از تهران بروید،جانتان را می‌گیرد
روزنو :
سارا غضنفری:«بنزین آلوده» کلید واژه‌ای بود که از شروع به کار دولت یازدهم توسط رییس سازمان محیط‌زیست مطرح شد. بنزین‌هایی که با عنوان آلودگی هوای پایتخت و افزایش سرطان، آنقدر اهمیت داشت که برای اثبات و کشف صحت و سقم ادعای معصومه ابتکار، نمایندگان مجلس در بهارستان را به تکاپو بیاندازد تا واقعیت را کشف کنند. از دیگرسو، این ماجرا ادامه داشت تا اینکه معصومه ابتکار، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست در تاریخ 17 اردیبهشت 1393 با اعلام اینکه روزانه تنها در تهران 12میلیون نفر و هر فرد به‌طور متوسط 16کیلوگرم هوا تنفس می‌کند، همچنین با استناد به بیانیه سازمان بهداشت جهانی مبتنی بر تاثیر هوای تنفسی در ایجاد بسیاری از بیماری‌های لاعلاج که منجر به از بین رفتن سلامتی افراد، افزایش مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا و نیز هزینه‌های وارده بر زندگی افراد و کل جامعه و دولت می‌شود، اظهار داشت: «بنزین آلوده یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش آلودگی هوا است.» اگرچه مجلس زیر بار این موضوع نرفت و مصطفی افضلی‌فرد، رییس کمیسیون اصل90 مجلس اعلام کرد: «پس از ادعای سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر تاثیر بنزین‌های پتروشیمی بر آلودگی کلان‌شهرها کمیسیون اصل90 ضمن بررسی این موضوع به این نتیجه رسید که بنزین‌های پتروشیمی هیچ نقشی در آلودگی کلان‌شهرها نداشته است.» معصومه ابتکار، نیز این موضوع را بدون پاسخ نگذاشت و در واکنش به رد گزارش محیط‌زیست در کمیسیون اصل90 مجلس درباره آلودگی بنزین پتروشیمی‌ها گفت: «آنها می‌توانند نظر خودشان را بدهند ولی ما داریم پیش می‌رویم و به نظر ما بنزین‌های پتروشیمی آلوده است.»
گفته‌های ضد و نقیض مسوولان
ورای تمام این بحث‌ها، آلودگی به عمق جان تهرانی‌ها رسیده است. معصومه ابتکار در جلسه کارگروه ملی مقابله با آلودگی هوا که با حضور نمایندگان دستگاه‌های اجرایی مرتبط با موضوع آلودگی هوا و مصوبه اردیبهشت ماه 1393 هیات دولت در خصوص مقابله با آلودگی هوای کشور تشکیل شد، گفت: «بی‌شک باوجود تمام تلاش‌های صورت‌گرفته در دولت یازدهم برای مقابله با مساله آلودگی هوا، جبران تمام عقب‌ماندگی‌ها و غفلت‌های صورت‌گرفته طی سال‌های گذشته در مدت زمان کوتاه میسر نیست.» از دیگرسو، وزیر بهداشت با بیان اینکه آمار مرگ و میرهای امسال نسبت به سال گذشته تغییری نکرده، افزایش 20 تا 30درصدی مراجعات به اورژانس‌ها به‌دلیل آلودگی هوا را رد کرد. این در حالی است که ضمن تماس با سه اورژانس بیمارستان‌های مختلف در سطح شهر مانند مهر، ساسان و لولاگر مشخص شد تعداد مراجعان به اورژانس این بیمارستان‌ها در هفته اخیر افزایش یافته و داروخانه‌‌ای در خیابان آزادی اعلام کرد بیشترین فروش ماسک اکسیژن را داشته که نسبت به سال گذشته افزایش نشان می‌دهد. گفته‌های ضد و نقیض مسوولان در این زمینه در حالی است که تنها قربانی در این میان مردم به‌ویژه سالمندان، بیماران تنفسی و کودکان هستند.
اگر کودک خردسال دارید از تهران بروید!
هنوز این گفته معصومه ابتکار، رییس سازمان محیط‌زیست از خاطر نرفته است. اول بهمن ماه سال 1392 معصومه ابتکار، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان محیط‌زیست به شورای اسلامی شهر تهران رفت تا به سوالات اعضای شورا در حوزه محیط‌زیست پاسخ دهد. معاون رییس‌جمهور در بخشی از سخنان خود به خانواده‌هایی که کودک بیمار یا خردسال دارند توصیه کرد از تهران بروند که این راه سریع‌ترین راه برای گریز از آلودگی هواست. او در پاسخ به فاطمه دانشور، رییس کمیته اجتماعی شورا که پرسیده بود چرا هوا به این اندازه آلوده است که کودکان در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند، توضیح داد: «ما همه نگران کودکان خود هستیم؛ راه‌حل عاجل بیرون رفتن از تهران است!» این موضوع در حالی است که بارها تهران به‌عنوان پایتخت با جذابیت‌ها و امکاناتش، مردم را از دیگر شهرها به خود فراخوانده است. اما حالا معضل آلودگی هوا کار را به جایی رسانده که مسوولان پیشنهاد می‌دهند از تهران بروید! یا طرح انتقال پایتخت را مطرح می‌کنند! در آن زمان عده زیادی از کارشناسان چنین پیشنهادی را فرار از مساله عنوان کردند و راه‌حل درستی ندانستند.
