پاسخی به دلواپسان اینستکس: «والله وهن ملت ماست!»

دلواپسان برجام حالا یکصدا علیه کانال مالی ویژه ایران و اروپا دست به‌کار شده‌اند. آنان می‌گویند این کانال مالی تنها به واردات غذا و دارو اختصاص یافته، این در حالی است که آمار گمرکی نشان می‌دهد ایران نه تنها واردات غذا ندارد، بلکه صادرکننده محصولات کشاوری و غذایی محسوب می‌شود و در این زمینه نیز رشد داشته است.
 
به گزارش روز نو :امروز بسياري از رسانه‌هاي اصولگرا عليه كانال مالي ويژه ايران و اروپا موسوم به اينستكس هم‌صدا شدند و ضمن «هيچ» تفسير كردن اين كانال مالي، آن را تنها يك مسير واردات غذا و دارو براي ايران عنوان كرده‌اند.
 
«اگر غذا می‌خواهید باید FATF را تصویب کنید» تیتری است که در تارنمای رجانیوز به چشم می‌خورد. در بخشی از این گزارش می‌خوانیم: نه قرار است تحریمی دور بخورد و نه بانکی از اروپا با ایران وارد همکاری شود. وزیر، معاون و سخنگوی وزارت امور خارجه در مواضع جداگانه‌ای به استقبال این حرکت نمادین اروپا رفتند و آن را گام اول اروپا برای بهره‌مندی ایران از منافع برجام دانستند. اما آیا اتحادیه اروپا این اقدام را مفت و مجانی برای ایران صورت داده است یا هزینه آن را با دولت حساب خواهد کرد؟ ظاهراً پاسخ منفی است و در برابر همین آب‌نبات اروپایی، قرار است هزینه‌های هنگفتی بر کشور تحمیل شود.
 
صبح نو در مطلبی با عنوان «تولد فرزند ناخلف برجام» به انتقاد از کانال تجارت اروپا-ایران پرداخته است. در گزارش این روزنامه آمده است: این شرکت صرفاً یک اتاق تسویه‌حساب، آن هم برای موارد معدودی از تجارت‌هاست. نه قرار است تحریمی دور بخورد و نه بانکی از اروپا با ایران وارد همکاری شود. صرفاً در برابر خریدهای محدود ایران از اروپا که شامل غذا و (شاید) دارو خواهد بود، این شرکت زحمت تسویه‌حساب را خواهد کشید!
 
سيد ياسر جبرئيلي، فعال رسانه‌اي اصولگرا هم در همين راستا در تویيتر نوشته: متأسفانه چنانکه پیش‌بینی کرده بودیم، کارکرد INSTEX محدود به مبادلات غذا و داروست. مبادلاتی که پیش از راه‌اندازی این کانال نیز جاری بوده. باید منتظر بود جریانی برای پیوستن خریداران نفت ایران به INSTEX به راه بیفتد. هدف این «پیوستن»، انتقال پول نفت ایران از آسیا به اروپا خواهد بود.
 
*بعيدي‌نژاد: تکرار نفرمایید، والله وهن ملت ماست
 
در واكنش به اين موضع‌گيري‌ها، حميد بعيدي‌نژاد سفير ايران در انگلستان در تویيتر خود نوشته: جناب جبرئیلی نقدهای شما محترم، اما لطفاً این «غذا و دارو» را تکرار نفرمایید. والله وهن ملت ماست. ما غذا از خارج وارد نمی‌کنیم و جز در موارد خاص، در اقلام کشاورزی/دارویی خودکفاییم. این کانال از جمله برای خرید تجهیزات پزشکی بسیار پیشرفته و داروهای بیماری‌های خاص است که پول آن چند میلیارد است.
 
بعيدي‌نژاد نيز قبلاً درباره كارايي اينستكس نوشته بود: اول کار با تهاتر پرداخت‌های کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی آغاز می‌گردد و در مراحل بعد به همه تبادلات تجاری تعمیم می‌یابد. مخالفان مرتباً کلمه «غذا»را برای تداعی‌سازی کار نفت در برابر غذای عراق تکرار می‌کنند ولی این دو به هیچ وجه شباهتی به هم ندارند.
 
