جزئیاتی جدید از ماجرای کشف مهمات در خانهای در فاطمی
رمزگشایی از مهمات مدفون شده در خانهای در یوسفآباد در حالی هنوز ادامه دارد که تاکنون هفت خودروی حمل مهمات از این خانه خارج شده است. در جریان حفاریهای مداوم، مقنیها حالا به دالانی رسیدهاند که دارای اتاقکهایی حاوی مهمات جنگی است و تخلیه این مهمات همچنان ادامه دارد.
سه روز از لحظهای که کلنگ خالمحمد با مهمات برخورد کرد و او پلیس را در جریان گذاشت در حالی میگذرد که گفته میشود مهمات بسیار زیادی هنوز در این محل وجود دارد که باید تخلیه شود. همچنین صبح دیروز جلسه شورای امنیت استان برای پیدا کردن راه جدیدی برای مواجهه با این معضل تشکیل شده است.
فضای محله هنوز امنیتی است
جستوجوهای خبرنگار فرهیختگان در محل حاکی از آن است که با اینکه سه روز از کشف مهمات در آن منطقه گذشته، فضای امنیتی هنوز هم در محل حاکم است و ساکنان خیابان دیدار به خانههای خود بازنگشتهاند. ساعت 9 شب اولین شنبه شهریور است و نوار زردی که از ابتدای کشف مهمات بر سر کوچه دیدار بسته شده، هنوز هم در جای خود تاب میخورد. ماموران نیروی انتظامی بیسیمبهدست در حال رفتوآمد در کوچه هستند و با هم صحبت میکنند.
فضای حاکم بر کوچه و رفت و آمد نیروها این تصور را ایجاد میکند که همین دو ساعت پیش این مهمات کشف شده و انگارنهانگار که سه روز از ماجرا میگذرد. ساعت 9 شب بود که 10 سرباز با خودروی حمل نیرو به محل آمدند و به جای 10 سربازی که سه محل بودند و با همان خودرو به مقر رفتند، مستقر شدند.
شیفتها یک به یک عوض و مهمات یک به یک از چاه خالی میشود! عامل ایستگاههای یک و 108 آتشنشانی در حالی در محل حضور دارند که به گفته خودشان از زمان کشف مهمات یک لحظه هم از محل خارج نشدهاند و تنها شیفتهایشان عوض شده است. خودروهای اورژانس در کوچه مستقر هستند و عدهای روی صندلی خودروها خوابیدهاند و برخی از آنها در اتاقک پشت خودرو در حال استراحت هستند.
در این میان شهرداری نیز از ارگانهایی است که از روز حادثه درگیر این ماجراست و عوامل خدمات شهری در محل حضور دارند. یکی از کسانی که در گوشه این کوچه نشسته است و به رفت و آمد ماموران نیروی انتظامی چشم دوخته، به فرهیختگان گفت: «باید اینجا باشیم، تا امنیت شهروندان را تامین کنیم. او افزود: «ما هم مانند اورژانس، آتشنشانی و نیروهای امدادی از اول ماجرا اینجا حضور داریم.» خانهای که هنگام حفر چاه در آن این مهمات کشف شد، 45 سال پیش ساخته شده و ساخت آپارتمان روی این خانه، در مرحله سفیدکاری بود که هنگام حفر چاه، مهمات کشف شد.
ساکنان در هتل لاله هستند
ساکنانی که در همسایگی این منزل و در بنبست غزنی زندگی میکردند حالا سه روز است که در هتل لاله اسکان داده شدهاند و مشخص نیست تا چه زمانی باید دور از منزلهایشان زندگی کنند. یکی از همسایگانی که برای برداشتن وسیلهای از منزلش به آنجا آمده بود به فرهیختگان گفت: «نگفتهاند تا کی باید آنجا بمانیم ولی آنطور که شنیدهایم هنوز هم احتمال ترکیدن بمبها وجود دارد، بنابراین اجازه سکونت در خانههای این بنبست را نمیدهند.» وی همچنین گفت: «کسانی که اینجا مشغول حفاری هستند گفتهاند تا 24 ساعت دیگر احتمال تمام شدن این پروژه وجود دارد.»
