وجود لابیگریها در مدل انتخاباتی مجلس کنونی
طرح «استانی شدن انتخابات» در حالی در صحن علنی به تصویب رسید که همچنان با مخالفانی روبهروست که معتقدند هنوز زیرساختهای لازم برای استانی شدن انتخابات مجلس فراهم نشده است و این طرح با بند ۹ اصل سوم قانون اساسی که بر رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه جامعه در تمام زمینههای مادی و معنوی دلالت دارد، مغایرت دارد. در مقابل نمایندگان موافق این طرح هم معتقدند که با اجرای این طرح بسیاری از مشکلات کشور حل خواهد شد و نمایندگان میتوانند بهتر به وظایفشان عمل کنند. در همین راستا گفتوگویی با طیبه سیاووشی شاهعنایتی، نماینده تهران در مجلس داشته که میخوانید.
اخیرا طرح استانی شدن انتخابات در مجلس تصویب شد. نظر شما درباره اجرای این طرح چیست؟
به گزارش روز نو :قطعا نظامهای انتخاباتی ایدهآلی هنوز در هیچ جای دنیا کشف نشده است. نظامهای انتخاباتی معمولا با معایبی هم روبهرو هستند، اما باید در نظر گرفت که مزایای حداکثری آن نظام چیست؟ استانی شدن انتخابات ميتواند مزایای بسیار زیادی را برای مردم به همراه داشته باشد به این جهت که نماینده میتواند در حوزه فعالیت خود در مجلس به خوبی کار کند به آن معنا که در سطح فعالیتهای نمایندگان قانونگذاری و مباحث نظارتی وجود دارد که نمایندگان به جهت انباشت فعالیتهایشان نمیتوانند به خوبی به وظیفه اصلی خود جامه عمل بپوشانند و متاسفانه نماینده به آن وظایف کمتر توجه میکند. به همین جهت فکر میکنم یکی از مهمترین فواید استانیشدن انتخابات به آن جهت است که نماینده میتواند به وظایف واقعی خود به خوبی رسیدگی کند. در تمام پارلمانهای دنیا بهطور معمول این موضوع تعریف شده و همچنین در نظام انتخاباتی ما هم تعریف شده تا نمایندگان بتواند به وظایف خود بهتر رسیدگی کنند.
برخی انتقادها بر این مبناست که با اجرای این طرح نمایندگان دیگر نمیتوانند به شهرستانها و روستاها به خوبی رسیدگی کنند.
شورای شهر به عنوان پارلمان شهری در شهرها حضور دارد و به مسائل کوچکی میتواند برسد، متاسفانه گاه آنها در حوزه کار مجلس ورود پیدا میکنند و گاه مجلسیها در حوزه کار آنها ورود پیدا میکند، به دلیل اینکه چارچوب وظایف ما از ابتدا به این شکل طراحی نشده که تنها در حوزه نمایندگی بتوانیم خدمت کنیم. قاعدتا شورای شهر میتواند فعالیتهایی که در مباحث عمرانی، اجتماعی و فرهنگی وجود دارد، در سطح پایینتر و خردتر ورود پیدا کند و در مباحثی که در سطح کلانتر مانند حوزه قانونگذاری مانند بودجه و موارد اینچنینی هم نمایندگان میتوانند در قالب وظایفشان در چارچوب پارلمان رسیدگی کنند، تصور میشود که مزایای این طرح بیشتر از معایب آن است. حتی فراکسیون زنان در این طرح پیشنهادی را مطرح کردهاند که امیدوارم ذیل الحاقی به این اصلاحیه در صحن علنی رأی آورد به جهت آنکه جزو پیشنهادات ثبت شده است و 25درصد از هر استان باید به خانمها اختصاص داده شود، یعنی از سهمیه نمایندگان هر استان به خانمها اختصاص داده شود، به طور مثال میتوان گفت اگر در استانی چهار نماینده وجود دارد یک نماینده از میان زنان انتخاب شود و به نوعی تبعیض مثبت است که انشاءا... این موضوع بتواند رأی بیاورد. همچنین باید تاکید کرد که این انتخابات و رقابتها مانند هر جای دیگری در دنیا تشکیلاتی برگزار میشود به آن معنا که در چارچوب تشکلهای صنفی، سیاسی و هر نوع تشکلی که در آن استان وجود دارد احزاب میتوانند فعالیتهای انتخاباتی خود را انجام دهند تا در دورههای آینده شاهد یک پارلمان با کارکرد و عملکرد بالایی باشیم، چرا که یکی از اعتراضاتی که در این دوره مجلس وجود داشته آن است که چرا نمایندگانی که در مجلس حضور دارند کمتر از میان تشکلات مختلف انتخاب شدند؟
انتقاد دیگر به این طرح آن است که درصد لابیگری در ورود نمایندگان در انتخابات به مجلس را افزایش میدهد.
