دیروز اس 300 امروز سوخو30

 هنوز سوخوهای 30 به ایران نرسیده خبر می‌رسد که 20 فروند از همین جنس به چین فروخته شد. درست خواندید روس‌ها‌ باز هم دست ما را در پوست گردو گذاشتند!

20 فروند جنگنده سوخو 35 به چین فروخته شد آن هم در حالی که هنوز که هنوز است، هواپیماهای سوخو 30 را به دست ایران نداده‌اند!

به گزارش روز نو؛ یک سال از اعلام خبر آمادگی ایران و روسیه برای عقد قرارداد و به خدمت گرفتن هواپیماهای سوخو 30 در کشورمان می‌گذرد. اما گویا سوخوها سر از جای دیگری درآورده‌اند. بدتر از همه آن که بدانیم موضوع مذاکرات کشورمان برای در اختیار گرفتن سوخو30 به ده سال قبل برمی‌گردد.
در حالیکه بارها از مذاکرات با روس‌ها در باره سوخو 30 به نیکی یاد می‌شد یک بد قولی، مثل بد قولی‌ها‌ی دیگر از روسیه در قبال ما رخ داده است. ..
بد قولی در تعلق هواپیماهای سوخو 30 به ایران آن هم در حالیکه به یک کشور دیگر (چین)، مدل دیگری از آن داده می‌شود باز هم خاطرات تلخ را برایمان زنده کرده است. خاطرات تلخی که ریشه در تاریخ دارد. البته نقل خیلی قدیم ترها و صحبت از عهدنامه‌های ترکمانچای و گلستان نیست و یا قصه اشغال ایران در جنگ جهانی دوم توسط روس‌ها!
**بدقولی نیروگاه اتمی بوشهر !
طبیعتا کسی بدقولی‌ روس‌ها را در زمان راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر از یاد نمی‌برد. هر وقت که می‌پرسیدیم چه وقت زمان راه‌اندازی‌اش می‌رسد؟ می‌گفتند به زودی! این به‌زودی‌ها از سال‌74 تا 90 طول کشید. البته ناگفته نماندکه پیشتر در اوایل سال ۱۳۶۸ با سفر مرحوم‌ها‌شمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت به روسیه، موافقتنامه همکاری هسته‌ای میان دو کشور تدوین شد و متعاقب آن در ۲۴ اوت سال ۱۹۹۲ (۲ شهریور ۱۳۷۱) موافقتنامه کاملی از همکاری‌های هسته‌ای ایران و روسیه امضاء شده بود.
سرانجام کار آنکه؛ ساخت نیروگاهی که کلنگ آن در سال 55 و قبل از انقلاب خورد، بعد از این سال(55)! و البته تحویل تکمیل این نیروگاه از آلمان‌ها‌ به روس‌ها‌، 35 سال به تاخیر افتاد!
**اس 300 یادتان هست ؟
یک بدقولی اخیر دیگر روس‌ها مربوط به تحویل موشک‌ها‌ی اس‌300 به ایران است.
اواخر سال 2007 بود که بین مسکو و تهران یک قرارداد 800 میلیون دلاری به نام خرید سامانه موشک‌های اس 300 بسته شد. ایران مثل همیشه وفای به عهد کرد و بخشی از مبلغ آن 800 میلیون دلار را نیز به همسایه بی‌وفای شمالی! داد اما گذشت و گذشت و آب از آب تکان نخورد.
سپتامبر 2010 یعنی سه سال پس از آن قرارداد، پوتین تازه یادش افتاد که همسو با کشورهای غربی، قطعنامه 1929 که علیه ایران صادر شده بود را بر دیده بگذارد! و به بهانه آن قطعنامه، قرارداد تحویل اس 300 را هم تعلیق کند.
آوریل 2015 بعد از آنکه توافق هسته‌ای ایران و غرب به ثمر نشست، روسها گفتند دیگر تعلیق تحویل اس300 موضوعیتی ندارد برای همین هم، خبر لغو ممنوعیت دادن اس‌300 به ایران از سوی روسیه اعلام شد. خبری که رسانه‌های داخلی ما نیز روی آن حسابی مانور دادند. ولی زمان تحویل واقعی موشک‌ها به ایران معلوم نشد که نشد. یکی می‌گفت تاریخ آن محرمانه است، دیگری می‌گفت تا 2ماه دیگر! و مقامات رسمی کشورمان پایان سال میلادی گذشته که تمام شد! را به عنوان زمان گرفتن اس300 عنوان می‌کردند.
این تاخیرها و بد قولی‌ها از سوی روسیه همچنان ادامه داشت تا اینکه همین چند وقت پیش بعد از سالها بخش‌هایی از اس 300 تحویل ایران داده شد آن هم در حالیکه روسیه به فکر فروش اس 400‌ها‌ی پیشرفته‌تر به کشورهای همسایه ایران است.