مطرح کردن آلودگی بنزین، بازی سیاسی است
روز گذشته حبیب کاشانی، عضو شورای اسلامی شهر به بنزین‌های موجود در شهر اشاره کرد و گفت: خانم ابتکار دور پیش اعلام می‌کرد که این بنزین‌ها آلوده است، حال خانم ابتکار آیا بنزین‌های فعلی آلوده نیست؟ اگر معتقدند که بنزین آلوده نیست پس چرا اوضاع آلودگی هوا به این مرز رسیده است.
کاشانی افزود: «ایشان در دوره قبل افراد را متهم می‌کردند که بنزین آلوده است، حال که خود در آن سوی میز نشسته‌اند و به‌عنوان رییس سازمان محیط‌زیست هستند از خود رفع اتهام می‌کنند.»
اردیبهشت ماه امسال گزارش اصل90 آلودگی بنزین پالایشگاه‌ها را رد کرد. اما این روزها دوباره این بحث جان گرفته است که بنزین‌ها آلوده نبوده و بهانه‌های سازمان محیط‌زیست برای آلودگی هوا بوده است.
در مورد گزارش کمیسیون اصل90 مجلس کمال‌الدین پیرموذن، عضو فراکسیون محیط‌زیست مجلس نهم در گفت‌وگو با «امید ایرانیان» می‌گوید: «از حاشا کردن مشکلات کشور اگر قرار بود مشکلات حل بشود در حال حاضر کشور بدون مشکلی داشتیم. کمیسیون اصل90 چه قبول کند یا نکند بنزین پالایشگاه‌های پتروشیمی آلود بود و نای نفس کشیدن در شهرهای صنعتی را از مردم گرفته بود. آلودگی هوای این شهرها ناشی از تولید همین بنزین‌های آلوده بود که به‌طور کلان تاثیرگذار بود.» پیرموذن، در مورد اثرات بنزین پالایشگاه‌ها بر زندگی مردم می‌گوید: «سالانه مرگ قریب به چهار هزار نفر در هشت شهر صنعتی کشور به‌دلیل سرطان و سایر بیماری‌ها را شاهد بوده‌ایم که از مضرات تولید همین بنزین آلوده است. با پیگیری دولت یازدهم، رییس سازمان محیط‌زیست و اراده وزیر نفت، از طریق واردات بنزین استاندارد و راه‌اندازی پالایشگاه‌هایی که در دست دولت بود و بنزین استاندارد تولید می‌کرد، امید است شاهد افزایش ایام پاک در سال و کاهش اثرات سوء بر مردم باشیم.»
موفقیت سازمان محیط‌زیست در کاهش آلودگی هوا
به‌گفته کمال‌الدین پیرموذن، در زمان دولت گذشته دو پالایشگاه وجود داشت که بنزین استاندارد تولید می‌کرد، اما این دو پالایشگاه برای کاهش آلودگی هوا کافی نبود و یک پنجم سوخت شهرهای صنعتی را این دو پالایشگاه با تولید استاندارد می‌توانستند تامین کنند.
عضو فراکسیون محیط‌زیست، ادعای ابتکار را تایید کرده و در مورد گزارش اصل90 مجلس نیز می‌گوید: «اینگونه دفاع از موضوعی که همه می‌دانیم حقیقت دارد اشتباه است و واقعیت این است که در حال حاضر با بنزین استاندارد هوا پاک‌تر شده است.»
بنزین آلوده از 93 از رده خارج شده است
معصومه ابتکار در گفت‌وگو با فارس در رابطه با تکذیب آلودگی بنزین‌های پتروشیمی توسط کمیسیون اصل90 گفت: «آنها می‌توانند نظر خودشان را بدهند. ما موضع‌مان این است که در سال گذشته 44روز هوا بهتر شد و ما نتیجه را می‌بینیم.» او افزود: «من به‌عنوان رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست، آقای دکتر قاضی‌زاده هاشمی به‌عنوان وزیر بهداشت، آقای مهندس زنگنه به‌عنوان وزیر نفت و آقای مهندس نعمت‌زاده به‌عنوان وزیر صنایع همه همین را تایید می‌کنند که وضعیت هوا بهتر شده و بنزین‌های آلوده حذف شده‌اند.»
به گفته رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست؛ وزیر نفت رسما اعلام کرده که بنزین‌های آلوده را از اردیبهشت 93 به‌طور کامل از رده خارج کرده است. ابتکار تاکید می‌کند: «این اعلام رسمی است و فکر نمی‌کنم که دیگر جای بحث و صحبت باقی باشد.»