فاطمی، نظامی بوده است
احمد طباطبایی، تاریخدان و تهرانشناس معاصر با اشاره به اینکه تا نوع بمبها را ندانیم نمیتوانیم تحلیل دقیقی برای مالکیت آنها پیدا کنیم، گفت: «باید ابتدا بدانیم نوع این بمبها چیست و کجایی است. بهعنوان مثال اگر آلمانی باشند میتوانیم این تحلیل را ارائه دهیم که ماجرا برمیگردد به جنگ جهانی دوم و هدف از پنهان کردن این مهمات این بوده که از دست متفقین پنهان بماند.» او همچنین با تاکید بر اینکه الان نمیتوان تحلیل قطعی ارائه کرد و فقط فرضیاتی مطرح است، ادامه داد: «نام خیابان فاطمی در قدیم خیابان نظامی بوده و منطقه فاطمی نیز نظامی بوده است. به همین دلیل ممکن است برای یکی از پادگانها باشد. حدود سال ۱۳۱۴ رضاشاه بخشی از اراضی شمال دانشگاه تهران را که به تپههای «جلالیه» معروف بود بهمنظور تاسیس پادگان و زاغه مهمات در اختیار ارتش قرار داد. خیابان فاطمی و شهید فکوری بخشی از تپههای سابق جلالیه است.
مهمات متفقین در منطقه
هنگام فتح تهران در زمان «جنگ جهانی دوم» این پادگان به دست نیروهای متفقین افتاد تا از مهمات آن برای ادامه جنگ استفاده و مهمات خود را در آنجا جاسازی کنند. پس از پایان جنگ و خروج نیروهای ارتش شوروی و بریتانیا، نیروهای ارتش آمریکا همچنان در کشور حضور داشتند و از این زاغهها برای نگهداری آذوقه، غلات و مهمات نظامی استفاده میکردند. در نقشههای سال ۱۳۲۵، ۱۳۳۰ و ۱۳۳۵ هم از این مکان با عنوان انبار آمریکاییها نام برده شده است.
البته پادگانهایی که وجود داشته وقتی جابهجا میشدند مهمات و سلاحهای خود را نیز به همراه میبردند، اما میتوان فرض کرد که بنابر شرایطی که آن پادگان داشته نباید مهمات را از آنجا تخلیه میکردند و منافعشان در این بوده که بگذارند مهمات در همانجا مخفی بماند.»
یکی از کسبهای که در این خیابان فعالیت میکند، در گفتوگو با فرهیختگان گفت: «آنطور که ما دیدهایم اوایل با خودروهای مخصوص حمل مهمات، تسلیحات را از اینجا خارج میکردند ولی الان دیگر با خودروهای معمولی این کار را انجام میدهند.» وی افزود: «من از یکی از کسانی که مهمات را سوار بر خودرو میکرد شنیدهام که این مهمات زنگ زده است و خطری ندارد بنابراین نیاز به خودروی مخصوص حمل مهمات نیست.»
فرضیههای مطرحشده
شایعهها پیرامون خانهای که این روزها بهعنوان انبار بمب مطرح شده و نقل صفحات حوادث روزنامههاست زیاد شده و هر کسی با اطلاعات خود این ماجرا را تحلیل میکند. عدهای بنابر گفتههای فرمانده انتظامی تهران، سردار ساجدینیا، صحبت از قدمت 79 ساله این بمبها میکنند، اما برخی معتقدند، پنهان کردن این مهمات مربوط به 79 سال پیش نیست، بلکه تاریخ ساختی که روی آنها درج شده مربوط به 79 سال پیش است. برخی با اشاره به اینکه سازمانهای مسلح در یوسفآباد مقرهای زیادی داشتهاند، میگویند که این مهمات برای آنهاست و آنها در چاههای منازل خود این اتاقکها را برای مخفی کردن مهمات تعبیه کرده بودند. به هر حال صحبتها درباره این ماجرای پررمز و راز زیاد است و هنوز کسی بهطور قطعی صحبتی از سرگذشت این بمبها و مالکیتشان نکرده است.
صبح پنجشنبه، کارگری که مشغول حفر چاه در خانهای در یوسفآباد بود به تعداد زیادی مهمات برخورد کرد و نیروهای پلیس را در جریان گذاشت. براساس اعلام ماموران حاضر در محل، کارگران صبح یکشنبه، دوم اردیبهشتماه، به دالانی رسیدهاند که پر از اتاقکهای حاوی مهمات است. بنابر همین اتفاق، جلسه شورای امنیت استان دیروز تشکیل شد تا در رابطه با این واقعه تصمیمگیری کند. به هر حال عملیات حفاری و تخلیه مهمات از این زاغه هنوز ادامه دارد و نیروها به زیر خانههای مجاور محل کشف مهمات رسیدهاند.
