زهرا شجاعی: ناکامی در انتظار استیضاحکنندگان است
وزیر علوم فعلا تنها وزیر دولت تدبیر و امید است که در عین لیاقت و کفایت باید به مجلس برود تا در برابر فضاسازی عدهای معدود که شاید حضور فرجیدانا را مخالف جریان حزبی خود میبینند، پاسخ دهد.
روزنو :
وزیر علوم فعلا تنها وزیر دولت تدبیر و امید است که در عین لیاقت و کفایت باید به مجلس برود تا در برابر فضاسازی عدهای معدود که شاید حضور فرجیدانا را مخالف جریان حزبی خود میبینند، پاسخ دهد. آنچه در طول یک سال حضور فرجیدانا در وزارت علوم قابل مشاهده بود، این است که رئیس اسبق دانشگاه تهران که اکنون بر مسند وزارت علوم نشسته است، در طول مدت کوتاه حضورش توانست آرامش و نشاط را به فضای دانشگاهها بازگرداند و از همان ابتدا برای بازیابی فضای علمی و بازتولید پویایی و تحرک در این محیط تلاش بیوقفهای را داشت که نتیجه این تلاشها سپری شدن سال تحصیلی توام با آرامش بود اما وجود این آرامش موجبات ناآرامی عدهای را در مجلس فراهم کرده که در کمتر از یک سال وزیری را که خود به او رای اعتماد دادهاند را دوباره به مجلس فرا خوانند این بار اما برای استیضاح؛ استیضاحی که بیشتر سیاسی به نظر میرسد تا تخصصی، در همین راستا زهرا شجاعی، رئیس اسبق مرکز امور مشارکت زنان و فعال سیاسی گفتوگویی با آرمان داشت که متن این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
امروز انتقاداتی از سوی برخی منتقدین نسبت به دکتر فرجیدانا مطرح میشود. چه میزان از این انتقادات را صحیح و چه میزان را بهانهجویی میدانید؟
انقلاب اسلامی ایران تحولاتی را در عرصه مدیریت در کشور ما بهوجود آورد. همچنانکه امروز مشاهده میشود این تحولات در حوزههای مختلف اجتماعی سیاسی و فرهنگی، ظهور و بروز خاص خود را داشته است. سالهای اول انقلاب با توجه به اینکه یکی از ویژگی انقلاب اسلامی شتاب سریع آن در پیروزی انقلاب بود بحث بر سر این بود که آیا تعهد مقدم است یا تخصص؟ آیا باید بهدنبال نیروهای متعهد و پایبند به ارزشهای اسلامی رفت یا به دنبال نیروهای متخصص؟ این بحث سالیان سال ادامه داشت و در عرصههای مختلف گاهی این امر یعنی تخصص بر تعهد مقدم میشد تا اینکه با گذشت چند دهه از انقلاب اسلامی خوشبختانه ما شاهد تربیت نیروهای متعهد و متخصص که پایبند به ارزشها و چارچوبهای انقلاب اسلامی هستند هستیم. در این زمینه به ضرس قاطع میتوان گفت یکی از نیروهایی که سمبل تعهد و تخصص است و بهعنوان نمونه و الگو میتوان از آن نام برد آقای دکتر فرجیدانا هستند. ایشان در پایبندی به ارزشهای دینی و ارزشهای انقلاب اسلامی و در عین حال مسلط بودن به علم روز و دانش و تجربه علمی به روز در عرصه علمی کشور و همچنین در عرصه مدیریتی و تخصصی خود بهعنوان یکی از نیروهای برجسته و بارز میتوان نام برد.
آشنایی شما با دکتر فرجیدانا از چه زمانی بود؟
شاید آشنایی من با ایشان از دوره مسئولیتم در مرکز امور مشارکت زنان بود که ایشان همزمان رئیس دانشگاه تهران بودند همکاری بسیار خوبی که در آن زمان میان مرکز امور مشارکت زنان و دانشگاه تهران در زمینه تاسیس مرکز مطالعات و تحقیقات زنان و همچنین رشته مطالعات زنان شد این فرصت را برای من بیشتر فراهم کرد که با افکار و اندیشهها و مدیریت و شخصیت علمی و اعتقادی ایشان بیشتر آشنا شوم و فکر میکنم یکی از گزینههای بسیار خوب و مطلوبی که آقای دکتر روحانی در کابینه خود داشتند انتخاب آقای دکتر فرجیدانا بهعنوان وزیر علوم و تحقیقات بود که انشاا... تداوم مدیریت ایشان منجر به رشد علمی و تقویت بنیه اعتقادی و انقلابی دانشجویان ما در کشور باشد.