**سوخو30 و حسرت تعهد
علی‌رغم همه این بدعهدی‌ها در ماه‌ها و سال‌های اخیر از سوی روسیه و علی رغم آنکه کسانی مثل وزیر دفاع ایران، روسیه را بی‌معرفت دانسته‌اند! اما بازهم ایرانی‌ها‌ تخم مرغ‌ها‌یشان را در سبد روسیه گذاشته اند، ولی در عوض این کشور (روسیه) همانطور که در ماجراهای نیروگاه اتمی بوشهر، اس 300 و... و با شل کن سفت کن‌ها‌ی اجرای تعهد خود، از ایران به عنوان کارت بازی استفاده می‌کرد، تا امتیاز گیری از غرب را به منصه ظهور گذارد، اینبار هم سوخو30 را بهانه‌ای برای استفاده دوباره از ایران در راستای اهداف خودش قلمداد کرده است و درحالیکه سوخو 30 درحال حاضر در کشورهای الجزایر، آنگولا، مالزی، ونزوئلا، اندونزی، اوگاندا، قزاقستان و ویتنام فعال بوده و در کشور هند نیز تحت لیسانس تولید می‌شود! آن را از کشور ما دریغ کرده‌اند.
**چرا چین ؟
داوود هرمیداس باوند درباره اینکه چرا سوخوهای 35! به چین داده شده است اما هنوز سوخو30 به ایران تعلق نگرفته، به آفتاب یزد گفت: "هواپیماهای چین از ابتدا با تکنولوژی و کمک روسیه تهیه می‌شد. حتی از اواخر دهه 50 که اختلافات بین چین و روسیه به وجودآمد، چینی‌ها همان سیستم هواپیمایی را برای خودشان پیاده کردند و همین باعث شد تا توان هواپیمایی چینی‌ها بالاتر از ایران باشد واین توان باعث می‌شود روس‌ها نوع پیشرفته‌تری از هواپیماها را به چین بدهند.
وی گفت: "چینی‌ها سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در منابع نفت کردند. قراردادهای گازی هم با ترکمنستان و قزاقستان بسته‌اند و برای همین قراردادهای نظامی شان ازجمله سوخو 35 را با روسیه بسته‌اند."
یک مقایسه
باوند اما درباره تاخیر روسیه در قرارداد سوخو با ایران گفت: "قرارداد سوخو روسیه با ایران را می‌شود با قرارداد اس 300 مقایسه کرد. همان طور که روسیه در آن زمان به دلیل همسویی‌هایی که با غرب و آمریکا پیدا کرد چندین سال از دادن این موشک‌ها خودداری کرد."
وی افزود: " بعد از جریان اوکراین و کریمه و تحریم روسیه از سوی غرب و به انزوا رفتن این کشور بود که روسیه سیاست نگاه به شرق رادرپیش گرفت و برای همین قرارداد اس 300 را که پیشتر پول آن را هم از ایران گرفته بود، احیا کرد."
باوند افزود: "روسیه با کارت ایران که یکی از آنها تاخیر در تحویل اس 300 به ایران بود، امتیازات فراوانی کسب کرد. دو منطقه قفقازی و اوستیای شمالی را در سکوت غرب، از گرجستان جدا کرد، قرار بود کشورهای اوکراین، آذربایجان، گرجستان به ناتو بپیوندند که توانست مانع این کار شود.سپر دفاع موشکی که غرب تمایل داشت در چک گذاشته شود، به خاطر روسیه به رومانی رفت و در همین راستا روسیه در شورای حکام همراه با غرب علیه ایران رای داد. بنابراین روسیه امتیازاتی گرفت و در ازای آنها از دادن اس 300 منصرف شد، اما بعد از آنکه به دلیل مسائل کریمه جریان تغییر کرد، روسیه اساساً به چین، ایران و ترکیه روی آورد."
باوند تاکید کرد: "نوع استفاده روسیه از ایران همواره استفاده ابزاری بوده است و روس‌ها در بحث سوخو 30 به کشور ما نیز همان راهی را می‌روند که در تاخیرات و بدقولی‌های‌شان در ماجرای اس 300 به کار برده‌اند، آنها باز هم به دنبال امتیازگیری هستند و به نظر می‌آید در این ماجرا نیز منتظر سرنوشت نوع روابط شان با آمریکا در پساترامپ هستند. به عبارتی بعید نیست روسیه در مورد سوخو نیز به دنبال زمینه‌سازی برای امتیازدهی و امتیازگیری از غرب باشد."

هرمیداس باوند : نوع استفاده روسیه از ایران همواره استفاده ابزاری بوده است و روس‌ها در بحث سوخو 30 به کشور ما نیز همان راهی را می‌روند که
در تاخیرات و بدقولی‌های‌شان در ماجرای اس 300 به کار برده‌اند، آنها بازهم به دنبال امتیازگیری هستند و به نظر می‌آید در این ماجرا نیز منتظر سرنوشت نوع روابط شان با آمریکا در پساترامپ هستند.

*افتاب يزد