حوزههای مختلف را تحلیل و بررسی کرده و برای آن راه‌حل پیدا کرده‌اند. چنانکه جلیلی در مناظرات به این موضوع اشاره کرد. با این حال آنچه در صحنه عمل دیده شد چیزی جز هجمه، تخریب، حمله و اهانت به دولت از سوی جریانات تندرو و دلواپس نبود. این در حالی است که اساسا در تعریف؛ دولت در سایه را به عنوان دولتی تشکیل نیافته از جریان مخالف دولت مستقر می‌دانند که عملکردهای دولت در حوزههای مختلف را حتی به‌صورت جزئی و وزارتخانه‌ای تحت‌نظر دارد و با تبیین عملکرد دولت مستقر و نوع مطلوب عملکرد در این حوزه‌ها نگاه جامعه را نسبت به اینکه با توجه به شرایط موجود کدام جریان سیاسی می‌تواند کشور را به سلامت از وضعیت موجود به سمت وضع مطلوب رهنمون کند، تغییر می‌دهد. حال اکنون که دولت حسن روحانی پایان یافته و به هر شکل ممکن اصولگرایان در سطوح مختلف قدرت را در دست گرفته‌اند، به‌عقیده برخی این اصلاح‌طلبان هستند که باید در حاشیه قدرت دولت سیزدهم؛ دولت در سایه تشکیل دهند و با نظارت دقیق بر عملکرد دولت رئیسی به نقد و مطالبه‌گری بپردازند و همزمانی که اشتباهات و کاستی‌‌های احتمالی عملکردی دولت را متذکر می‌شوند، به برنامه‌ریزی دقیق و مدونی جهت تغییر رویکرد و نگاه مردم برای انتخابات بعد در جهت انتقال قدرت به خودشان بپردازند. حال اینکه اصلاح‌طلبان چه میزان می‌توانند در راستای تشکیل دولت در سایه موفق ظاهر شوند، موضوعی است که می‌تواند مورد بحث و بررسی قرار گیرد؛ چرا‌که اساسا اصلاح‌طلبان نشان داده‌اند از ظرفیت و توانایی بالایی در این حوزه برخوردار هستند.
اصـــلاح‌طلبــان مجمـوعه دارای تخصص‌اند
یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ارتباط با توانایی تشکیل دولت در سایه از سوی اصلاح‌طلبان اظهار داشت: این کار طبیعی است؛ به نحوی که در بنیاد باران، آقای خاتمی و دولت او حضور دارند و مجلس ششمی‌ها و وزرا هر ماهه جلسات بسیار مؤثر و خوبی پیش از شیوع کرونا داشتند و عملا کنار قضایا هستند و نیروهای فعال در حال حاضری چون دولت آقای روحانی که به قول بعضی از دوستان حلقه نیاوران از قبل حزب اعتدال و توسعه را داشتند و می‌توانند با دوستان‌شان باشند و احزاب اطرافیان مرحوم آقای هاشمی، حزب کارگزاران، که عملا نیروهای اطراف آقای کروبی و حزب اعتماد ملی در کشور هستند، پس چرا نشود؟ باید بشود و می‌شود. خبر آنلاین نوشت، سیدمحمود میرلوحی گفت: مگر می‌شود نسبت به مسائل بی‌تفاوت بود؟ بالاخره منطق دنیا، روش و شاخص‌هایی که در دموکراسی در کشورهایی که مردم‌سالاری و دموکراسی مطرح است، اساسا تک‌صدایی امکان ندارد و یک مفهوم غریبه و خیلی عجیبی است ولی در کشور ما همه شعار مردم‌سالاری می‌دهیم و در کنار آن متاسفانه دامنه فیلترهای نظارتی را گسترش می‌دهند که آقای لاریجانی هم در آن قرار نمی‌گیرد و آقای جهانگیری و ده‌ها چهره دیگر مثل آقای پزشکیان در مجلس و آقای شریعتمداری و... را رد می‌کنند. عضو حزب اتحاد ملت بیان کرد: وقتی می‌گوییم «مردم» نظرات آنها معلوم است و بلافاصله آن صنف یا آن شهر یا آن جنس همه نظرات‌شان را اعلام می‌کنند و مواضع و بیانیه‌هایشان منتشر می‌شود و در دسترس همه قرار می‌گیرد. بنابراین الان تک‌صدایی عملا نه‌تنها راه‌حل نیست؛ بلکه معجزه هم نمی‌کند، بعضی از دوستان فکر می‌کنند می‌شود با این شیوه معجزه کرد و نارسایی‌هایی را که دولت آقای روحانی داشت، الان می‌شود بعد از یکی، دو هفته حل کرد. عضو شورای شهر پنجم تصریح کرد: اصلاح‌طلبان به‌عنوان مجموعه‌ای هستند که دارای تخصص بوده و عملا در دولت‌های مختلف حضور داشته و در وزارتخانه‌ها در سطوح مدیریتی و در جنگ مقدم بوده و هستند؛ بنابراین چون ما معتقدیم اصلاح‌طلبان در جنگ خط مقدم جنگ بوده‌اند هرچند اینها این را انکار می‌کنند، اما واقعیت این است که در دو دهه اول همین‌ها بودند که کشور و جنگ را اداره کردند لذا به‌راحتی می‌توانند دولت سایه تشکیل دهند و نقد کنند و جاهایی راه‌حل‌ها و طرح‌هایی به دولت و مجلس دهند و اگر آنها جایی اشتباه کردند، اشتباهات‌شان را به آنها تذکر دهند و مخالفت کنند و افکار عمومی را در مسائل مختلف تجهیز کنند، حتی اگر جایی لازم است افکار عمومی را برای حل مسائل به کمک بگیرند؛ بنابراین می‌شود این کار را انجام داد.