این روزها بحث استیضاح دکتر فرجیدانا بهعنوان وزیر علوم در مجلس مطرح است. به نظر شما این استیضاح تا چه حد سیاسی و تا چه اندازه بر اساس عملکرد دکتر فرجیداناست؟
یکی از ابزارهای نظارتی قوه مقننه بر قوه مجریه استیضاح است. درواقع سوال، تحقیق و تفحص و استیضاح سه روش و سه مکانیسم نظارت قوه مقننه بر قوه مجریه است که در این راستا باید بر این نکته تاکید داشت که استفاده از این ابزارها از حقوق نمایندگان برای اداره بهتر کشور محسوب میشود که البته حسننیت نمایندگان را نیز میطلبد. در رابطه با استیضاح وزیر علوم باید به این نکته اشاره کرد که با توجه به کوتاه بودن مدت فعالیت وزیر علوم فعلی و با اعتقاد به ارزیابی عملکرد ایشان در همین مدت کوتاهی که تصدی وزارتخانه را به عهده گرفتهاند میتوان بیان داشت فضای دانشگاهها آرام شده است و طی یک سال گذشته شاهد اتفاق خاصی در فضای علمی دانشگاهها نبودیم و همچنین تصمیم کلان و زیربنایی نیز اتخاذ نشده است بنابراین به نظر میآید این استیضاح کملطفی امضاکنندگان نسبت به فعالیت وزارت علوم و نسبت به دولت است، آن هم دولتی که بر مشی و مبنای اعتدال حرکت میکند، دولتی که فضای عجین شده با مشکلات جامعه را به سمت فضای امن، اعتماد، اعتدال و اطمینان به پیش برده است. درست نیست که با دولت یازدهم در اولین سال زمامداری خود اینچنین برخورد نامهربانانهای صورت بگیرد. بنابراین بهنظر نمیرسد این امر یعنی استیضاح وزیر علوم چندان بر اساس ارزیابی عملکرد و ضعف وزیر علوم در مدیریت بوده باشد بنابراین همانطور که شما در سوال خود مطرح کردید به نظر میرسد این استیضاح جنبه سیاسی کاری داشته باشد درواقع اگر تنها سیاسی بود میتوانست تا حدودی مثبت تلقی شود اما متاسفانه باید گفت در این عرصه، سیاسیکاریهایی با هدف کشاندن دولت به حاشیه صورت میگیرد که باید با نهایت تاسف گفت این گونه برخوردها تاثیر منفی خود را در جامعه به جا خواهد گذاشت و مانع از پیشرفت دولت خواهد شد البته این ممانعت بهصورت صد درصد نخواهد بود چراکه رئیسجمهور به صراحت اعلام داشتهاند ما وارد حاشیهسازیها و درگیر پاسخگوییها نمیشویم اما بههر حال آنچه مسلم است اینکه این مسائل وقت مفید دولت را خواهد گرفت و در شرایطی که دانشگاههای ما نیاز به برنامهریزی دارد و نیازمند سیاستگذاری و آماده شدن برای آغاز سال تحصیلی جدید میباشد به نظر نمیرسد این کار چندان به صلاح و مصلحت کشور باشد.
یکی از انتقاداتی که از سوی برخی نمایندگان مجلس در رابطه با دکتر فرجیدانا مطرح میشود، مربوط به عزل و نصبهاست. به نظر شما نمایندگان تا چه اندازه میتوانند در عزل و نصبهای وزیران و دولت دخالت کنند؟
عزل و نصبها یکی از اختیارات و مسئولیتهایی است که هر وزیری برعهده دارد. قطعا اگر ما انتظار داریم از یک وزیر یا مسئولی کار خود را بهخوبی انجام دهد، منابع انسانی که بهکار میگیرد یکی از ابزارهای مهم کار است و نمیتوان بدون تغییر و جابهجایی محیط کار و وزارتخانه و بدون تغییر در سیاستها و برنامهها انتظار بهبود وضعیت را داشت با این مقدمه در رابطه با عزل و نصبهای وزیر علوم باید گفت اولا نسبت به تغییراتی که در این دوره صورت گرفته است تعداد این تغییرات بسیاربسیار کم و در مقایسه با دولت قبل اصلا قابل قیاس نیست ثانیا اینکه اکثر قریب به اتفاق تبدیل به احسنت شدهاند یعنی نیروهایی انتخاب شدهاند آن هم با روشها و مکانیسمهای علمی یعنی با استفاده از متد صحیح علمی بدین معنا که ابتدا ارزیابیهای اولیه صورت گرفته است و تیمی از طرف وزیر به دانشگاه مربوطه رفتند و نظرات دانشجویان، اساتید و همکاران را گرفتند و بعد از یک ارزیابی همهجانبه تغییراتی صورت گرفته است که این تغییرات تا آنجا که من اطلاع دارم همه تبدیل به احسنت شده است بنابراین خرده گرفتن به این عزل و نصبها شاید به دلیل انگیزههای دیگری باشد چراکه نه به لحاظ کمی و نه به لحاظ کیفی هیچگونه مبنایی برای این کار وجود ندارد که بتوان آن را برای انتقاد نسبت به عزل و نصبهای وزیر علوم مبنا قرار داد ضمن آنکه این مساله یعنی انتصاب افراد یکی از اختیارات وزیر است اگر قرار باشد که هر وزیری در عزل و نصبهای خود بخواهد نظر تکتک نمایندگان را جویا شود سنگ روی سنگ بند نمیشود و نظام اداری زیر سوال میرود. در این راستا آنچه میتواند بابی باشد برای انتقاد نسبت به عزل و نصبها این است که مگر آنکه شایستهسالاری رعایت نشده باشد که در این راستا باید گفت در دولت گذشته طی یک سال اول تعداد زیادی از رؤسای دانشگاه و مسئولان تغییر کردند من تعداد آنها را به خاطر ندارم اما بهخوبی به یاد دارم که رقم بسیار بالایی بود که تغییراتی یکدفعهای، عاجل و دفعی و بدون هیچگونه ارزیابی قبلی این تغییرات انجام گرفت این درحالی است که تغییرات در عرصه دانشگاهها علاوه بر آنکه به وسعت دولت قبل نیست بر اساس مکانیسمی علمی و بر اساس نظرخواهی و ارزیابی صورت گرفته است مورد انتقاد قرار میگیرد بنابراین آنچه به نظر میرسد عزل و نصبهایی که در دانشگاهها توسط آقای دکتر فرجیدانا صورت گرفته است و نمیتواند مبنایی باشد برای استیضاح. مسلم است که استیضاح حق نمایندگان است اما امیدوارم این استیضاح فرصتی باشد برای ارزیابی عملکرد خوب، متین و عالمانه آقای دکتر فرجیدانا و منجر به گرفتن رای اعتماد مجدد ایشان از مجلس شود.