اگر یک کشور پیشرفتهای را که جمعیت کشور ایران را دارد در نظر بگیرید متوجه ميشوید که تعداد نمایندگانش از تعداد نمایندگان فعلی مجلس ایران کمتر است به این جهت که شما قصد دارید به طور تخصصی به موارد رسیدگی کنید و موجبات توسعه و پیشرفت کشور را در مباحثی از جمله قانونگذاری، نظارتی و... را فراهم کنید. این موضوع به نظر دیگر فراتر از یک یا دو فرد است و آن هدفگذاری یک هدفگذاری درستی است. لابیگری در مدل انتخاباتی مجلس کنونی هم بسیار مشاهده شده و درباره اینکه آیا در مدل آینده هم اینگونه لابیگریها مشاهده میشود را نمیتوان به راحتی پیشبینی کرد، باید دید چه اتفاقی میافتد.
چه نهادی برای جلوگیری از لابیگری برای ورود نمایندگان به مجلس باید به این موضوع رسیدگی کند؟
طرحی که ما پیشنهاد دادیم قطعا باید به تایید شورای نگهبان برسد یعنی در آن شورا هم این طرح مورد کارشناسی و معایبش گوشزد خواهد شد. همانگونه که مزایایش مطرح شده است، معایب آن هم مطرح خواهد شد. قطعا هیچ سیستم انتخاباتی و یا موارد دیگری بدون ایراد و مشکل نیستند. بنابراین قاعدتا این طرح هم دارای معایبی است، اما میتوان مزایای حداکثری این طرح را بر معایب حداقلی آن ترجیح داد چرا که چارهای جز این موضوع نیست و سیستمهای انتخاباتی اینگونه هستند.
تا پایان مجلس دهم این طرح اجرایی خواهد شد؟
طرح استانی شدن انتخابات به صورت دو فوریتی به مجلس رسید با توجه به این موضوع چون طرح دو فوریتی بود در حال حاضر به جهت مباحث کارشناسی و اشکالاتی که در صحن بر این طرح گرفته شد این موضوع به کمیسیون بازگشت. در کمیسیون دوباره مطرح و مورد کارشناسی قرار میگیرد و حضور افرادی که متخصص این امر هستند نظراتی را ارائه میکنند و دوباره بازمیگردد به صحن علنی. به هنگام بازگشت به صحن علنی آن قدری زمان نخواهد بود، یعنی بلافاصله پس از ایام سرکشی به حوزههای انتخابیه خواهد بود که دوباره به صحن علنی برای بررسی بیشتر میآید و امیدواریم این موضوع به تایید برسد، چرا که با اجرایی شدن این طرح یک بار بزرگی از دوش تمام نمایندگان و مردم برداشته خواهد شد. مردم میدانند که با چه افرادی باید سر و کار داشته باشند تا بتوانند درخواستهایشان را پیگیری کنند و افرادی هم که نمایندگان پارلمان هستند میدانند در چه حوزههایی باید ایفای نقش کرده و به وظایفشان بپردازند. درحال حاضر تقریبا یک نماینده تمام کارهای دستگاههای اجرایی را انجام میدهد و سپس میتواند به حوزه قانونگذاری و این گونه مباحث باعث ضعف مجلس شورای اسلامی شده است.
آرمان