بنزین یورو4 عامل کاهش آلودگی هوا
کمیسیون انرژی مجلس نیز در مورد این اتفاقات اظهارنظرهایی دارد. حسین امیری‌خامکانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نهم نیز در گفت‌وگو با «امید ایرانیان» درباره گزارش کمیسیون اصل90 مجلس می‌گوید: «آلوده بودن بنزین باید تعریف شود. ایران به‌دلیل تحریم‌ها نیاز داشت به تامین بنزین از طریق داخل کشور اقدام کند تا در زمینه سوخت دچار مشکلات نشویم. وقتی مجبوری بودیم نیاز داخل کشور را تامین کنیم میانگین بنزن بنزین تولید پالایشگاه‌ها بیشتر از بنزن موجود در بنزین یورو 4 بود و وقتی که گشایشی حاصل شد در اریبهشت سال 93 دولت استاندارد مصرف بنزین کشور را یورو4 تعریف کرد و قرار شد بنزین کمتر از یورو 4 تولید و وارد نشود، در نتیجه پالایشگاه‌ها باید تولیدشان را یورو4 کنند.» این نماینده تاکید می‌کند: «واردات هم باتوجه به این مساله باید یورو4 می‌بود و دولت این موضوع را لحاظ کرد و تولید بنزین پتروشیمی را متوقف کرد. قطعا اگر بنزینی تولید شده که کمتر از یورو4 بوده، خلاف بوده و دولت به‌طور قطع می‌گوید خلاف نکرده است.» به گفته این نماینده مجلس؛ این موضوع که بنزین پتروشیمی‌ها آلوده نبوده است، باید بدانیم یورو4 هم نبوده است و غیراستاندارد بوده چون در آن زمان بنزین یورو4 اصلا تولید نمی‌شد.
سخنگوی کمیسیون انرژی، می‌گوید: «قطعیت استفاده از بنزین یورو4 باعث کاهش آلودگی هوا شده است.»
برای بازگرداندن سلامت تهران راه‌حل جدیدی نیست
اسماعیل کهرم، مشاور محیط‌زیستی رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور با اشاره به وضعیت کنونی آلودگی هوا می‌گوید: «هر چه اقدام برای کاهش آلودگی هوا وجود داشته به اجرا در آمده و برای بازگرداندن سلامت به آسمان تهران راه‌حل جدیدی در دست نیست.» او بر این باور است که حدود 80درصد آلایندگی هوای تهران مربوط به خودروها و موتوسیکلت‌هاست و اگر خودروها و موتوسیکلت‌ها منابع آلایندگی هوا نیستند پس چگونه است که به محض آغاز تعطیلات نوروز و خروج خودروها از شهر تهران، آسمان تهران فرصت می‌یابد رنگ آبی به‌خود بگیرد؟ کهرم استقرار بیش از 30درصد از حجم کل صنایع کشور(معادل یک‌سوم صنایع مهم) در اطراف تهران را یکی دیگر از معضلات کنونی پایتخت دانست که منجر به تشدید آلودگی هوا می‌شود.
او با یادآوری اینکه موقعیت جغرافیایی تهران نیز خود مسبب تشدید آلودگی‌هاست، بیان کرد: «در بخش شمال تهران رشته کوه‌های البرز قرار دارند که خود همچون سدی مانع حرکت و جریان باد و خروج آلودگی‌ها از آسمان تهران می‌شوند. درواقع موقعیت جغرافیایی تهران خود مزید بر معضل آلودگی هوای تهران است.»
سال‌هاست که مهاجران زیادی وارد شهر تهران می‌شوند و این مهاجران به شغل‌هایی روی می‌آورند که بازدهی ندارد و نیاز به تخصص لازم هم ندارد، درنتیجه نه‌تنها سبب پویایی و توسعه شهر تهران نمی‌شوند بلکه با فشار به شهر، سبب ترافیک و آلودگی هوای تهران همچنین کمبود منابع آبی نیز می‌شوند. مسوولان شهری شهر تهران باید مقررات قانونی قوی داشته باشند تا افزایش مهاجرت و جمعیت و ترافیک در تهران را کاهش دهند. براساس آمارها، در ایران سالانه 45هزار نفر بر اثر آلودگی هوا می‌میرند. طبق گزارش بانک جهانی در سال ۱۳۸۲، 8هزارو 152نفر تهرانی به‌دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند به‌طوری که در فاصله سال‌های ۸۲ تا ۸۵، نه‌تنها از میزان مرگ بر اثر آلودگی هوا در تهران کاسته نشده بلکه تنها در آبان ماه سال ۸۵ آلودگی هوای تهران به اندازه نیمی از تمام سال ۸۲ قربانی داشته است.
از تهران بروید. بروید به یک جای دور. آنجا که آلودگی هوا قاتل جانتان نمی‌شود. زیرا قاتلی نامرئی در هوای شهر می‌چرخد و با سرطان، تنگی نفس، اوتیسم، اختلال حافظه و... جانتان را می‌گیرد. تهران دیگر پایتخت رویایی ایران نیست.
