روزنو :
متوقف کردن قطار‌های مترو تهران که در ساعات شلوغی، بیش از ۲۰ تن وزن دارند، یک چالش جدی را پیش پای پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف گذاشت اما آنها سرانجام توانستند با طرح جدیدی از مقاومت‌های سقفی مورد استفاده در ترمزهای الکتریکی این قطارها، مشکل از بین رفتن سریع این مقامت‌ها را در متروی تهران حل کنند.

به گزارش روز نو، دانشگاه صنعتی شریف با اعلام این خبر، اعلام کرد: متوقف کردن یا کاهش سرعت یک قطار که وزن بسیار بالایی دارد با ترمزهای معمولی مکانیکی بسیار دشوار است، به ویژه آنکه تعداد توقف‌ها و میزان تغییر سرعت این وسایل حمل و نقل عمومی نسبتا زیاد است. به همین دلیل، معمولا  قطارها از یک ترمز الکتریکی نیز بهره می‌گیرند که مرحله اول ترمزگیری را انجام می‌دهند. پس از کاهش سرعت تا حدی مشخص، ترمز مکانیکی وارد عمل شده و قطار را به طور کامل متوقف می‌کند.

حسین مختاری، سرپرست پروژه ساخت مقاومت‌های سقفی، درباره عملکرد این مقاومت‌ها می‌گوید: ترمزهای الکتریکی، همان موتور‌های الکتریکی قطار هستند که هنگام ترمز کردن مانند ژنراتور عمل کرده و انرژی جنبشی حرکت قطار را به برق تبدیل می‌کنند. اما برق تولید شده، چون در بعضی قطارها قابل استفاده نیست، به همین دلیل آنرا در یک سری مقاومت تلف می‌کنند. همچنین در موتورهای از نوع dc با تغییر مقاومت مسیر موتور، ولتاژ موتور و در نتیجه سرعت آن تغییر می کند.

سامانه ترمز الکتریکی قطارها باید به گونه‌ای طراحی شوند که بتوانند یک قطار ۲۰ تنی را از سرعت حدود ۶۰ کیلومتر بر ساعت در کمتر از ۸ ثانیه به سرعت ۱۰ کیلومتر بر ساعت برسانند. به همین دلیل، مقاومت‌های سقفی از نوعی خاص هستند که چنین انرژی عظیمی را در مدتی کوتاه جذب و تلف می‌کنند.» اما این کاری است که پیش از این، مقاومت‌های سقفی قطارهای متروی تهران به خوبی از پس آن بر نمی‌آمدند.

بر اساس برخی گزارش‌ها، شرکت بهره‌برداری متروی تهران، مدت‌هاست با مشکلات فنی مقاومت‌های سقفی نصب شده در قطارهای خود دست و پنجه نرم می‌کند.

مختاری در این‌باره می‌گوید: این مقاومت ها به لحاظ مقدار، نوع المان مصرفی و نحوه چیدمان و طراحی بایستی کاملا درست انتخاب شوند، اما اشکال در طراحی، موجب عدم توانایی آن‌ها در جذب انرژی لازم برای ترمز کردن قطار بوده و در نتیجه این مقاومت‌های گرانقیمت بعضا از بین می‌روند.

این استاد دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف، می‌افزاید: ما برای حل این مشکل، طراحی را اصلاح کردیم. پس از آن، طرح جدید را با کمک نرم‌افزارهای تخصصی، شبیه سازی و درجه حرارت قسمت‌های مختلف را بررسی کردیم. در نهایت نمونه اولیه را با همکاری کارفرما و یک شرکت دیگر ساخته شد و مورد آزمایش قرار گرفت.

نتیجه کاملا مثبت بود و مقاومت به خوبی تحت شرایط کاری سخت، دوام آورد. بدین ترتیب فناوری ساخت این‌گونه مقاومت‌ها حاصل گردید هر چند هنوز ماده اولیه آنها وارداتی است.