بررسي آمار گمركي ايران نشان مي‌دهد اين دلواپسي‌ها درباره اينستكس چيزي بيش از جنجال نيست. بر اساس آمار برخط سايت گمرك جمهوري اسلامي ايران، تنها مواد خوراكي كه در دی‌ماه ايران وارد كرده، شامل اقلامي از جمله كنجاله‌اي كه از روغن سويا به دست‌ مي‌آيد، روغن آفتابگردان،‌روغن خام سويا، ‌چاي سياه، برنج سفيد شده و ذرت دامي است. كه از ميان اين اقلام بيشترين واردات به ذرت دامي اختصاص دارد كه در دی‌ماه، تقریباً هر روز، ايران اين كالا را وارد كرده است.
 
در كنار اين بررسي آماري واردات گمرك ايران نشان مي‌دهد كه بيشترين واردات ايران در دی‌ماه گذشته از كشورهاي همجوار از جمله امارات متحده عربي و تركيه بوده است و البته بيشترين واردات ايران در اين ماه، از چين بوده است.
 
اين آمار تقریباً مشابه آمار 6 ماه ابتدايي سال جاري است. میزان واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 6 ماهه نخست سال جاری ۹ میلیون و ۶۲۵ هزار تن با ارزش ۵۲۹۷ میلیون دلار بوده که به ترتیب از نظر وزن ۵۹٫۳ درصد و از نظر ارزش ۲۳٫۹ درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. میزان ارزش واردات ۶٫۵ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل و در مجموع ۶ درصد کمتر از میانگین سال‌های برنامه پنجم توسعه بوده است.
 
اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 6 ماهه نخست سال ۹۷، شامل ذرت ۹۷۱ میلیون دلار و سهم ارزشی ۱۸٫۳ درصد، برنج به ارزش ۹۶۷ میلیون دلار و سهم ارزشی ۱۸٫۲ درصد، دانه سویا به ارزش ۷۰۵ میلیون دلار و سهم ارزشی ۱۳٫۳ درصد، روغن نباتی به ارزش ۴۶۲ میلیون دلار و سهم ارزشی ۸٫۷ درصد، گوشت قرمز به ارزش ۳۵۸ میلیون دلار و سهم ارزشی ۶٫۸ درصد، انواع میوه به ارزش ۲۴۲ میلیون دلار و سهم ارزشی ۴٫۶ درصد، جو به ارزش ۲۱۹ میلیون دلار و سهم ارزشی ۴٫۱ درصد و کنجاله دانه‌های روغنی به ارزش ۲۴۹ میلیون دلار و سهم ارزشی ۴٫۷ درصد از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده که در مجموع ۷۸٫۷ درصد ارزش واردات بخش کشاورزی را شامل می‌شوند.  
 
به‌علاوه پيش از اين، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران آماري منتشر كرد كه نشان مي‌داد در 6 ماهه نخست سال ۱۳۹۷، میزان صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی سه میلیون و ۵۱۴ هزار تن و به ارزش ۳۱۴۹ میلیون دلار بوده که از نظر وزن ۶٫۲ درصد و از نظر ارزش ۱۳٫۶ درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است. میزان ارزش صادرات 6  ماهه نخست سال ۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۷٫۱ درصد افزایش داشته و در مقایسه با کلیه سال‌های قبل از آن، بالاترین رقم بوده است. اقلام عمده صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی شامل انواع میوه‌های درختی به ارزش ۵۸۳ میلیون دلار و سهم ارزشی ۱۸٫۵ درصد، انواع سبزیجات و محصولات جالیزی به ارزش ۵۶۴ میلیون دلار و سهم ارزشی ۱۷٫۹ درصد، زعفران ۱۵۱ میلیون دلار و سهم ارزشی ۴٫۸ درصد و ماهی به ارزش ۱۱۷ میلیون دلار و سهم ارزشی ۳٫۷ درصد از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده است. بیشترین میزان صادرات (از نظر ارزش) به کشورهای عراق، افغانستان، امارات متحده عربی، پاکستان، فدراسیون روسیه، هند، آلمان، ترکمنستان، ترکیه و کویت صورت گرفته که به ترتیب ۴۰٫۸، ۱۳٫۸، ۶٫۸، ۵٫۷، ۳، ۲٫۶، ۲٫۴، ۲٫۴، ۲٫۳ و ۱٫۸ درصد است.